Tomasz Pudłocki – „Szekspir i Polska. Życie Władysława Tarnawskiego (1885–1951)” – recenzja i ocena

opublikowano: 2023-10-06 07:16
wolna licencja
poleć artykuł:
Polityka była jego miłością, Szekspir – największą naukową inspiracją, słowa – kluczem do przekształcania świata. Współtwórca polskiej anglistyki i profesor daleko wykraczający poza swoją specjalizację. Patriota szczerze oddany dobru ojczyzny i działacz społeczny. Takim człowiekiem był Władysław Tarnawski, o którym opowiada Tomasz Pudłocki.
REKLAMA

Tomasz Pudłocki – „Szekspir i Polska. Życie Władysława Tarnawskiego (1885–1951)” – recenzja i ocena

Tomasz Pudłocki
„Szekspir i Polska. Życie Władysława Tarnawskiego (1885–1951)”
cena:
Wydawca:
Instytut Pamięci Narodowej
Rok wydania:
2023
Liczba stron:
736 s. + 16 s. wkł. zdj.
ISBN:
978-83-8229-782-9
EAN:
9788382297829

Monografia „Szekspir i Polska. Życie Władysława Tarnawskiego (1885–1951)” jest owocem ponad dwudziestoletnich zainteresowań Autora losami rodziny Tarnawskich. Prof. Tomasz Pudłocki poznał osobiście córkę bohatera swojej książki – Joannę Tarnawską, a dzięki niej pozostałych członków rodziny, którzy nie szczędzili mu swojej pomocy i zaangażowania.

Władysław Tarnawski urodził się 3 listopada 1885 roku w Przemyślu. Małżeństwo rodziców przyszłego anglisty była jak na ówczesne czasy niezwykłe, ale bardzo udane. Matka – Wincenta nie była typową żoną, w myśl realiów tamtych czasów. Sama wybrała sobie męża i skutecznie zabiegała o zgodę rodziców na zamążpójście. Dysponowała swoim majątkiem i po odchowaniu dzieci – prowadziła szeroką działalność społeczno-polityczną, będąc, notabene, przeciwniczką polityczną męża, a później również syna. Oni wyznawali poglądy narodowe, matka – zafascynowana była postacią Piłsudskiego. Leonard Tarnawski nie ustępował żonie na polu działalności społecznej i politycznej, będąc prawdziwym tytanem pracy. Walczył w powstaniu styczniowym. Z wykształcenia prawnik, całym sercem oddany sprawom społecznym. Cieszył się szerokim uznaniem mieszkańców Przemyśla, będąc członkiem rady miasta, jak również posłem do Sejmu Krajowego i później do Sejmu odrodzonej Rzeczypospolitej.

Nie kto inny, jak matka wywarła na życie Władysława duży wpływ. To dzięki niej zainteresował się Szekspirem. Wincenta początkowo podsuwała mu wersje dramatów w języku niemieckim. Chcąc poznać oryginał, zaczął uczyć się języka angielskiego, co poskutkowało tym, że jako piętnastolatek czytał dzieła wielkiego dramaturga w oryginale. Ukończył szkołę średnią, zaprzyjaźniwszy się tam z Kornelem Makuszyńskim. Prawdopodobnie za jego przyczyną poznał w latach studenckich we Lwowie Jana Kasprowicza. W stolicy Galicji będzie przeżywał swoje wzloty jak i upadki. Te drugie zapoczątkuje okres studiów, gdzie pochłania go z jednej strony atmosfera Lwowa rozpolitykowanego, a z drugiej dekadenckiego. Takie postępowanie wygenerowało ogromne długi, które pokryć musiał ojciec, sprzedając część majątku.

Okres studencki wydłużał się, Władysław przeniósł się do Krakowa i ukończył studia z opóźnieniem. W 1912 r. obronił dysertację doktorską „O polskich przekładach Szekspira”. Po wybuchu I wojny światowej zmobilizowany do wojska walczył na froncie, odnosząc rany. Naoczny świadek polsko-ukraińskich zmagań o Przemyśl. Mówca, który przemawia na pogrzebie Orląt Przemyskich poległych w walkach z Ukraińcami.

REKLAMA

W 1924 roku uzyskał upragnioną katedrę na Uniwersytecie Jana Kazimierza, rozpoczynając tym samym najlepszy czas w swoim życiu. W okresie międzywojennym filologia angielska była kierunkiem elitarnym, nawet wśród kadry profesorskiej znajomość angielskiego była znikoma. Oprócz pracy akademickiej pisał teksty publicystyczne, w których krytykował ówczesną sytuację społeczno-polityczną w Polsce. Przewodniczył lwowskiemu kołu Stronnictwa Narodowego. Zaangażowanie polityczne przeciw władzy sanacyjnej doprowadziło do przeniesienia Tarnawskiego na przymusową emeryturę i likwidację katedry anglistyki we Lwowie. Wrócił do wykładania w roku akademickim 1937/1938. Podczas wojny, poza Lwowem, mieszkał w Krakowie, gdzie włączył się aktywnie w tajne nauczanie. W roku akademickim 1944/1945 powrócił do wykładania na Uniwersytecie Lwowskim. Miasto nad Pełtwią zmuszony był opuścić w lipcu 1945 r., wyjeżdżając do Krakowa. Aresztowany w związku z działalnością w Komitecie Ziem Wschodnich 4 grudnia 1946 roku. W procesie skazany na 10 lat pozbawienia wolności. Zmarł w więzieniu mokotowskim 4 kwietnia 1951 r.

Władysław Tarnawski był też człowiekiem z krwi i kości, niepozbawionym wad. Wczytując się w obszerną biografię napisaną piórem Tomasza Pudłockiego, poznajemy bohatera o wyrazistych poglądach, borykającego się przez całe życie z problemami zdrowotnymi, niekiedy wzbudzającego kontrowersje, ale zawsze kierującego się szczerymi intencjami, pioniera polskiej uniwersyteckiej anglistyki i obrońcę uniwersyteckich wolności.

Recenzowaną biografię czyta się z przyjemnością, choć jej objętość to ponad 700 stron. Podzielona została na dziewięć rozdziałów wraz ze wstępem i zakończeniem. Zakończenie każdego z rozdziałów wieńczy krótka notka podsumowująca. Praca wyposażona została w solidny aparat naukowy i jest świetna pod względem edytorskim. Wykorzystano bardzo szeroką kwerendę prasową i archiwalną. Dodatkową wartością książki jest materiał ikonograficzny. Konkludując, należy podziękować prof. Pudłockiemu za przybliżenie czytelnikom tej ważnej dla historii Polski i dziejów polskiej anglistyki postaci.

Zainteresowała Cię nasza recenzja? Zamów książkę Tomasza Pudłockiego „Szekspir i Polska. Życie Władysława Tarnawskiego (1885–1951)” bezpośrednio pod tym linkiem, dzięki czemu w największym stopniu wesprzesz działalność wydawcy lub w wybranych księgarniach internetowych:

REKLAMA
Komentarze

O autorze
Patryk Krygier
Historyk, absolwent Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, pracownik Muzeum Handlu Wiślanego FLIS, właściciel Biura Poszukiwań Genealogicznych Pokolenia.

Wszystkie teksty autora

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści. Za darmo.
Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2023 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone