Wojciech Königsberg, Bartłomiej Szyprowski – „Zlikwidować! Agenci Gestapo i NKWD w szeregach polskiego podziemia” – recenzja i ocena

opublikowano: 2022-04-04 08:32
wolna licencja
poleć artykuł:
Historia Polskiego Państwa Podziemnego to nie tylko poczet bohaterów o nieskazitelnej moralności. Jak w każdym państwie, to również historia osób, które z wielu powodów zdecydowały się na postawienie na innego konia niż Polska.
REKLAMA

Wojciech Königsberg, Bartłomiej Szyprowski – „Zlikwidować! Agenci Gestapo i NKWD w szeregach polskiego podziemia” – recenzja i ocena

Wojciech Konigsberg, Bartłomiej Szyprowski
„Zlikwidować! Agenci Gestapo i NKWD w szeregach polskiego podziemia”
nasza ocena:
8/10
cena:
79,99 zł
Wydawca:
Znak Horyzont
Rok wydania:
2022 r.
Okładka:
twarda
Liczba stron:
784
Premiera:
09.02.2022
Format:
242 x 65 x 155 [mm]
ISBN:
978-83-240-7807-3
EAN:
9788324078073

Dwóch znanych czytelnikom historyków Wojciech Königsberg i Bartłomiej Szyprowski podjęło wspólny wysiłek opisania przykładów członków Podziemia, którzy postanowili podjąć współpracę z oboma okupantami. Efektem tych prac jest liczące 672 strony studium siedmiu przypadków.

Sowietów i Gestapo różniło podejście do polskich ciągotek do działalności konspiracyjnej. NKWD stawiało na dogłębną infiltracje poprzez sieć agenturalną, która miała skierować podziemny wysiłek na tory nie szkodzące Sowietom. Z kolei Niemcy stawiali na rozpracowanie i zlikwidowanie siatek. W takie właśnie zależności uwikłali się bohaterowie (a właściwszym byłoby powiedzieć antybohaterowie) recenzowanej pozycji. Są to Edward Gola „Rudy Antoni”, Edward Adolf Metzger „Ketling”, Emil Macieliński „Kornel”, Zygmunt Zdzisław Sztuka „Rust”, Nathen Hersch Hamer „Wujek”, Józef Staszauer „Anton” oraz Jerzy Franciszek Wojnowski „Motor”. Tego ostatniego nie trzeba zbyt szeroko przedstawiać, bo jest on odpowiedzialny zdradę Jana Piwnika „Ponurego”.

Każdemu z nich (oprócz bandyckiego dream teamu Gola-Metzger) poświęcono jeden rozdział. Trzeba przyznać, że cała praca jest przykładem wykonania dobrej, historiograficznej roboty. Autorzy zadali sobie bardzo dużo trudu w dotarciu do wszelkich możliwych dokumentów i relacji (zarówno tych współczesnych opisywanym wydarzeniom, jak i grubo powojennym) składając w miarę pełny obraz procesu zdrady oraz wymierzonej kary. Jak można się przekonać, droga do stania się zdrajcą sprawy niepodległościowej była różna i każdym z nich kierowały odrębne motywy. Bardzo duży plus należy się za wnikliwą analizę podziemnego sądownictwa i zachodzących procesach, które skutkowały ewentualnym wydaniem wyroku skazującego na karę śmierci oraz jej wykonaniem.

Dużym plusem książki Zlikwidować! są nie tylko cytowane, ale również reprodukowane dokumenty archiwalne. Oprócz tych pojawiających się w tekście właściwym można odnaleźć bardzo ciekawe kopie w aneksie, które dotyczącą osobno każdego z agentów. Dodatkowo opublikowane są dokumenty funkcjonariuszy Gestapo: SS-Hauptsturmführera i komisarza kryminalnego Alfreda Spilkera oraz Friedricha Wilhelma Paula Fuchsa odpowiedzialnych za słynną aferę znaną jako „Nadwywiad Sikorskiego”.

Jako minus można wymienić powtarzające się passusy. Rozumiem, że w gąszczu zmieniających się nazwisk osłonowych i pseudonimów czytelnik mógłby się zgubić, jednak dość obszerne powtórzenia wprowadzają zupełnie niepotrzebne wrażenie, ze niechcący pomyliło się strony. Uwagę moją przykuło dość absurdalne określenie osady Niemce (obecnie część Sosnowca znana jako Ostrowy Górnicze) jako znajdującej się w 1913 r. w zaborze pruskim. Osada była częścią gminy olkusko-siewierskiej w powiecie będzińskim guberni piotrkowskiej Królestwa Polskiego, a nie Górnego Śląska (nie wszystko co zwiemy sarkastycznie Altreichem jest pruskie i należało do Prus w 1913 r.). Niemce w okresie I wojny światowej (jak i cała gmina) były okupowane przez Austro-Węgry.

Zlikwidować! Agenci Gestapo i NKWD w szeregach polskiego podziemia Wojciecha Königsberga i Bartłomieja Szyprowskiego są bardzo dobrym przykładem szeroko zakrojonych poszukiwań archiwalnych oraz opisem historiograficznym. Książkę pomimo zatrważającego gabarytu czyta się szybko i niewątpliwie wciąga. Warto się z nią zapoznać.

Zainteresowała Cię nasza recenzja? Zamów książkę Wojciecha Königsberga i Bartłomieja Szyprowskiego „Zlikwidować! Agenci Gestapo i NKWD w szeregach polskiego podziemia” bezpośrednio pod tym linkiem, dzięki czemu w największym stopniu wesprzesz działalność wydawcy lub w wybranych księgarniach internetowych:

REKLAMA
Komentarze

O autorze
Daria Czarnecka
Socjolog i historyk, laureatka Konkursu im. Władysława Pobóg-Malinowskiego na Najlepszy Debiut Historyczny Roku 2012. Bibliofil nie nadający się już do leczenia. Z zamiłowaniem i pasją zajmująca się historią II wojny światowej i militariami, dodatkowo specjalistka od ludobójstwa (w teorii, nie w praktyce) i ścigania zbrodniarzy wojennych.

Wszystkie teksty autora

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści. Za darmo.
Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.
© 2001-2023 Promohistoria. Wszelkie prawa zastrzeżone