Tagi: Artykuły, Historia kobiet, Sylwetki i biografie, 1945-1989, Polska, Ameryka Północna, Bliski Wschód i Afryka Północna, Francja
Opublikowany: 2019-04-07 19:40
Licencja: wolna licencja
Ina Benita i jej długa droga do Ameryki. Nieznane powojenne losy słynnej aktorki
Ina Benita przeżyła powstanie warszawskie i trafiła na teren Niemiec. W jaki sposób uratowała się z wojennej zawieruchy i co robiła w Dolnej Saksonii? Przeczytaj pierwszą część artykułu
Po publikacji artykułu Tajemnica z Rhumspringe. Nieznane powojenne losy Iny Benity na portalu Histmag.org redakcja „Ilustrowanego Tygodnika Polskiego” przekazała dane użytkownika „publicradio” panu Ingo Paschowi, który od lat poszukiwał swojego młodszego przyrodniego brata – syna Iny Benity. Pod nickiem faktycznie ukrywał się wnuk przedwojennej gwiazdy kina, Greg Scudder. Tydzień przed świętami Bożego Narodzenia 2018 roku po prawie 75 latach jego ojciec Thaddeus Michael Scudder, wcześniej noszący nazwisko Pasch, dowiedział się o istnieniu dwóch przyrodnich braci Ingo i Borisa i po raz pierwszy mógł zobaczyć zdjęcia swojego ojca
Ina Benita w Nicei i Cannes
Po odnalezieniu ciała tragicznie zmarłego trzeciego męża Hansa Georga Pascha w lutym 1946 roku Ina (Inna) Pasch nie widziała już sensu w swoim dalszym pobycie w Rhumspringe w Dolnej Saksonii
Celem podróży Iny Pasch stała się Francja, a dokładniej Lazurowe Wybrzeże, gdzie latem 1927 roku jako uczennica paryskiej szkoły klasztornej Sacré-Cœur spędzała wakacje i obserwowała pracę na planie filmu Rexa Ingrama Ogród Allaha. Ina zachowała w pamięci piękno Francuskiej Riwiery i postanowiła właśnie tam zacząć nowe życie
Prace Iny miały charakter dorywczy, zdarzało jej się również występować w tajemnicy. Jej syn Thaddeus Scudder pamięta, że widział kiedyś jak jakiś mężczyzna płacił Inie po kryjomu za śpiewanie na pogrzebie na cmentarzu w Nicei
Synek Iny odziedziczył po niej zamiłowanie do muzyki. W ich mieszkaniu grywał na zabawkowym tamburynie, chociaż nigdy nie występował razem z matką. Podczas pobytu we Francji Ina spotkała znajomą z dawnych lat, która pomagała jej w opiece nad dzieckiem. „Pamiętam, że moja mama miała przyjaciółkę i obie całymi dniami rozmawiały po polsku. Nie mogłem jednak nic z tego zrozumieć, ponieważ moim pierwszym językiem był francuski. Przypuszczam, że znały się jeszcze z Polski, bo były sobie bardzo bliskie” – dodaje Thaddeus Scudder. Nie pamięta jednak, jak nazywała się ta kobieta, a w późniejszych latach Ina nie utrzymywała z nią kontaktu
Zarobki za śpiewanie w barach nie wystarczały jednak Inie na zapewnienie Teddy’emu godnego życia, a nie mogła pozwolić na to, by znów cierpiał głód. Być może odezwała się też u niej trauma wojennych przeżyć. W końcu w 1949 roku podjęła dramatyczną decyzję o oddaniu synka na wychowanie do szkoły klasztornej prowadzonej przez zakonnice. Nie wiadomo, gdzie dokładnie znajdował się ten klasztor. Wnuk Iny Greg Scudder przypuszcza, że mogło to być paryskie Sacré-Cœur, w którym aktorka spędziła swoje młode lata. W każdym razie zakonnice musiały się cieszyć dużym zaufaniem artystki. Thaddeus spędził tam trzy lata, w czasie których nauczył się perfekcyjnie mówić po francusku
Polecamy książkę Marka Telera – „Zapomniani artyści II Rzeczypospolitej”
Książkę można też kupić jako e-book, w cenie 14,90 zł. Przejdź do możliwości zakupu e-booka!
