Niezniszczalni. Reakcje działaczy gdańskiej piłki nożnej na nastroje polityczne po 1989 r.

Zobacz też: Piłka nożna - historia mistrzostw, sukcesy Polaków i futbol a polityka

„Przeszłość odkreślamy grubą linią. Odpowiadać będziemy jedynie za to, co uczyniliśmy, by wydobyć Polskę z obecnego stanu załamania”

Uwarunkowania polityczne wpłynęły na organizację innych dziedzin życia społecznego w odradzającej się Polsce. Jedną z nich był sport, a sztandarowy przykład reaktywacji „starych działaczy” w nowym systemie stanowił Polski Związek Piłki Nożnej oraz jego regionalne delegatury.

1989 i... nowy stary zarząd

Sygnał o rodzaju wprowadzanych w 1989 r. „zmian” do gdańskich działaczy piłkarskich przyszedł z Warszawy. Podczas sześćdziesiątego drugiego Walnego Zjazdu Polskiego Związku Piłki Nożnej (10–11 czerwca 1989 r.)

Dymisja „in corporra”...

Abolicja ustrojowa wprowadzona przez rząd Mazowieckiego dotknęła również okręgowe związki piłkarskie. W publikacji Wiesława Wiki wydanej w 1995 r. czytamy: „Z końcem 1990 r. Zarząd Okręgowego Związku Piłki Nożnej w Gdańsku podjął decyzję o podaniu się do dymisji «in corporra»[sic!]. Przyczyny tego kroku należy dopatrywać w następujących przesłankach:

• powszechna krytyka wszelkich poczynań Związku,
• oparcie Zarządu OZPN Gdańsk na aktywistach wywodzących się z szeregów PZPR i jej partii satelickich,
• brak koncepcji funkcjonowania organizacji w warunkach transformacji ustrojowej,
• osiągnięcie wieku emerytalnego przez wielu działaczy Związku,
• potrzeba odmłodzenia gremiów kierowniczych Okręgu”
  ⁹
  .

„Nowy” zarząd wybrany został na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym, które odbyło się 27 marca 1991 r. W wyniku tajnego głosowania wybrano prezesa oraz dziesięciu członków zarządu GOZPN (Przewodniczący Okręgowego Kolegium Sędziów oraz Przewodniczący Rady Trenerów zostali wybrani do zarządu przez gremia sędziów i trenerów). Jak pisze Wika: „z poprzedniej ekipy we władzach GOZPN pozostali: J. Kubicki, E. Budziwojski, J. Krajewski, M. Dzidowski oraz E. Krauze”

Niezniszczalni działacze

Mianowicie członkiem zarządu wybranego w marcu 1991 r. został inż. Roman Drążek, poprzednio m.in. członek zarządu OKS wybrany na Konferencji Sprawozdawczo-Wyborczej Okręgowego Kolegium Sędziów 27 stycznia 1985 r.

Przedstawicielem przed-transformacyjnej załogi był również kierownik biura GOZPN Jerzy Kacprzak. Jak czytamy w liście Edmunda Goleckiego dotyczącym nieprawidłowości w pomorskiej centrali piłkarskiej: „Kacprzak całe dorosłe życie był wykładowcą szkolenia ideologicznego w Marynarce Wojennej w Gdyni”

Na skutek zaprezentowanych posunięć kadrowych w trzynastoosobowym zarządzie gdańskiego OZPN ukonstytuowanym 27 marca 1991 r. znalazło się co najmniej 6 osób

1. rozpoznawanie spraw członków okręgu, trenerów, instruktorów i działaczy piłkarskich, obwinionych o naruszenie norm etycznych lub nieprzestrzeganie uchwał, zarządzeń władz PZPN i GOZPN, które nie wiążą się bezpośrednio z ich uczestnictwem w zawodach piłkarskich;
2. rozpoznawanie konfliktów między trenerami, instruktorami, sędziami, działaczami piłkarskimi, związanych z ich działalnością w okręgu”.
   ¹⁶

Warto również wspomnieć, że w latach 1991–1995 Sąd Koleżeński OZPN nie rozpatrywał żadnej sprawy.

W czasie trwania czteroletniej kadencji zarządu wybranego w marcu 1991 r. zaszły pewne zmiany kadrowe. Z różnych przyczyn odeszli Józef Czerwiński, Bolesław Żurawski, Mirosław Dzidowski, Jerzy Kubicki, Jerzy Brzezicki i Edward Budziwojski. Ich miejsce w zarządzie zajęli m.in.: Edmund Gaca, Agnieszka Bednarska, Andrzej Bussler oraz Jan Marchwiński. Ten ostatni w latach siedemdziesiątych był pierwszoligowym sędzią piłkarskim. Następnie w lutym 1981 r. został referentem administracyjno-gospodarczym Związku, by od 1985 r. przewodniczyć OKS.

Nazwiska działaczy zarządu podanego do dymisji w 1990 r. pojawiały się w pomorskich strukturach piłkarskich również w kolejnych latach. W zarządzie wybranym 26 lutego 1995 r. można spotkać nazwisko Gacy, Drążka czy Kacprzaka. Ostatnim akordem wprowadzanych przez lata „zmian” było zastąpienie na stanowisku prezesa GOZPN Wiki przez Henryka Klocka.

W ciągu lat zmieniła się również argumentacja przyczyn „transformacji” z 1990 r. Zmiana ta jest najbardziej czytelna, kiedy porównuje się dwie publikacje Wiki. W 1995 r. pisze on, że jedną z przyczyn ustąpienia w 1990 r. było „oparcie Zarządu OZPN Gdańsk na aktywistach wywodzących się z szeregów PZPR i jej partii satelickich”

Władze gdańskiego OZPN wybrane na zebraniu sprawozdawczo-wyborczym w dniu 27 marca 1991 r.

Zarząd:

• dr Wiesław Wika – prezes GOZPN
• mgr inż. Jerzy Brzezicki – wiceprezes ds. organizacyjno-sportowych
• prof. dr hab. Jerzy Kubicki – wiceprezes ds. sędziowskich
• Józef Kotowicz – wiceprezes ds. ekonomicznych
• mgr Maciej Kowalczuk – sekretarz
• inż. Zdzisław Waśniewski – członek
• mgr Janusz Krajewski – członek
• mgr Piotr Zieman – członek
• mgr Józef Czerwiński – członek
• mgr Edward Budziwojski – członek
• inż. Roman Drążek – członek
• major rezerwy Bolesław Żurawski – członek
• Mirosław Dzidowski – członek

Komisja Rewizyjna:

• Edward Krauze
• Edmund Gaca
• Tomasz Panasiuk

Sąd koleżeński:

• Stanisław Mikołajczyk
• Stanisław Tobieński
• J. Lechman

Pogrubioną czcionką zaznaczono osoby, które aktywnie działały we władzach Związku, bądź w strukturach PZPR przed 1989 r.

Zobacz też

• Sukces piłkarzy sukcesem I sekretarza... Powrót „Orłów Górskiego” z Mundialu
• Subtelni propagandyści. „Dziennik Bałtycki” o mundialu w Argentynie
• Obiad czwartkowy: Mój 4 czerwca…

Bibliografia

Źródła:

1. Archiwum Państwowe w Gdańsku (APG), Komitet Wojewódzki PZPR, 2683.
2. List Edmunda Goleckiego dotyczący nieprawidłowości w Pomorskim Związku Piłki Nożnej, Malbork, 16 października 2008 r. (prywatne archiwum autora).

Prasa:

1. Wiedziałem, że się uda, Tadeusz Mazowiecki w rozmowie z Teresą Torańską, „Gazeta Wyborcza”, 11 XI 2004.

Opracowania:

1. Biliński H. i in., Polski Związek Piłki Nożnej: 80 lat, Katowice 2000.
2. Dudek A., Reglamentowana rewolucja. Rozkład dyktatury komunistycznej w Polsce 1988–1990, Kraków 2004.
3. Wika W., Piłka nożna na Wybrzeżu Gdańskim. 50 lat Gdańskiego Okręgowego Związku Piłki Nożnej, Gdańsk 1995.
4. Wika W., Ludzie pomorskiej piłki nożnej, Gdańsk 2004.
5. Wika W., Z dziejów pomorskiej piłki nożnej, Gdańsk 2005.

Zredagował: Kamil Janicki