Estelle Clark, czyli jak Stasia Zwolińska podbiła Hollywood

Estelle Clark (fot. FanPix.Net)

Estelle Clark jest inna niż tysiące innych dziewcząt oblegających bramy studiów filmowych. Większość z nich przyciąga przepych. Chcą one jedynie „występować w filmach”. Estelle ma swój ideał. Jej ambicją nie jest zarabianie wielkich pieniędzy czy posiadanie pięknego domu, samochodu i ładnych ubrań. Ona po prostu chce być aktorką komediową [tłum. aut] – pisał prestiżowy magazyn filmowy „Cinema Art“ w listopadzie 1926 r. Estelle Clark doskonale wiedziała co chce w życiu robić i przez lata konsekwentnie dążyła do spełnienia swojego marzenia o aktorstwie. Upór i ambicję być może zawdzięczała pochodzeniu – naprawdę nazywała się bowiem Stasia Zwolińska i pochodziła z Warszawy.

Estelle Clark: W pogoni za sławą

Urodziła się 7 maja 1898 r. jako trzecie dziecko dekoratora wnętrz Franciszka Zwolińskiego i Józefy z Niemiejskich. Rodzice Stanisławy wzięli ślub na początku 1892 r. w warszawskim kościele św. Krzyża. Przyszła hollywoodzka aktorka miała dwoje rodzeństwa: pięć lat starszą siostrę Janinę i trzy lata starszego brata Eugeniusza. W pogoni za dostatnim życiem w 1901 r. Franciszek Zwoliński wyemigrował z zaboru rosyjskiego do Ameryki, a w ślad za nim przypłynęli do Stanów Zjednoczonych jego żona i dzieci.

Rodzina Zwolińskich mieszkała początkowo w Nowym Jorku, później przeniosła się do Cleveland, aby w końcu na stałe osiąść w Detroit. Tam też Stasia Zwolińska jako „Estelle Hedwig Zwolinski” ukończyła szkołę średnią. Już jako nastoletnia dziewczyna z uwagą śledziła rozwój amerykańskiego przemysłu filmowego, którego oficjalną siedzibą w 1912 r. stało się Hollywood. Do połowy lat 20. XX w. w kinie nie istniały szczególne obostrzenia dotyczące prezentowanych treści. Otwarcie pokazywano upadek tradycyjnych wartości moralnych, a gwiazdy takie jak Pola Negri, Greta Garbo czy Rudolf Valentino obsadzano w rolach ikon seksu i egzotycznych kochanków. Nic więc dziwnego, że Stasia zapragnęła stać się częścią tego niezwykłego świata, kuszącego wolnością i prestiżem.

Zobacz też: Polka w Hollywood. Amerykański sen Janiny Smolińskiej

Dziewczyna napotkała jednak na stanowczy sprzeciw ze strony ojca, który wolał widzieć ją w college’u, a nie na ekranach kin. Decyzja była już jednak podjęta. Po ukończeniu szkoły średniej Estelle wyprowadziła się z rodzinnego domu i zaczęła pracę w biurze, aby zarobić na bilet do Kalifornii. W końcu przekonany przez żonę Zwoliński zgodził się wesprzeć finansowo szalony pomysł córki. Na początku 1921 r. wsiadła do pociągu i wyruszyła w drogę do Los Angeles, gdzie miała rozpocząć przygodę życia.

Słynny The Hollywood Sign w Los Angeles (fot. Thomas Wolf, opublikowano na licencji 'Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Germany':https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/de/deed.en)

Zdawało mi się, że każdego ktoś wita na peronie, tylko nie mnie. Do tego wszystkiego padał deszcz. Nigdy nie czułam się w życiu taka samotna. Zdawało mi się wtedy, że widzę bardzo niewiele komedii życia, lecz przede wszystkim tragedię [tłum. aut] – wspominała swoje początki w Mieście Aniołów na łamach „Cinema Art”. Początkowo występowała głównie jako statystka, potem przyszły pierwsze epizody, aż wreszcie pod koniec 1921 r. otrzymała dwie główne role w niszowych komedyjkach. Obiecującą karierę przerwała jednak informacja o śmierci matki – Zwolińska wróciła do Detroit, aby zająć się owdowiałym ojcem.

