9 najdziwniejszych wigilijnych potraw serwowanych na polskich stołach
Zobacz także:
- Boże Narodzenie - historia i świąteczne tradycje
- Święta jako problem społeczno-gospodarczy. Boże Narodzenie w PRL
- Boże Narodzenie – ciekawostki których zapewne nie znałeś
1. Moczka
Moczka to specjał kuchni górnośląskiej. Przypomina z wyglądu rzadką marmoladę śliwkową. Przyjmuje się, że obok siemieniotki jest to jedna z najstarszych, śląskich, wigilijnych potraw obrzędowych. Przyrządza się ją z piernika, migdałów, rodzynek, suszonych śliwek, suszonych moreli, gruszek, suszonych fig, suszonych daktyli, orzechów laskowych, ale jednym z najważniejszych składników jest ciemne piwo, w którym moczy się składniki. Warto zaznaczyć, że nie zawsze obowiązywał taki właśnie przepis, bowiem początkowo moczka przypominała gęsty sos na zasmażce, do którego dodawało się czosnek, gruszki, piernik, grzyby i pasternak, a danie to serwowano do klusek jęczmiennych czy tzw. klusek śląskich. Z biegiem lat wykrystalizowały się jednak inne odmiany moczki.
2. Zupa z konopi
Konopiejka, zwane też siemieniotką to jedno z dań, które możemy spotkać na tradycyjnym, górnośląskim stole, ale występuje też zarówno w Małopolsce, jak i w Wielkopolsce. Dawniej wierzono, że zupa ta posiada moc leczniczą. Miała chronić przed świerzbem i wrzodami. Siemieniotka jest czasochłonna i pracochłonna. Dawniej przyrządzająca ją gospodyni musiała przemielić konopie (kilogram), które są najważniejszym składnikiem przepisu, przez żarna. Wśród pozostałych należy wyróżnić cebulę, 100 ml słodkiej śmietany, sól, cukier i pieprz.
W opracowaniu Z. Szrobry „Pożywienie ludności wiejskiej na Górnym Śląsku” zaznaczono:
(…) jadłospis wigilii, który winien zawierać dziewięć potraw: po kąsku ze wszystkiego (…) a wśród nich przede wszystkim makówkę, niespożywaną w inne pory roku. Podobną rolę jeszcze w drugiej połowie ubiegłego wieku spełniała potrawa zwana siemioniotką, sporządzana z siemienia lnianego ubitego w zieleźnioku lub utartego w misce glinianej.
Zupa ta stanowiła niegdyś królową górnośląskich zup, ale trzeba też zaznaczyć, że w maju 2007 roku wpisano ją na listę produktów tradycyjnych w kategorii Gotowe dania i potrawy w woj. opolskim.
3. Zupa brzadowa
Zupa brzadowa to typowo kaszubski przysmak, a „brzad” to suszone owoce. Warto dodać, że we wrześniu 2006 roku została wpisana na listę produktów tradycyjnych w kategorii Gotowe dania i potrawy w województwie pomorskim. Do jej przyrządzenia konieczne są suszone wiśnie i morele oraz wędzone śliwki i gruszki, a także goździki i cynamon. Przypomina zatem raczej popularny kompot z suszu, jednakże jeśli dodamy do niego kluseczki z mąki pszennej, pierwsze wrażenie ulega zatarciu. Niektórzy dodają do zupy także grzyby.
4. Kluski z makiem
Mak jest jednym z produktów, którego nie może zabraknąć na wigilijnym stole. Nie dziwi zatem, że w różnych regionach serwowane są rozmaite potrawy, którego jednym ze składników jest właśnie mak. Niegdyś przypisywano mu wyjątkowe właściwości. Miał symbolizować m.in. obfitość, a jego zjedzenie miało zapewnić dostatek w nadchodzącym roku. Faktycznie, mak bogaty jest w witamy A, C, D, E, B3, które wzmacniają odporność.
