Pierwsza kobieta w historii, która zdobyła Mount Everest i Koronę Ziemi. Kim była Junko Tabei?

Junko Ishibashi urodziła się 22 września 1939 r. w Miharu w prefekturze Fukushima jako piąte dziecko z siedmiorga potomstwa. Choć uważano ją za słabowitą dziewczynkę, od zawsze lubiła się wspinać. Już w wieku dziesięciu lat wzięła udział w szkolnej wspinaczce na górę Nasu. Brak bezpośredniej rywalizacji oraz nagroda w postaci niesamowitych widoków i okoliczności przyrody po wejściu na szczyt sprawiły, że Junko zakochała się w górach bez reszty. Niestety mimo ogromnych chęci nie miała wielu możliwości do realizowania swojej pasji w czasach szkolnych. Sport okazał się zbyt drogi dla jej rodziców, dlatego w czasie szkoły średniej Junko wspinała się zaledwie kilka razy.

W roku 1958 Junko zaczęła studiować literaturę angielską i amerykańską na Uniwersytecie dla Kobiet Showa z myślą, że w przyszłości zostanie nauczycielką. Miłość do gór okazała się jednak silniejsza. Po ukończeniu nauki Junko zapisała się do kilku klubów wspinaczkowych. Były to organizacje zrzeszające wyłącznie mężczyzn, gdyż w tamtym czasie wspinaczka była uważana w Japonii za sport typowo męski. Niezrażona tym faktem zdobyła szacunek wielu klubowych kolegów i w niedługim czasie wspięła się na Fuji oraz wszystkie główne szczyty Kraju Kwitnącej Wiśni. Podczas wchodzenia na górę Tanigawa poznała Mosanobu Tabei alpinistę, którego poślubiła.

Pionierka kobiecego himalaizmu w Japonii

Kiedy w 1969 r. Junko założyła Joshi-Tohan Club, pierwszy klub alpinistyczny wyłącznie dla kobiet w Japonii, oficjalnie dołączyła do grona pionierek kobiecej wspinaczki. Nie wszyscy mężczyźni zaakceptowali ją w swoim towarzystwie. Niektórzy nawet odmawiali wspinaczki u jej boku. Właśnie to skłoniło Tabei do założenia własnego klubu, którego działalność finansowała z pracy redaktorki w Journal of the Physical Society of Japan. Motto Joshi-Tohan Club brzmiało: „Same wyruszymy na zamorską ekspedycję” i tak też się stało.

W 1970 r. członkinie klubu wyruszyły na pierwszą wyprawę wspinaczkową do Nepalu, gdzie ich celem było zdobycie Annapurny III. 18 maja Tabei i inna członkini, Hiroko Hirakawa, dokonały udanego wejścia na szczyt nową trasą od strony południowej w towarzystwie dwóch Szerpów. Było to pierwsze kobiece i pierwsze japońskie wejście. Annapurna III ujawniła pewne braki w przygotowaniu himalaistek. Największą przeszkodą we wspinaczce okazała się nie góra, lecz tradycyjne japońskie wartości. Uczestniczki miały trudności z przyznaniem się, że czegoś nie potrafią i nie chciały prosić o pomoc. Pokora, uznanie własnych ograniczeń i wzajemna pomoc to umiejętności, bez których Tabei nie osiągnęłaby kolejnego celu.

Góry przeszkód

Zachęcony sukcesem klub Joshi-Tohan postanowił powołać zespół, którego celem będzie zdobycie Mount Everest. Wśród 15 członkiń Japanese Women's Everest Expedition (JWEE) znalazła się także Junko Tabei, która podjęła się trudnego zadania znalezienia sponsorów wyprawy. Stosunek Japończyków do kobiecej wspinaczki wciąż był w dużej mierze negatywny. Junko nieraz słyszała, że kobiety powinny wychowywać dzieci, a nie się wspinać.

W ostatniej chwili udało jej się uzyskać wsparcie od gazety Yomiuri Shimbun i telewizji Nippon. By dodatkowo zaoszczędzić pieniądze, Junko Tabei wykonała część swojego sprzętu samodzielnie. W 1972 roku zespół uzyskał pozwolenie na wspinaczkę na Everest, ale musiał czekać trzy lata na miejsce w oficjalnym harmonogramie wspinaczkowym.