6 lutego 1922 r. w kościele Przemienienia Pańskiego w Nowym Jorku Estelle Zwolinski poślubiła starszego od siebie o 27 lat wdowca Josepha Belchera Millsa, dyrektora działu reklamy w J. L. Hudson Co. Małżeństwo z podstarzałym biznesmenem nie było jednak udane, a młoda żona większość czasu poświęcała opiece nad ojcem. Dopiero gdy w 1923 r. Franciszek Zwoliński postanowił wyjechać do Polski (później powrócił do USA i został działaczem polonijnym), mogła na nowo rozpocząć swoją przygodę z filmem. Rozwiodła się z mężem i raz jeszcze udała się do Los Angeles.

Narodziny Estelle Clark

Doświadczenie, które Stasia zdobyła podczas swojego poprzedniego pobytu w Hollywood, sprawiły, że jej kariera od razu nabrała tempa. Amerykańskie kino nieme przeżywało rozkwit i potrzebowało nowych aktorek. Pojawiły się pierwsze poważne propozycje filmowe – dziewczyna z miejsca odrzuciła możliwość występowania w teatrach, uważając, że ma na to za słaby głos. Zmieniła nazwisko „Zwolińska” na amerykańskie „Clark”, gdyż było ono łatwiejsze do wymówienia dla reżyserów filmowych, przyszłych wielbicieli i krytyków. W przeciwieństwie do większości dziewcząt, które marzyły raczej o rolach tragiczek, Estelle chciała rozśmieszać ludzi w filmach komediowych. Jest jeden bardzo ważny powód tej decyzji. W rzeczywistości życie wcale nie jest zabawne. Jest pełne smutku i niedoli, to właśnie dramatyczne momenty są nam najbliższe [tłum. aut] – tłumaczyła swój wybór dziennikarzom.

Norma Shearer, koleżanka z planu Estelle Clark, w filmie "A Slave of Fashion" (domena publiczna)

5 listopada 1923 r. odbyła się premiera pierwszego większego filmu z udziałem Estelle Clark - Pleasure Mad. Stasia zagrała w nim tylko nienotowany w napisach końcowych epizod, lecz widocznie zwróciła uwagę reżyserów, gdyż niedługo później otrzymała bardziej intratne propozycje. W 1924 r. wcieliła się w rolę Carmelity w filmie Sinners in Silk oraz pokojówkę w So This Is Marriage?. Rok później można ją było już podziwiać w co najmniej pięciu produkcjach niemych, przy czym za najbardziej udane uważa się jej kreacje aktorskie w His Secretary i A Slave of Fashion, w których wystąpiła obok znanej aktorki Normy Shearer.

Robiłam coś całkowicie naturalnego. Czyż nie są nam znane tuziny dziewcząt takich jak grana przeze mnie? Typ niesamowitej gaduły, która za wszelką cenę chce iść na randkę przyjaciółki, po czym przejmuje całą rozmowę i faceta – znasz ją dobrze [tłum. aut] – opisywała rolę Minnie w His Secretary. W 1925 r. zagrała też w filmie promującym Metro-Goldwyn-Mayer jako jedna z aktorek prestiżowej wytwórni.

Polecamy e-book Agaty Łysakowskiej – „Damy wielkiego ekranu: Gwiazdy Hollywood od Audrey Hepburn do Elizabeth Taylor”:

Koniec epoki

Chociaż Estelle zaliczyła bardzo obiecujący start, wkrótce zaczęły się nad nią zbierać czarne chmury. Na początku 1926 r. poważnie zachorowała na grypę, przez co straciła kilka naprawdę interesujących kontraktów. Dodatkowo Metro-Goldwyn-Mayer zaczęło naciskać, żeby przeszła na dietę, ponieważ na główne role była zdaniem reżyserów zbyt… pyzata. W konsekwencji Clark ponownie została zdegradowana do nienotowanych epizodów, czego przykładem są rólki w Szaleństwie tańca i The Boy Friend. Zdarzało się również, że sceny z jej udziałem były po prostu wycinane. Ambitna Polka nie zamierzała jednak się poddawać i cierpliwie czekała aż Fabryka Snów znów się o nią upomni. W międzyczasie zaręczyła się z nieznanym bliżej amantem – umieściła nawet jego wizerunek na swojej nodze, aby, jak mówiła, odstraszać zbyt natarczywych mężczyzn. Złośliwi twierdzili, że to narzeczony Estelle był o nią chorobliwie zazdrosny. Prawdopodobnie mieli rację, gdyż związek nie zakończył się ślubem.

Zobacz też: Pierwsza Miss Polonia – zapomniana bohaterka ruchu oporu

W 1927 r. zdawało się, że dobry los znów odezwał się do pięknej warszawianki. Metro-Goldwyn-Mayer nagle zaprzestało nękania aktorki dietą, a ceniony amerykański reżyser King Vidor obsadził ją w swoim dramacie Człowiek z tłumu. Dręczyłam samą siebie już wystarczająco długo, lecz teraz pozwalam wadze iść w swoim kierunku i chcę być naturalna. Byłam męczona i głodziłam się dla mojej sztuki, wypłakałam wiele gorzkich łez, teraz z kolei będę się rozpieszczać i zjadać trzy syte posiłki dziennie dla własnej przyjemności [tłum. aut] – chwaliła się w prasie, demaskując zarazem wygórowane wymagania Hollywood, które od samego początku narzucały swoim gwiazdom określone kanony piękna. W międzyczasie aktorka nawiązała bliskie kontakty z innymi przedstawicielami amerykańskiej Polonii. Na początku 1928 r. brała udział w specjalnym obiedzie zorganizowanym przez działaczy polonijnych Wacława Waltera i Stellę Grabowskich dla polskiego skauta Jerzego Jelińskiego, który w 28 miesięcy przejechał cały świat samochodem.

28 lutego 1928 r. w Nowym Jorku odbyła się światowa premiera Człowieka z tłumu. Produkcja odniosła ogromny sukces (otrzymała dwie nominacje do Oscara), lecz Estelle Clark nie miała szczególnych powodów do radości. Kino nieme przechodziło już bowiem do historii – w filmach zaczął pojawiać się dźwięk.

Plakat filmu "Człowiek z tłumu" (domena publiczna)

6 października 1927 r. w amerykańskich kinach wyświetlono pierwszy film dźwiękowy Śpiewak jazzbandu, którzy badacze kinematografii zgodnie określają mianem przełomowego. Rosnąca popularność tego rodzaju produkcji sprawiła, że wielu aktorów musiało pożegnać się ze swoim zawodem. Zaczęto zwracać uwagę na poprawną angielszczyznę, nienaganną dykcję i odpowiednią intonację, co dla wielu imigrantów oznaczało w najlepszym wypadku ograniczenie wachlarza ról do postaci przybyszów z zagranicy. Estelle Clark wiedziała, że nie odnajdzie się nowej sytuacji, dlatego w odpowiednim momencie postanowiła usunąć się w cień. Rola w Człowieku z tłumu, skądinąd jedna z najlepszych w jej karierze, była zarazem jej ostatnim filmowym występem.

W cieniu małżonka

Po 1928 r. nazwisko Estelle Clark na kilka lat całkowicie zniknęło z amerykańskich gazet. Wiadomo jedynie, że 10 września 1931 r. była świadkową na ślubie swojej przyjaciółki Stelli Grabowskiej, która po rozwodzie z Wacławem Walterem wyszła za mąż za polskiego śpiewaka Bohdana Gilewicza, występującego w USA pod pseudonimem Barry Gill.

Leo Robin, drugi mąż Estelle Clark (fot. leorobin.com)

Powróciła na łamy prasy bulwarowej przy okazji swojego drugiego ślubu. 5 kwietnia 1935 r. w Los Angeles zawarła związek małżeński z Leonardem Robinem, amerykańskim kompozytorem i autorem tekstów, potomkiem emigrantów z Kiszyniowa (wówczas należącego do Rumunii). Muzyk miał podbić jej serce napisaną w 1934 r. piosenką Take a Lesson from the Lark, która kończyła się słowami: Zbuduj przytulne małe gniazdko, / A miłość uczyni resztę z nadejściem nocy, / Odbierz lekcję od skowronka / I utul się wśród ciemności obok ukochanej osoby. W akcie ślubu Estelle występuje pod nazwiskiem “Estelle H. Parker”, chociaż nie mamy żadnych informacji, aby w latach 1928-1935 wychodziła za mąż.

Pierwsze lata małżeństwa były dla państwa Robin szczęśliwe. Para zamieszkała w dużym luksusowym domu projektu cenionego architekta, Percy’ego Parke’a Lewisa, w Los Angeles przy Conway Avenue. Apartament znajdował się w prestiżowym sąsiedztwie Holmby Hills, w którym mieszkały takie sławy jak Humphrey Bogart, Walt Disney czy Gary Cooper.

Polecamy e-book Michała Beczka – „Wikingowie na Rusi”

Estelle szybko odnalazła się w roli pani domu (w wielu zajęciach wyręczała ją zresztą służba) i opoki stale pracującego nad nowymi utworami Leo. Mąż i jego rodzina zwykli nazywać ją pieszczotliwie „Clarkie”. W 1938 r. małżonkowie wspólnie świętowali ogromny sukces artysty – napisany przez niego utwór Thanks for the Memory otrzymał Oscara za najlepszą piosenkę oryginalną. W późniejszych latach napisane przez Robina piosenki śpiewali między innymi Judy Garland, Ella Fitzgerald i Bing Crosby. Jego najbardziej znanym utworem jest jednak nieśmiertelny przebój Diamonds Are a Girl's Best Friend, który Marilyn Monroe zaśpiewała w filmie Mężczyźni wolą blondynki.

Estelle Clark (fot. FanPix.Net)

Po początkowym okresie sielanki, Estelle i Leo Robinowie zaczęli stopniowo oddalać się od siebie. Stasia zapewne zazdrościła mężowi rosnącej popularności oraz miała mu za złe, że za bardzo poświęca się pracy. Już na początku kwietnia 1944 r. mówiła dziennikarzom o planowanym rozwodzie, jednak pozew złożyła dopiero we wrześniu tegoż roku. 17 października 1944 r. sąd w Los Angeles orzekł koniec małżeństwa Robinów. Jak donosił następnego dnia dziennik „The Pantagraph”, była aktorka postanowiła rozstać się z Leo, ponieważ nie miał odpowiedniego temperamentu do roli męża. Obyło się bez medialnych sporów, a Estelle podkreślała w prasie, że nadal uważa Leo za wspaniałego faceta. Była nawet na tyle wspaniałomyślna, że pomogła znaleźć mu nowe mieszkanie.

Po rozwodzie Estelle Hedwig Robin wycofała się z życia publicznego. Zmarła 3 grudnia 1982 r. w Ventura w Kalifornii w wieku 84 lat.

Obecnie Estelle Clark jest postacią raczej zapomnianą, chociaż co jakiś czas o śladach jej hollywoodzkiej kariery przypominają... portale aukcyjne. Kilka lat temu należąca do niej kolekcja fotografii gwiazd Hollywood (niektóre z dedykacjami) została wystawiona na licytację przez jeden z amerykańskich serwisów z ceną początkową 1200 dolarów, zaś w lutym 2017 r. wystawiono na sprzedaż dom Robinów przy Conway Avenue. Z kolei jej odważne, nawet jak na lata 20., zdjęcia z czasów największej popularności można znaleźć na stronach internetowych zajmujących się amerykańskim niemym kinem i jego największymi gwiazdami.

Bibiliografia:

• Literatura:
• Belcher William Henry, Belcher Joseph Warren, The Belcher Family in England and America, Detroit 1941.
• Biskupski Mieczysław B. B., Hollywood's War with Poland 1939-1945, The University Press of Kentucky, 2010.
• Bolek Francis, Who's Who in Polish America: A Biographical Directory of Polish-American Leaders and Distinguished Poles Resident in the Americas, Harbinger House, Nowy Jork 1943.
• Gorman Lyn, McLean David, Media i społeczeństwo. Wprowadzenie historyczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.
• Prasa:
• „Gazeta Poranna. Ilustrowana Kronika Tygodniowa“, Lwów, nr 84, 18 października 1926 r.
• Albert Katherine, A Comedienne From Poland. Estelle Clark Strives for Situations Which Will Appeal to All of Us, [w:] „Cinema Art. World’s Greatest Photoplay Magazine“, vol. 5, nr 9, listopad 1926 r.
• Ain’t Got No Love?, [w:] „Reno Gazette-Journal“, 13 września 1944 r.
• Do You Know That Estelle Clark Is Polish?, [w:] „Poland”, T. 9, 1928 r.
• Miss Estelle Hedwig Zwolinski, [w:] „Detroit Free Press“, 5 lutego 1922 r.
• Ralph Rainger, Leo Robin. Here's how It's done, [w:] „Pittsburgh Post-Gazette“, 15 kwietnia 1935 r.
• Song Writer Robin’s Wife Seeks Divorce, [w:] „San Bernardino Sun“, vol. 50, 7 kwietnia 1944 r.
• Songwriters Can Sing A Personal Blues Tune, [w:] „The Pantagraph“, 18 października 1944 r.
• Strony internetowe:
• Faircloth Kelly, And Here's a Silent Film Actress Posing All Casually Scandalous, [w:] pictorial.jezebel.com [dostęp: 30.03.17], <[http://pictorial.jezebel.com/and-heres-a-silent-film-actress-posing-all-casually-sca-1698539430 ]>.
• 221 Conway Avenue Los Angeles, CA 90024, [w:] openlistings.com [dostęp: 30.03.17], <[https://www.openlistings.com/p/221-conway-avenue-los-angeles-ca-90024]>.
• Bizarre Los Angeles. Photography and Forgotten History: Estelle Clarke, [w:] bizarrela.com [dostęp: 30.03.17],<[https://bizarrela.com/2016/11/estelle-clarke/]>.
• Collection of 22 Hollywood Photos for Estelle Clark, [w:] liveauctioneers.com [dostęp: 30.03.17], <[https://new.liveauctioneers.com/item/41273891_collection-of-22-hollywood-photos-for-estelle-clark]>.
• Leo Robin. The Dean of Lyricists in Hollywood, [w:] leorobin.com[dostęp: 30.03.17], <[http://leorobin.com/galleries/love-in-bloom/]>.
• Zwolinska, Stasia (Estelle Clark), [w:] poles.org [dostęp: 30.03.17],<[http://www.poles.org/db/Z_names/Zwolinska_S/Zwolinska_S.html ]>.

Przy tworzeniu artykułu wykorzystano również dokumenty dostępne na stronach serwisów genealogicznych Geneteka (http://geneteka.genealodzy.pl) i Family Search (https://familysearch.org).

Redakcja: Michał Woś

Dziękujemy, że z nami jesteś! Chcesz, aby Histmag rozwijał się, wyglądał lepiej i dostarczał więcej ciekawych treści? Możesz nam w tym pomóc! Kliknij tu i dowiedz się, jak to zrobić!