„Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie – Jerzy Lisowski. Listy 1947–1979” – recenzja i ocena
„Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie – Jerzy Lisowski. Listy 1947–1979” – recenzja i ocena
Jarosław Iwaszkiewicz to jedna z najznamienitszych postaci w historii polskiej literatury, dla której zasłużył się nie tylko jako pisarz, ale także wydawca, dyplomata i polityk. Jego sylwetka i dokonania właściwie nie wymagają przedstawienia, jednak jak z większością powszechnie znanych osób, interesuje nas, kim był prywatnie i jaki był w relacjach międzyludzkich. Wiele odpowiedzi na te pytanie dają wydane dzienniki pisarza oraz bogata korespondencja, której kolejny zbiór ujrzał światło dzienne.
„Anna i Jarosław Iwaszkiewiczowie – Jerzy Lisowski. Listy 1947-1979” to zapis ponad trzydziestoletniej znajomości małżeństwa Iwaszkiewiczów ze znanym tłumaczem literatury francuskiej i redaktorem naczelnym „Twórczości” opracowany przez Agnieszkę i Roberta Papieskich. Ponad czterysta listów zamieszczonych w publikacji zostało wydanych na podstawie oryginałów przechowywanych w archiwum Muzeum im. Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów w Stawisku. Dwa tomy obejmujące lata 1947-1952 i 1953-1979 liczą ponad tysiąc stron i zawierają przede wszystkim listy Iwaszkiewicza i Lisowskiego, korespondencja Anny Iwaszkiewicz została do nich włączona w charakterze uzupełniania i dopowiedzenia pewnych wątków.
Korespondencja zamieszczona w tomie I rozpoczyna się w momencie, kiedy Lisowski studiował we Francji i rozpoczynał swoją karierę, natomiast Iwaszkiewicz był już uznanym literatem. Listy z tego okresu dają wgląd w pełną uczuć relację okraszoną problemami życia codziennego. Orientacja seksualna Iwaszkiewicza nie jest tajemnicą, pisarz sam wspominał o niej w dziennikach, a jego twórczość zawiera wątki homoseksualne. Wyznania zawarte w korespondencji Iwaszkiewicza i Lisowskiego nie stanowią więc zaskoczenia, ale są intymnym zapisem ich znajomości, do której my, czytelnicy zostajemy dopuszczeni. Dzieliło ich wiele – wiek, odległość, pozycja w świecie, sytuacja życiowa, łączyło ich jednak wzajemne zrozumienie i miłość do literatury.
Tom II, obejmujący więcej lat niż pierwszy, daje szerszą perspektywę na życie bohaterów, ukazując jak zmieniało się rok po roku. W listach dzielą się szczegółami swojej pracy, obserwujemy rozwój ich karier i znowu mamy wgląd za kulisy działalności literatów, wydawców i artystów. Możemy poznać przemyślenia i wrażenia Iwaszkiewicza w związku z nominacją do Nagrody Nobla i wiele innych „smaczków”, które stanowić będą gratkę dla fanów literatury.
Dwie rzeczy sprawiają, że ta książka jest tak ciekawa. Pierwszą z nich jest oczywiście możliwość poznania znanych postaci od innej strony, przez pryzmat ich najbardziej prywatnych przemyśleń. Drugą jest świat literacki w nich zawarty. Na kartach prawie wszystkich listów odnajdujemy literaturę, dyskusje o niej, jej fragmenty, analizy. Poznajemy realia i kondycję środowiska literackiego w powojennych latach PRL zza kulis, zostajemy wciągnięci w środowisko literatów. Relacje z pierwszej ręki, od ludzi bezpośrednio zaangażowanych w jego funkcjonowanie jest niewątpliwie wielką wartością dodaną. Sprawia to, że listy oferują nam coś więcej niż wejrzenie w intymne sprawy bohaterów.
Na uwagę niewątpliwie zasługuje wielka praca wykonana przez Agnieszkę i Roberta Papieskich, którzy fantastycznie opracowali korespondencję, czego wynikiem jest duża ilość przypisów znajdujących się na końcu każdego tomu. Dzięki temu jeszcze lepiej poznajemy bohaterów i rozumiemy wątki przez nich poruszane. Wstęp Roberta Papieskiego to arcyciekawa i twórcza analiza charakteru Jarosława Iwaszkiewicza stanowiąca idealne preludium do dalszej lektury.
Całą korespondencję czyta się świetnie, co nie jest zaskoczeniem, biorąc pod uwagę kim byli jej autorzy. Nawet jej niezwykła obszerność (ponad tysiąc stron) nie wpływa na przyjemność jaką daje obcowanie ze światem ukazanym nam przez Iwaszkiewiczów i Lisowskiego. Pozycja na pewno sprawi dużą przyjemność wszystkim miłośnikom Iwaszkiewicza i literatury w ogóle. Zdecydowanie polecam!