Przypisy:
Lloyd nie mógł towarzyszyć synowi w pierwszych miesiącach życia, gdyż we wrześniu 1950 roku wyruszył z żoną w podróż do Nowego Jorku, aby dopełnić formalności związane z rozwodem
W wyzwalanych koloniach
W 1953 roku Ina Pasch z dziećmi Thaddeusem i Johnem wyjechała do Algierii i zamieszkała w Algierze. Tam też dołączył do niej Lloyd Fraser Scudder, który w końcu mógł zamieszkać z ukochaną i synem. Rodzina nie mogła jednak dłużej zostać w Algierze, gdyż sytuacja we francuskiej kolonii zaczęła robić się coraz bardziej niebezpieczna. Ina nie mogła pozwolić na to, by jej dzieci widziały okrucieństwo wojny, którego ona sama doświadczyła przed dziesięcioma laty. W marcu 1954 roku zawiązał się w Algierii Komitet Rewolucyjny Jedności i Akcji, który zaczął przygotowywać powstanie narodowe przeciw Francji, a 1 listopada 1954 roku wybuchła trwająca osiem lat wojna o niepodległość kraju
Po wyjeździe z Francji dawna Ina Benita zrezygnowała ostatecznie z występów scenicznych i odnalazła spełnienie jako pani domu, szczęśliwa żona kochającego męża. Odtąd śpiewała już tylko w domu dla dzieci, a w późniejszych latach dla wnuków. Pierwszym miesiącom pobytu Scudderów w Maroku towarzyszyły niepokoje społeczne związane z panowaniem narzuconego przez Francję marionetkowego sułtana Muhammada ibn Arafy. W 1955 roku sytuacja uspokoiła się, gdyż poprzedni władca Maroka Muhammad V powrócił z wygnania na Madagaskarze, a 2 marca 1956 roku kraj oficjalnie odzyskał niepodległość
W listopadzie 1955 roku rodzina Scudderów przeniosła się do bazy wojskowej Nouasseur Air Base, położonej około trzydzieści kilometrów od Casablanki
Lubisz czytać artykuły w naszym portalu? Wesprzyj nas finansowo i pomóż rozwinąć nasz serwis!
Przypisy:
W grudniu 1959 roku Stany Zjednoczone zgodziły się na żądania króla Muhammada V i podjęły decyzję o wycofaniu swoich wojsk z Maroka. Lloyd Scudder zaczął więc przygotowywać rodzinę do wyjazdu najpierw z Rabatu do Nouasseur, a stamtąd samolotem do Ameryki. Aby ułatwić wyjazd Thaddeusowi, jeszcze w 1959 roku oficjalnie go adoptował i nadał mu swoje nazwisko (dotychczas funkcjonował on jako Thaddeus Michael Pasch)
Amerykański sen?