Kluski z makiem królują na wigilijnym stole na Podkarpaciu, Kujawach i Mazowszu. Niewielkich rozmiarów kluski miesza się z masą makową oraz z rodzynkami, kawałkami orzechów włoskich i skórki pomarańczowej.
Do przygotowania klusek z makiem na początku należało z mąki pszennej, jaj oraz soli „zagnieść ciasto, rozwałkować, pokroić w drobne paski. Ugotować w osolonym wrzątku. Mak zalewamy wrzątkiem, doprowadzamy do wrzenia i odstawiamy na 12 godz. Odcedzamy na sicie. Dwukrotnie mielimy, następnie ucieramy pałką w makutrze, dodając stopniowo rozpuszczony prawdziwy miód, pokrojone orzechy i 2 łyżki stopionego masła” (Wywiad etnograficzny przeprowadzony z mieszkańcami Bronisławia) - czytamy na stronie ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi.
Danie to wpisane jest od grudnia 2012 roku na listę produktów tradycyjnych w kategorii Gotowe dania i potrawy w woj. kujawsko-pomorskim.
5. Gołąbki z farszem z tartych ziemniaków
Gołąbki z farszem z tartych ziemniaków to także specjał rodem z Podkarpacia, ale znany jest także w województwie opolskim, w gdzie dania wigilijne stanowią efekt krzyżowania się dwóch tradycji kulinarnych – śląskiej i kresowej.
Danie to zostało w styczniu 2006 roku wpisane na listę produktów tradycyjnych w kategorii Gotowe dania i potrawy w woj. opolskim.
6. Stokwis, zupa z fasolą i suszonych śliwek
Zupa z fasoli i suszonych śliwek znana jest m.in. na terenie Podkarpacia. Określana jest czasami mianem „kociego lamentu”. Składa się z gotowanej fasoli, suszonych śliwek i powideł śliwkowych. Można ją serwować zarówno na ciepło, jak i na zimno. Co ciekawe, w gminie Kobuszowa „koci lament” to ziemniaki i kluski zabielane mlekiem.
7. Podlaskie racuchy wigilijne
Racuchy posiadają złoty kolor i makowo-drożdżowy smak. Ich długość powinna wynosić około 10 cm, szerokość 5 cm, a wysokość 2 cm. Produkt wpisany został na listę produktów tradycyjnych w listopadzie 2005 roku w kategorii Wyroby piekarnicze i cukiernicze w województwie lubelskim. Jak wskazuje ministerstwo rolnictwa i rozwoju wsi, racuchy z makiem są wytwarzane w Kąkolewnicy od czasów II wojny światowej.
Mieszkańcy sąsiednich miejscowości nazywają Kąkolewnicę „Pieroźnikami” ze względu na ogromną różnorodność przygotowywanych przez kąkolewnickie gospodynie dań mącznych zwanych tu pierogami. Przygotowywano je w niedziele i święta, bogatsi mieszkańcy – z lepszej, biedniejsi – z gorszej mąki. Racuchów nie mogło zabraknąć na wigilijnym stole w żadnym domu. A zamożni mieszkańcy mogli pozwolić sobie na ich jedzenie każdego dnia - czytamy na stronie ministerstwa rolnictwa i rozwoju wsi.
8. Rwaki
Rwaki to przysmak serwowany na Mazowszu. Są to tradycyjne kluski o wrzecionowatym kształcie. Przyrządza się je z ugotowanych i ubitych ziemniaków, mąki pszennej i jajek, a podaje się je podczas wigilijnej kolacji z makiem.
9. Kibiny z suszonymi, wędzonymi śliwkami
Kibiny to oryginalne pierożki popularne w Małopolsce. Nadziewane są masą śliwkową, którą przyrządza się z wędzonej śliwką, cynamonu, anyżu i laski wanilii. Potrawa ta znana jest także na terenie Litwy.
Wymienione wyżej potrawy charakterystyczne są dla poszczególnych regionów Polski. Jednakże na współczesnym stole wigilijnym krzyżują się rozmaite tradycje.
