„Piastowie. 1000 lat koronacji Bolesława Chrobrego”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena
„Piastowie. 1000 lat koronacji Bolesława Chrobrego”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena
O pierwszych Piastach napisano wiele. Pierwsza dynastia panująca w Polsce stała się przedmiotem nie tylko opracowań naukowych, ale i licznych powieści historycznych. To dzięki niej dysponujemy szeregiem symboli, które trwale wpisały się w myślenie o polskiej państwowości. Do dynastii Piastów odwołują, się z okazji rocznicy koronacji Bolesława Chrobrego, również i politycy. A sama rocznica koronacji stała się przedmiotem wielu bardziej i mniej udanych obchodów. Tym bardziej warto sięgnąć po kompendium wiedzy w pigułce, jaką stanowi najnowszy „Pomocnik Historyczny”, aby uporządkować sobie wiedzę o „panach przyrodzonych”.
Autorami tekstów są historycy związani z Uniwersytetem Warszawskim, UMCS w Lublinie, a także dziennikarz Polityki oraz pisarka, Anna Brzezińska. Dobór uznanych badaczy i ludzi pióra znalazł swoje odbicie w wysokiej wartości merytorycznej i literackiej tekstów.
Omawiany „Pomocnik” ma po raz kolejny bardzo dobrze przemyślaną strukturę. Lekturę czytelnik rozpocznie od tekstu Piotra Węcowskiego. Autor przedstawił pokrótce nie tylko dzieje panowania Piastów, ale przede wszystkim wyjaśnił, skąd wzięła się i kiedy pojawiła się nazwa dynastii. Profesor UW sprawnie przedstawia niejasności związane z pochodzeniem Piastów, mgliste zasady dziedziczenia, kwestie samoświadomości dynastii itp. Autor równie ciekawie wyjaśnia, dlaczego Piastowie po śmierci Kazimierza Wielkiego (jednego z najwybitniejszych przedstawicieli rodu na tronie) utracili władzę w Polsce i nigdy już jej nie odzyskali.
Kolejne teksty poświęcono sylwetkom pierwszych władców piastowskich – Mieszka I, Bolesława Chrobrego, Mieszka II, Kazimierza Odnowiciela i jego synów, Bolesława Krzywoustego. Mamy też tekst poświęcony Zbigniewowi, pierworodnemu synowi Władysława Hermana. Każdy z tych tekstów zawiera nie tylko najważniejszą faktografię danego panowania, ale także próbę oceny władcy. Warto, aby czytelnik zwrócił uwagę na opinię Andrzeja Pleszczyńskiego względem polityki Bolesława Chrobrego, czy faktycznie realizował ideę suwerenności, czy jednak cały czas wierzył w uniwersalistyczną koncepcję Ottona III.
Autorzy przedstawili również sylwetki władców dzielnicowych. Tu również autorzy niuansują dokonania XIII-wiecznych Piastów, wprawdzie nie udało im się wówczas zjednoczyć państwa, ale poszczególni władcy dzielnicowi mimo wszystko doprowadzili do gospodarczego rozwoju swoich dzielnic. Choć w wymiarze politycznym szło im niestety dość kiepsko.
Osobne artykuły zostały poświęcone naturalnie osobom Władysława Łokietka, któremu mimo licznych porażek udało się utrzymać koronę, i Kazimierza Wielkiego, którego panowanie znowu wprowadziło Polskę do grona europejskich potęg.
Ostatnie teksty zostały poświęcone czarnej legendzie niemieckich żon Piastów (począwszy od Ody przez Rychezę, na Adelajdzie, żonie Kazimierza, kończąc), a także losom córek Piastów, które stały się królowymi Danii, Norwegii, Węgier czy Czech. Te dwa artykuły są dziełem Anny Brzezińskiej – sprawne pióro pisarki niewątpliwie ubarwia i ożywia narrację. Brzezińska wydobywa te mniej znane i zapomniane kobiety z mroków średniowiecza.
Nie zabrakło jak zawsze Detali. W omawianym „Pomocniku” godny polecenia jest fragment poświęcony dziejom insygniów królewskich. Można złośliwie powiedzieć, że Piastowie musieli utracić władzę, zważywszy w jak fatalny sposób pilnowali regaliów.
Po raz kolejny wypada powtórzyć, że warto sięgnąć po recenzowaną publikację. Fascynujące teksty, jak zwykle efektowna i znakomicie dobrane merytorycznie ilustrację sprawią, że czytelnika czeka wspaniała i lekka lektura. Wyłania się z niej złożony, pasjonujący portret dynastii, która wpłynęła na kształt naszej państwowości i odcisnęła trwały ślad w dziejach Europy. W końcu: my wszyscy z Piastów.
Kup nowy Pomocnik Historyczny POLITYKI – LINK!
Zobacz też pozostałe publikacje, dostępne w ofercie Wydawnictwa Polityka.
