Pismo Święte, które zachęca do łamania przykazania. Czym jest Biblia Grzeszników?
Robert Baker był doświadczonym królewskim drukarzem. Pracę w londyńskiej drukarni swojego ojca, nadwornego drukarza królowej Elżbiety I, rozpoczął w 1589 roku, a 10 lat później odziedziczył interes. Większość jego prac drukarskich miała charakter urzędowo-sakralny i obejmowała modlitewniki oraz księgi prawnicze. W 1611 roku Robert Barker wydrukował pierwsze wydanie Biblii Króla Jakuba – anglojęzycznej wersji Pisma Świętego powstałej na zamówienie króla Anglii i Szkocji Jakuba I Stuarta.
Druk był słabej jakości i zawierał wiele błędów, które poprawiano w kolejnych wydaniach. Żaden błąd nie był jednak tak rażący i symboliczny, jak ten, który Barker popełnił 20 lat później.
Biblia, która nakazuje grzeszyć?
W 1631 roku Robert Barker oraz drugi królewski drukarz Martin Lucas ukończyli zamówienie króla Karola I Stuarta na 1000 nowych egzemplarzy Biblii Króla Jakuba. Po około roku okazało się, że dostarczone przez Barkera i Lucasa druki zawierają niezwykle niefortunny błąd. W przykazaniu „Nie cudzołóż” (Księga Wyjścia, 20:14) zabrakło słowa „nie”. Zamiast: Thou shalt not commit adultery przykazanie brzmiało: Thou shalt commit adultery, czyli w tłumaczeniu: „Będziesz cudzołożyć”.
Niektóre egzemplarze miały także zawierać równie niefortunny drugi błąd, który pojawił się w Księdze Powtórzonego Prawa, 5:24, gdzie zamiast zdania: the lord hath showed us his glory and his greatness (Bóg pokazał nam swą chwałę i swą wielkość) pojawiło się: the lord hath shewed us his glory and his great arse, co miało kojarzyć się z wulgarnym określeniem na pośladki. Do naszych czasów nie zachował się jednak żaden egzemplarz, w którym wstępowałby drugi błąd, a badacze podważają jego autentyczność.
Król Karol I wpadł w szał. Oburzenia nie krył również George Abbot, arcybiskup Canterbury, który powiedział:
Pamiętam czasy, kiedy nad drukiem roztaczana była duża opieka, szczególnie nad Biblią. Najlepsi zecerzy i korektorzy byli zacnymi i douczonymi ludźmi, papier i litery niepospolite oraz najlepsze pod niemal każdym względem, a teraz papier jest niczym, zecerzy to chłoptasie, a korektorzy są niedouczeni.
Barker i Lucas zostali wezwani przed sąd Izby Gwiaździstej, a następnie ukarani grzywną w wysokości 300 funtów (równowartość ok. 60000 funtów współcześnie) oraz pozbawieni licencji na druk.
Niektórzy współcześni badacze, m.in. Diana Severance, dyrektor Dunham Bible Museum, sugerują, że tak specyficznie rozlokowane błędy mogą świadczyć o umyślnym sabotażu np. ze strony konkurencyjnych drukarzy. Jednakże ani Barker, ani Lucas nie zasugerowali takiej możliwości w trakcie procesu.
Drogocenny artefakt
Karol I oczywiście rozkazał jak najszybsze zniszczenie wszystkich egzemplarzy pechowej Biblii, lecz niewielka ilość ocalała. Z upływem lat dzieła Barkera i Lucasa zyskały wiele przydomków: Biblia Niegodziwa (Wicked Bible), Biblia Cudzołożników (Adulterous Bible) czy Biblia Grzeszników (Sinners' Bible), stając się niezwykle cennymi i poszukiwanymi artefaktami.
Obecnie w zbiorach muzeów i bibliotek, głównie w Wielkiej Brytanii i USA, znajduje się 15 egzemplarzy Biblii Grzeszników. Nieznana ilość ksiąg znajduje się w rękach prywatnych i co jakiś czas pojawiają się na aukcjach. W 2015 roku jeden egzemplarz został wystawiony na aukcji za 99 500 dolarów. Z kolei w 2023 roku jedna z ocalałych Biblii Grzeszników została wystawiona w domu aukcyjnym i sprzedana za 31 250 funtów.
Polecamy e-book Aleksandry Niedźwiedź – „Z czego się śmiano w średniowieczu?” :
Książkę można też kupić jako audiobook, w cenie 11,90 zł.
Bibliografia
The Donnithorne Wicked Bible, Canterbury University Press (zdigitalizowany egzemplarz Biblii Grzeszników).
Ainsley Rob, Great Arse, London Review of Books, 31 (15), 2009.
Campbell Gordon, Bible: The Story of the King James Version 1611 – 2011, Oxford 2010.
Ingelhart Louis E., Press freedoms: a descriptive calendar of concepts, interpretations, events, and court actions, from 4000 BC to the present, New York 1987.
