5 najciekawszych propozycji IPN w listopadzie

Książki o przygodach Tomka Wilmowskiego zachwyciły nastolatków i zapewniły Alfredowi Szklarskiemu sukces, którego w Polsce nie udało się później długo powtórzyć żadnemu autorowi piszącemu dla młodzieży. Łączny nakład sagi wyniósł ponad 10 milionów egzemplarzy, a pisarz, znany początkowo głównie na Śląsku, zyskał międzynarodowy rozgłos – jego powieści tłumaczono na kilkanaście języków. Powołany do życia przez Szklarskiego bohater, przemierzający najodleglejsze krainy, doskonale orientujący się w ich historii, kulturze oraz zwyczajach, musiał przykuwać uwagę, być wzorem do naśladowania i – zarazem – obiektem zawiści. Powieści uczyły nie tylko geografii i historii, ale także męstwa i prawdziwej przyjaźni. Kształtowały wyobraźnię paru pokoleń młodych czytelników. Co wiemy o ich autorze? Jego portret, który otrzymujemy, może zaskakiwać.

Opracowanie Andrzeja Waśki „Pan Tadeusz” – media pamięci to kolejny tom ukazujący się w serii wydawniczej „Literatura i Pamięć”. Jest on monografią epopei Mickiewiczowskiej. We wstępie autor wyraża przekonanie, że każda epoka i generacja badaczy powinny odczytać narodowe arcydzieło na nowo, dzięki czemu będzie ono trwało jako ogniwo żywej tradycji.

Młot i cyrkiel to elementy godła państwowego Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W herbie Szczecina widnieje z kolei głowa gryfa. To miasto portowe leży niespełna 150 km od Berlina. Po II wojnie światowej przypadło jednak Polsce. Szczeciński gryf nie splótł się z młotem i cyrklem. Niemieccy komuniści ciężko przyjęli utratę metropolii nad dolną Odrą, w której wiosną i wczesnym latem 1945 r. tworzyli zręby administracji. Później jednak socjalistyczna NRD deklarowała nienaruszalność swej granicy z Polską – długoletnią sojuszniczką w Układzie Warszawskim i Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej.

Wspomnienia Szulima Keselmana to bez wątpienia szczere i nader ważne źródło historyczne. Tym cenniejsze, że stanowi jedno z nielicznych z tego terenu zachowanych do dziś. To zapis wydarzeń od czerwca 1941 r. do kwietnia 1944 r., kolei losów młodego mężczyzny, który za wszelką cenę chciał przeżyć, aby przekazać świadectwo o bestialskim morderstwie swoich bliskich, sąsiadów i społeczności żydowskiej z rąk Niemców. Jest to również obraz bezpowrotnie ginącego świata niezwykłej kultury na obszarze Wołynia. Szulim Keselman niejednokrotnie podkreśla i docenia pomoc, którą otrzymał od rodziny polskiej. Państwo Julia i Julian Stemporowscy z narażeniem życia ofiarnie ratowali człowieka, który już nie miał dokąd się udać. Wśród osób, które go ocaliły, wymienia także rodzinę ukraińską. Był to Stepan Soroka wraz z małżonką. W tak dramatycznej chwili przywracało to wiarę i dawało cień nadziei. To również ważny dowód prawdziwego człowieczeństwa w tak tragicznych okolicznościach.
Szczególnie wartościową częścią publikacji jest wprowadzenie, opisujące historię osadnictwa żydowskiego w Rzeczypospolitej, kształtowania się trudnych relacji narodowych i ostatecznego podjęcia działań przez okupantów niemieckich, zmierzających do planowej zagłady Żydów. W przedmowie z kolei czytelnik pozna interesującą historię powstawania zapisków. Całości dopełniają niepublikowane zdjęcia z kolekcji rodziny Keselmanów i Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej.

Monografia naukowa poświęcona historii organizacji warszawskiej Polskiego Stronnictwa Ludowego, działającej w latach 1945–1947–1949. Opisuje między innymi jej program polityczny, strukturę organizacyjną, zakres działania, kadry. Przybliża również zagadnienia związane ze zwalczaniem PSL przez komunistyczny aparat władzy, czego swoistym ukoronowaniem była dokonana pod patronatem partii władzy unifikacja formacji chłopskich i powstanie Zjednoczonego Stronnictwa Ludowego.

Zobacz także pozostałe nowości wydawnicze IPN na stronie: LINK.

Polecamy również pozostałe książki, które Instytut Pamięci Narodowej ma w swojej ofercie.