Najwyższy szczyt świata

W maju 1975 r., w otoczeniu tłumów dziennikarzy i ekip telewizyjnych, pierwsza kobieca ekspedycja w towarzystwie sześciu Szerpów rozpoczęła wspinaczkę na Mount Everest. Zdecydowano się na tę samą trasę, którą Sir Edmund Hillary i Tenzing Norgay wybrali w 1953 roku. Kiedy grupa obozowała na wysokości 6300 metrów, na obóz zeszła lawina, która pogrzebała pod śniegiem pięć kobiet, w tym Tabei, która straciła pod śniegiem przytomność. Wypadek obył się bez ofiar. Poobijana i ranna Tabei została uratowana przez Szerpów, a następnie spędziła dwa dni na rekonwalescencji. Gdy tylko mogła, wznowiła wyprawę.

Pierwotny plan zakładał, że dwie osoby dokonają wejścia na szczyt. Okazało się jednak, że Szerpowie nie są w stanie wnieść wystarczającej ilości butli z tlenem, dlatego po naradzie postanowiono, że na szczyt wejdzie Junko Tabei. 6 maja 1975 r., wraz ze swoim przewodnikiem Szerpą Angiem Tseringiem, Tabei weszła na szczyt najwyższej góry świata, zostając pierwszą kobietą, która zdobyła Mount Everest.

Korona Ziemi

Historyczny czyn sprawił, że Junko Tabei znalazła się na językach całego świata. W Katmandu odbyła się parada na jej cześć, a po powrocie do Japonii została powitana na lotnisku w Tokio przez wiwatujący tłum. Powstał nawet mini serial telewizyjny opowiadający o jej dokonaniach, a ona sama odbyła tournée po Japonii.

Nagła sława okazała się kłopotliwa dla Tabei, która pragnęła jedynie dalej się wspinać. Zdobyła najwyższe szczyty na każdym kontynencie, które wraz z Mount Everest tworzyły tzw. Seven Summits, czyli Koronę Ziemi. Tabei dokonała tego jako pierwsza kobieta w historii. Do 2005 r. wzięła udział w 44 wyłącznie kobiecych wyprawach górskich na całym świecie. Swoje wyprawy finansowała dzięki płatnym występom publicznym, oprowadzaniu górskich wycieczek i udzielaniu dzieciom korepetycji z muzyki i języka angielskiego.

Z miłości do gór

Junko Tabei nie tylko wspinała się na góry, ale przede wszystkim o nie dbała. W 2000 r. ukończyła studia podyplomowe na Uniwersytecie Kiusiu, specjalizując się w degradacji środowiska Everestu spowodowanej przez odpady pozostawiane przez himalaistów. Tabei była również dyrektorem Himalayan Adventure Trust of Japan, organizacji na rzecz ochrony środowiska górskiego na świecie. Wraz z rodziną często brała udział w akcjach sprzątania gór. W latach 1996–2008 napisała i opublikowała siedem książek o tematyce górskiej.

W 2012 roku u Tabei zdiagnozowano raka żołądka. Pomimo pogarszającego się stanu zdrowia i zaawansowanego wieku 76 lat jeszcze w lipcu 2016 r. poprowadziła młodzieżową wyprawę na górę Fuji – jedną z corocznych wypraw, które organizowała dla dzieci dotkniętych trzęsieniem ziemi w 2011 roku. Zmarła w październiku tego samego roku w szpitalu w Kawagoe.

Junko Tabei postawiła sobie za cel, aby zdobyć najwyższą górę w każdym kraju na świecie. Do końca życia zdobyła 76 z nich.

Polecamy e-booka Mateusza Będkowskiego „Polacy na krańcach świata: XX wiek”

Bibliografia

·       Douglas E., Junko Tabei obituary, The Gourdian.

·       Frenette B., A Final Interview With Junko Tabei, Outside.

·       Horn R., No Mountain Too High for Her: Junko Tabei defied Japanese views of women to become an expert climber, Sports Illustrated.

·       Kurtenbach E., Japanese Woman Scales Mountains While Ignoring Society’s Stereotypes, Los Angeles Times.

·       Otake T., Junko Tabei : The first woman atop the world, The Japan Times.