„Polska Ludowa jest matką całego narodu”. Matka-Polka w propagandzie stanu wojennego

opublikowano: 2012-05-26, 18:27
wolna licencja
Dziś Dzień Matki – święto obchodzone na ziemiach polskich od 1914 r. Jest to dzień okazywania rodzicielkom szacunku oraz podziękowania za trud włożony w wychowanie. Do mitu Matki-Polki chętnie odwoływali się (i czynią to nadal) politycy, chcący pokazać swoje przywiązanie do tradycji i rodziny.
reklama

Matka-Polka – Zobacz też: Stan wojenny w Polsce 1981–1983

Generał Wojciech Jaruzelski, I sekretarz KC PZPR (1981-1989), premier PRL (1981-1985), minister obrony narodowej (1968-1983), przewodniczący Rady Państwa (1985-1989), Prezydent PRL/RP (1989-1990).

Dobrym tego przykładem są działania ekipy gen. Jaruzelskiego po wprowadzeniu stanu wojennego. Według propagandowego wizerunku premiera-pierwszy sekretarza, jego głównym celem była ochrona państwa przed wojną domową i ogólnonarodową tragedią. Generał chciał uchodzić za obrońcę spokoju polskich rodzin, zmagających się z głębokim kryzysem gospodarczym. Nieprzypadkowo w swoim przemówieniu z 13 grudnia 1981 r. stwierdzał: Zwracam się do Was, polskie matki, żony i siostry: dołóżcie wszelkich starań, aby w polskich rodzinach nie przelewano więcej łez. Przywódcy PZPR zakładali, że dotarcie z przekazem propagandowym do kobiet, będących tradycyjnymi opiekunkami domowego ogniska, może być dobrym środkiem odbudowy społecznego zaufania.

W maju 1982 r., w związku z obchodami Dnia Matki, Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego wyszła z projektem wybudowania pomnika Matki-Polki. 23 czerwca tego samego roku gen. Jaruzelski spotkał się z przedstawicielkami kobiet polskich i na tym właśnie spotkaniu poparł ideę wystawienia takiego monumentu, jako formy podziękowania za ofiarność polskich matek i ich wkład w odzyskanie wolności przez Ojczyznę. Generał włączał matki w narrację o patriotycznej walce żołnierzy polskich. Matki polskich żołnierzy zasługują szczególnie na pamięć i szacunek. Uczyły nas pierwszych polskich słów, wpajały wierność patriotycznym ideałom. A kiedy trzeba było chwycić za broń, pragnęły, ab ich syn „dobrze zasłużył się ojczyźnie” – stwierdzał I sekretarz KC PZPR.

8 marca 1983 r., z okazji Dnia Kobiet, Jaruzelski pojechał pociągiem do Łodzi, gdzie odwiedził kilka kobiecych zakładów przemysłowych, składając robotnicom życzenia w dniu ich święta. Podczas jednego z takich spotkań generał zapowiedział, że zaproponowany przez WRON pomnik przybierze formę Szpitala Centrum Zdrowia Matki-Polki, który stanie właśnie w Łodzi. Szybko powołano specjalną Radę Obywatelską nadzorującą budowę szpitala-pomnika. W jej skład weszło (co znaczące!) dwóch generałów, trzech ministrów, prezydent i I sekretarz PZPR w Łodzi, nie było w nim jednak ani jednej kobiety. Rozpoczęto też publiczną zbiórkę pieniędzy na rzecz tej inicjatywy – przez pół roku na konto Rady Obywatelskiej wpłynęło ponad 530 mln złotych.

reklama
Instytut Centrum Zdrowia Matki Polski w Łodzi (fot. HuBar , opublikowano na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 2.5).

21 października w Łodzi odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę Szpitala-Pomnika. Wydarzenie to stanowiło część obchodów 40-lecia Ludowego Wojska Polskiego, czym podkreślano zaznaczony rok wcześniej przez gen. Jaruzelskiego związek Matki-Polki z dziejami oręża polskiego. W uroczystości wziął udział premier-pierwszy sekretarz a także liczne delegacje organizacji społeczno-politycznych i zakładów przemysłowych. W czasie ceremonii głos zabrała łódzka dziewiarka, dziękująca wszystkim zaangażowanym w budowę szpitala. W propagandzie wokół tej uroczystości podkreślano: Matce Polce zawdzięczamy, że wszystko tu jest polskie i nasze. Akt erekcyjny tej inwestycji kończył się natomiast stwierdzeniem: Jako wyraz powszechnej czci dla matek-Polek, niech służy sprawie patriotycznego wychowania młodych pokoleń, głosi, że Polska Ludowa jest matką całego narodu.

Szpital-Pomnik Centrum Zdrowia Matki Polki został oddany do użytku 26 maja 1988 r. jako nowoczesna placówka ginekologiczno-położnicza i pediatryczna. Nieco ponad rok później skończył się w Polsce komunizm. Polskie matki, tak jak większość społeczeństwa, straciły resztki zaufania do niewydolnego systemu, który wpędził kraj w głęboki kryzys gospodarczy.

--Zainteresowanych funkcjonowaniem figury Matki-Polki w dyskursie władzy i opozycji w latach 80. odsyłam do tekstu Padraica Kenneya, Pojęcie „Matki Polki” w języku opozycji i władzy [w:] Komunizm: ideologia, system, ludzie, pod red. Tomasza Szaroty, Warszawa 2001, s. 338-351.--

Matka-Polka – zobacz też:

Polecamy e-book Tomasza Leszkowicza – „Oblicza propagandy PRL”:

Tomasz Leszkowicz
„Oblicza propagandy PRL”
cena:
11,90 zł
Wydawca:
Michał Świgoń PROMOHISTORIA (Histmag.org)
Liczba stron:
116
Format ebooków:
PDF, EPUB, MOBI (bez DRM i innych zabezpieczeń)
ISBN:
978-83-65156-05-1
reklama
Komentarze
o autorze
Tomasz Leszkowicz
Doktor historii, absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Publicysta Histmag.org, redakcji merytorycznej portalu w l. 2006-2021, redaktor naczelny Histmag.org od grudnia 2014 roku do lipca 2017 roku. Specjalizuje się w historii dwudziestego wieku (ze szczególnym uwzględnieniem PRL), interesuje się także społeczno-polityczną historią wojska. Z uwagą śledzi zagadnienia związane z pamięcią i tzw. polityką historyczną (dawniej i dziś). Autor artykułów w czasopismach naukowych i popularnych. W czasie wolnym gra w gry z serii Europa Universalis, słucha starego rocka i ogląda seriale.

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2024 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone