Kardynał Franciszek Macharski nie żyje (1927-2016)

Kardynał Franciszek Macharski (fot. KSAF AGH, opublikowano na licencji  Creative Commons Attribution 2.0 Generic)

Franciszek Macharski urodził się 20 maja 1927 roku w znanej krakowskiej kupieckiej rodzinie. Był najmłodszym dzieckiem w rodzinie Leopolda Macharskiego – właściciela słynnej restauracji „Hawełka” i Zofii z Peców. W 1939 roku zdał egzaminy do prestiżowego Gimnazjum im. króla Jana III Sobieskiego w Krakowie, jego plany przerwała jednak wojna. Edukację kontynuował na tajnych kompletach i w Szkole Handlowej Wyższego Stopnia. W 1943 został gońcem w biurze Transportu Generalnej Dyrekcji Monopoli, co uchronić go miało przed wywózką.

Decyzję o wstąpieniu do seminarium podjął tuż po koniec wojny. Pod skrzydłami księdcia kardynała Adama Sapiehy kleryk Macharski dojrzewał wspólnie z późniejszym kardynałem Andrzejem Deskurem i papieżem Karolem Wojtyłą.

W roku 1950 książę Sapieha rozpoczął starania o wysłanie Franciszka Macharskiego na studia teologiczne do Szwajcarii. Komunistyczne władze zgodę na wyjazd uzależniły od podpisania przez późniejszego arcybiskupa Krakowa zgody na współpracę z Urzędem Bezpieczeństwa. Próba werbunku była jednak nieudana. W jednym z opisów sporządzonych przez funkcjonariuszy napisano:

„Pod względem moralnym w/w, jak i rodzina zachowuje się dobrze. Pod względem politycznym do obecnej rzeczywistości ustosunkowani są nieprzychylnie, poglądów prawicowych. Zamieszkuje w otoczeniu inteligencji pracującej. Tryb życia dobry.”

Franciszek Macharski na studia wyjechał dopiero w 1956, a po obronie doktoratu w 1961 powrócił do Polski. W latach 1970-1978 pełnił funkcję rektora krakowskiego seminarium duchownego. Po wyborcze na papieża Jana Pawła II został przez niego wyznaczony na nowego biskupa Krakowa. Uroczystą sakrę otrzymał w Rzymie 6 stycznia 1979 roku. Do godności kardynalskiej podniesiony został w czerwcu tego samego roku.

Jako duchowny dał się poznać jako osoba niezwykłej skromności, wręcz ascetyczna. Do anegdot przeszły upomnienia jakie kierował w stosunku do księży proboszczów nadmiernie epatujących swoją zamożnością. Jak mówiła jedna z nich, zagroził, że jeśli na narady na Franciszkańską 3 księża przybywać będą zbyt wystawnymi autami, to nie wpuści ich do gmachu. Styl bycia bardzo szybko przysporzył mu popularności wśród mieszkańców Krakowa i okolic, którzy szybko zobaczyli w nim godnego następcę kard. Sapiehy i Karola Wojtyły.

Przed 1989 rokiem Macharski zaangażowany był także w działalność opozycyjną. Z jego inicjatywy organizowano Msze patriotyczne, a w czasie Stanu Wojennego Arcybiskupi Komitet Pomocy Więźniom i Internowanym, który udzielał niezbędnej pomocy więźniom politycznym i ich rodzinom. Od 1980 roku był też współprzewodniczącym Komisji Wspólnej Rządu i Episkopatu. Po śmierci kardynała Wyszyńskiego zastępował go na funkcji przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski. W ścisłym zarządzie KEP pozostawał aż do 1994 roku.

Jego dewizą biskupią było hasło „Jezu ufam Tobie”. Jak sam powtarzał już w okresie młodzieńczym był czcicielem kultu Bożego miłosierdzia i stałym bywalcem w łagiewnickiej świątyni. Jako biskup przyczynił się do budowy nowego sanktuarium Miłosierdzia Bożego w Łagiewnikach i popularyzacji kultu miłosierdzia na świecie.

W 2005 roku – zgodnie z prawem kanonicznym – złożył rezygnację z pełnionej przez siebie funkcji. Zamieszkał w klasztorze sióstr albertynek. W czerwcu tego roku kardynał uległ wypadkowi spadając ze schodów. W ostatni czwartek odwiedzony został przez przebywającego w Polsce papieża Franciszka. Zmarł 2 sierpnia rano. Jego zgon ogłosił bijący Dzwon Zygmunta.