Kos: Domingo, adiutant Kościuszki, to prawdziwa postać!

opublikowano: 2024-01-25 07:03
wszystkie prawa zastrzeżone
poleć artykuł:
Polska superprodukcja „Kos” opowiada o wydarzeniach z 1794 roku. Do kraju powrócił Tadeusz Kościuszko. Po II rozbiorze Polski planuje on powstanie przeciwko Rosji. Co wiemy o tajemniczym towarzyszu polskiego generała?
REKLAMA
Domingo alias Jean Lapierre, portret pędzla Jana Sikorskiego

Kos jest kostiumowym filmem historycznym, osadzonym w czasach insurekcji kościuszkowskiej. Główny bohater Tadeusz „Kos” Kościuszko (Jacek Braciak), podobnie jak rosyjski wojskowy Iwan Dunin (Robert Więckiewicz) to postaci historyczne. Część bohaterów filmu Kos – np. Ignac Sikora czy Stanisław Duchnowski – została wymyślona zaś na potrzeby filmu. Jak było w przypadku Domingo, czarnoskórego adiutanta Kościuszki?

Domingo: czy czarnoskóry przyjaciel Kościuszki to prawdziwa postać?

Po serii trudnych do zrozumienia zabiegów ze zmianą koloru skóry bohaterów filmów historycznych (np. Hannibal grany przez Denzela Washingtona czy Adele James w roli Kleopatry) czarnoskóry bohater pojawił się w filmie, którego akcja dzieje się w Polsce pod koniec XVIII wieku. Jest on przedstawiony jako Domingo, adiutant Tadeusza Kościuszki. Wbrew głosom niektórych komentujących sprawę internautów, Domingo istniał naprawdę i rzeczywiście miał ciemny kolor skóry. Kim był?

Spotkanie uwięzionego Kościuszki z cesarzem Pawłem I, po lewej stronie Jean „Domingo” Lapierre, rys. Aleksander Orłowski

Niestety, informacje na jego temat są jedynie szczątkowe. Domingo, a właściwie Jean Lapierre, miał być adiutantem i służącym Tadeusza Kościuszki. Francuskie personalia i pseudonim „Domingo” mogą wskazywać, że pochodził on z Saint-Domingue, ówczesnej kolonii francuskiej na Karaibach. A. Storożyński pisał, że Lapierre i Kościuszko znali się z czasów wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych. Planowane przez tego drugiego powstanie i związany z tym powrót do ojczyzny miały przyczynić się do decyzji Dominga o podróży do Polski. Można przypuszczać, że Lapierre przypłynął z Ameryki do Polski razem z Kościuszką. Taki gest mógłby potwierdzać ich domniemaną przyjaźń, choć szczegóły dotyczące ich relacji są nieznane. Badacze wskazują, że po upadku zrywu i odsiadce w więzieniu Domingo był w Polsce księgowym. Niewiele wiadomo natomiast na temat jego roli w samej insurekcji i przygotowaniach do niej, jednak sam udział w wydarzeniach wydaje się bardzo prawdopodobny.

Domingo, czyli Jean Lapierre i wiele domysłów

Warto przywołać tu powstałą w 1797 roku akwarelę, przedstawiającą spotkanie uwięzionego Kościuszki z cesarzem Pawłem I. Wydarzenie miało miejsce oczywiście po upadku powstania, a jedną z widocznych na obrazie postaci jest właśnie Domingo. Umieszczenie tam Jeana Lapierra (jeśli uznać za zgodne z realiami historycznymi) może wskazywać, że został on pojmany i uwięziony jako podwładny razem ze swoim dowódcą. Biorąc pod uwagę, że Kościuszko w swoim testamencie wyraził wolę wykupienia z ludzi z niewoli, trudno podejrzewać, by sam przybył do kraju z amerykańskim niewolnikiem.

Kos: w roli filmowego Domingo Jason Mitchell (fot. Łukasz Bąk, prawa zastrzeżone)

To właściwie wszystko, co udało się ustalić. Co dokładnie robił Domingo podczas zrywu i kiedy został zatrzymany (czy razem z Kościuszką?) to kwestie, które prawdopodobnie nigdy nie zostaną jednoznacznie rozstrzygnięte. Choć więc przedstawione w filmie wydarzenia, w których brał udział Domingo vel Jean Lapierre są dziełem fantazji, to sama postać i jej udział w insurekcji kościuszkowskiej należy uznać za prawdziwe.

Rolę Domingo odgrywa Jason Mitchell, amerykański aktor, znany m.in. ze Straight Outta Compton, gdzie wcielił się w amerykańskiego rapera Eazy’ego-E, członka grupy N.W.A. Polska premiera filmu o „Kos” zaplanowana jest na 26 stycznia 2024 r.

Zainteresowała Cię historia Dominga z filmu Kos? Przeczytaj też:

Bibliografia:

Kościuszko – A man before his time. An interview with Alex Storozynski [w:] Polishhistory.pl.

P. Hapanowicz, Tadeusz Kościuszko. Cena wolności (tekst wystawy).

J. Omolo, N.A. Kelly, Mapping Black Europe Monuments, Markers, Memories (red.) N.A. Kelly, O. Vassel, Bielefeld 2023.

J. Polaczek, Pokonany wódz, cierpiący bohater - Kościuszko po Insurekcji: początki romantycznej ikonografii Naczelnika, [w:] „Almanach Muzealny”, t. 2, 1999, s. 151-165.

POLECAMY

Zapisz się za darmo do naszego cotygodniowego newslettera!

REKLAMA
Komentarze

O autorze
Redakcja
Redakcja Histmag.org

Wszystkie teksty autora

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści. Za darmo.
Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2023 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone