Alessandro Barbero – „Dante” – recenzja i ocena
Alessandro Barbero – „Dante” – recenzja i ocena
Dante umieścił w swoich utworach osoby, które znał lub postacie swoich czasów, z którymi wprawdzie nie zetknął się osobiście, ale wpływały na niego, jego życie, czy szerzej – na ówczesny świat. Czytelnik Barbero ma znacznie łatwiej niż czytelnik Dantego. Lektura Boskiej Komedii jest dla współczesnego człowieka dość wymagająca. Natomiast jeśli chodzi o biografię, to choć jej autor nie szczędził trudu i niezmordowanie tropił losy swojego bohatera, zebrany materiał opisał w przystępny sposób. Co nie było łatwe.
Dante już za życia był znaną postacią, jednak niewiele o nim wiemy. Informacje te są często ledwie wzmiankami pochodzącymi ze strzępków dokumentów, których oryginały dawno zaginęły. Przetrwały jedynie ich kopie i odpisy sporządzone później. Dodajmy, że informacje te bywają sprzeczne. Ogrom materiału, z którym zmierzył się autor widać dobrze w biografii i przypisach zebranych na końcu książki – liczą nieco ponad sto stron. Odnaleźć się w tym gąszczu i opisać w sposób, który zachęci do lektury jest zasługą autora biografii.
Alighieri był aktywny na różnych obszarach – familijnym, politycznym, intelektualnym. By lepiej zrozumieć i wczuć się w naszego bohatera potrzebny był szkic epoki. Autor wplata go w opowieść o Dantem. Opis realiów począwszy od kwestii obyczajowych, przez gospodarcze i polityczne po specyfikę miast włoskich tego okresu, szczególnie Florencji, rodzinnego miasta Dantego, stanowi znaczną część książki. Czytelnik może dzięki temu zagłębić się w meandry średniowiecznej północnej Italii spróbować umieścić w tym świecie Dantego jako syna, zakochanego młodzieńca, uczestnika bitwy, męża i ojca, ale także lokalnego polityka, intelektualistę i poetę, wreszcie wygnańca. Autor dokładnie uświadamia nam, że bycie każdym z nich w ówczesnym świecie, nie oznaczało tego samego co dzisiaj. Dopiero takie przedstawienie Dantego pozwala autorowi pokazać, a czytelnikowi zrozumieć, kim był Alighieri i pokusić się o ocenę jego poczynań.
Barbero wnika w relacje, które Dante nawiązywał w sferach prywatnej i publicznej, jednak nawet dla niego bywają one niekiedy kłopotliwe. Przyznaje to z rozbrajającą szczerością podsumowując opis jednej z transakcji finansowych, do której doszło w 1297 roku: „Autor niniejszej książki skłamałby, mówiąc że wszystko zrozumiał (…)”. Wątpliwości towarzyszą Barbero podczas całej opowieści o Dantem, ale to nie zarzut. Przeciwnie, to dowód na rzetelność biografii. Autor zebrał w książce fakty dotyczące życia swojego bohatera. Bada je w oparciu o dostępne źródła uzupełniając o informacje ogólne, by możliwe najdokładniej przedstawić Dantego. Stąd wnikliwa analiza tego z jakiej grupy społecznej pochodził bohater książki, kim byli jego przodkowe, czym się zajmowali. W ten sam sposób prezentuje też wiele innych kwestii, tzn. przedstawia prawdopodobne wydarzenia, ale także, i z tym zmaga się znacznie częściej, opisuje możliwe wersje owych wydarzeń z życia Dantego.
Są sprawy, których autor nie wyjaśnia. Nie do końca wiadomo czy Alighieri był winien zarzucanych mu czynów, za które został wygnany, czy był dobrym mężem i ojcem. Wiadomo natomiast na pewno, że już za życia był sławny dzięki swej literackiej i intelektualnej działalności. Wiadomo również, że romantycy będą zawiedzeni, gdyż słynna miłość Dantego do Beatrycze nie oznaczało nic z tego co dzisiaj moglibyśmy sobie wyobrazić na temat wielkiego niespełnionego uczucia.
Książka będzie dobrym wyborem dla osób, które są zainteresowane samym Dantem, ale również jego twórczością. Znajdują się w niej liczne cytaty i odwołania do konkretnych fragmentów jego utworów, objaśnienia kogo Alighieri miał w nich na myśli oraz jak można zinterpretować dany zapis. Jest to również okazja na spędzenie kilku wieczorów z dobrze napisaną i przetłumaczoną książką.