Po przyjeździe do Karoliny Południowej rodzina Scudderów przez dwa tygodnie przebywała u znajomych Lloyda z bazy United States Air Force, po czym przez niecały rok mieszkała w Albuquerque w stanie Nowy Meksyk. Wkrótce Ina Scudder oficjalnie otrzymała amerykańskie obywatelstwo. Ze względu na pracę Lloyda Scuddera w United States Air Force rodzina bardzo często się przeprowadzała. W latach 1961–1962 Scudderowie mieszkali w Dayton w Ohio, po czym ostatecznie znaleźli stałe miejsce zamieszkania w Middletown w hrabstwie Dauphin w Pensylwanii
Śmierć ukochanego męża pogrążyła Inę Scudder w żałobie i znacząco pogorszyła jej sytuację materialną. Wiadomo, że na przełomie 1964 i 1965 roku mieszkała przy 126 Pathfinder Drive w skromnej dzielnicy Middletown
Kilka lat po śmierci Lloyda Scuddera pustkę po jego stracie wypełnili Inie nowi członkowie rodziny, gdyż jej syn Ted ożenił się i doczekał potomstwa. Z okazji ślubu Ina przekazała synowej swoją jedyną pamiątkę z przedwojennych lat – pierścionek z ametystem, z którym pojawiła się na okładce magazynu filmowego „Kino” w grudniu 1937 roku. Obecnie jest on własnością żony jej wnuka Briana, Jessiki Scudder
Polecamy e-book Agaty Łysakowskiej – „Damy wielkiego ekranu: Gwiazdy Hollywood od Audrey Hepburn do Elizabeth Taylor”:
Przypisy:
Narodziny wnucząt, Grega i Briana Scudderów, sprawiły, że Ina poczuła nową energię życiową. Często jeździła z nimi na plażę i spacerowała wzdłuż wybrzeża. Greg do dziś pamięta, jak kupowała w sklepie drogie muszelki, a następnie chowała je w ziemi, aby chłopcy bawili się w małych poszukiwaczy skarbów. Zazwyczaj połowa z nich pozostawała nieodnaleziona lub znajdowały je inne dzieci
Cechy artystki i przedwojennej królowej sex appealu pozostały w niej jednak do końca życia. „Była bardzo dobrą matką. I bardzo piękną matką” – tak zapamiętał swoją matkę Thaddeus Scudder. „Była też bardzo dobrą babcią. Czasami dość osobliwą, ale bardzo sympatyczną” – dodaje Greg Scudder. Znała kilka języków obcych. Jak wylicza starszy syn Iny, oprócz języka polskiego umiała mówić po rosyjsku, niemiecku, francusku i angielsku, rozumiała też włoski i hiszpański. „Cały czas paliła papierosy z użyciem cygarniczki. Moja była żona, mama Grega, zwracała też uwagę na to, że zawsze miała pomalowane paznokcie. Była bardzo elegancka i europejska. Teraz już wiem dlaczego: była przecież aktorką” – opisuje starszy syn Iny. „Chodziła jak tancerka. Mieszkam w pobliżu szkoły tanecznej i widzę dzieci, które tam chodzą. Chodzą tak jak moja babcia. Zawsze szła wyprostowana i paliła papierosy z długą lufką, wysoko trzymając głowę” – przypomina sobie jej wnuk
To właśnie zamiłowanie do papierosów doprowadziło Inę Scudder do zguby. Pod koniec życia chorowała na raka płuc, który zrujnował jej zdrowie i stał się przyczyną śmierci. Ostatnie lata spędziła w domu opieki w Camp Hill w hrabstwie Cumberland w Pensylwanii. Zmarła 9 września 1984 roku w Mechanicsburgu i została pochowana na cmentarzu w Middletown
To nie koniec tajemnic...
Chociaż Ina Benita nigdy nie ujawniła rodzinie swojej aktorskiej przeszłości, zdradziła kilka szczegółów na temat jej przedwojennego i wojennego życiorysu. Mówiła synowi, że jej rodzice mieszkali w Kijowie i byli bardzo bogaci, a jej ojciec Mikołaj Florow-Bułhak żył jak hrabia. Twierdziła, że urodziła się 1 marca 1916 roku – data roczna jest oczywiście błędna, lecz dzienna występuje też w dokumentach z Dolnej Saksonii i prawdopodobnie jest jej prawdziwym dniem urodzin. Aktorka wspominała też o ucieczce rodziny do Polski po rewolucji bolszewickiej z pomocą służby jej ojca
Matka Thaddeusa opowiedziała mu również historię jego cudownego ocalenia z zawalonej warszawskiej kamienicy przy ulicy Kilińskiego 3, która runęła pod koniec sierpnia 1944 roku po uderzeniu w nią dwóch bomb
Pomóż nam zebrać fundusze na działalność i rozwój portalu Histmag.org!
<a href="https://histmag.org/>
Przypisy:
Pozostała jednak jeszcze jedna rodzinna tajemnica. 28 lipca 1945 roku Ina ze związku z Hansem Georgiem Paschem urodziła w szpitalu w Duderstadt córkę Ritę Annę. Zgodnie z pisemną relacją świadka dziewczynka umarła po trzech dniach
Działalność Iny Benity w kontrwywiadzie ZWZ-AK, okoliczności i trasa jej wyjazdu z Polski po Powstaniu Warszawskim oraz droga z Rhumspringe do Nicei cały czas czekają na dokładniejsze zbadanie. 22 lutego 2019 roku na stronie „Ilustrowanego Tygodnika Polskiego” pojawił się anonimowy komentarz: „Moja ś.p. mamusia zawsze twierdziła, że Ina Benita nie mogła zginąć podczas Powstania, bo z dzieckiem i jakimś mężczyzną nocowali w domu moich dziadków ze strony mamy jesienią 1944 roku. To było miesiąc albo później po Powstaniu. Dziadkowie mieszkali wtedy w Stenszewie [Stęszewie – przyp. aut.] koło Poznania. Tyle lat nikt w to nie wierzył, a teraz wiem, że mamusia jednak miała rację”
Bibliografia
- Opracowania i artykuły:
- Bilik Andrzej, Polityka, politycy, Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa 1992.
- Czubiński Antoni, Europa dwudziestego wieku. Zarys historii politycznej, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1997.
- Duma Andrzej, Mistyfikacja pod osłoną niemieckiego patrolu. Kartki z Powstania Warszawskiego, Książka i Wiedza, Warszawa 2001.
- Engineer Memoirs: Lieutenant General Walter K. Wilson, Jr., pod red. Paula Walkera, US Army Corps of Engineers, 1984.
- Gacek Piotr, Ina Benita. Za wcześnie na śmierć, Krytyka Polityczna, Warszawa 2018.
- Gelber Ben, The Pennsylvania Weather Book, New Brunswick-New Jersey 2002.
- Hera Janina, Życie artysty w niewoli. Rzecz o Marii Malickiej, „Pamiętnik Teatralny”, 2001 z. 3/4 s. 296–330.
- Scudder Completes Naval Basic Training, „Elizabethtown Chronicle” z 7 stycznia 1965 roku.
- Warschau, „Amtlicher Anzeiger für das Generalgouvernement (Dziennik Urzędowy dla Generalnego Gubernatorstwa)” 1943, nr 66.
- Dokumenty i bazy danych:
- Akt urodzenia Rity Anny Pasch z 31 lipca 1945 roku, nr 35/1945, dokument ze zbiorów prywatnych Ingo Pascha
- Akt zgonu Hansa Georga Williego Pascha z 18 lutego 1946 roku, dokument ze zbiorów prywatnych Ingo Pascha.
- Archiwum Historii Mówionej: Irena Jeruszka „Różyczka”, 1944.pl, [[https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/irena-jeruszka,813.html](https://www.1944.pl/archiwum-historii-mowionej/irena-jeruszka,813.html)]
- England and Wales Marriage Registration Index, 1837-2005, Family Search, [[https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:QV8Y-VDNX](https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:QV8Y-VDNX)].
- Karta identyfikacyjna Iny Scudder z 25 listopada 1955 roku, dokument ze zbiorów prywatnych Thaddeusa Scuddera.
- Księga przyjęć i wypisów szpitala w Duderstadt, wycinek dotyczący Iny Benity ze zbiorów prywatnych Ingo Pascha.
- Lloyd Fraser Scudder (1917–1964), Find A Grave, https://www.findagrave.com/memorial/36979990.
New York, New York Passenger and Crew Lists, 1909, 1925-1957, Family Search, [[https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:24T5-BQ1](https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:24T5-BQ1)].
- Oświadczenie Lloyda Frasera Scuddera z 31 marca 1954 roku, dokument ze zbiorów prywatnych Thaddeusa Scuddera.
- South Carolina, Passenger Lists, 1906-1962, Ancestry.com, [[https://www.ancestry.com/interactive/2996/42824_338074-01204](https://www.ancestry.com/interactive/2996/42824_338074-01204)].
- United States Social Security Death Index, Family Search, [[https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:VS2N-R4W](https://familysearch.org/ark:/61903/1:1:VS2N-R4W)].
Za cenne informacje i materiały dziękuję panom Ingo Paschowi, Thaddeusowi, Johnowi i Gregowi Scudderom oraz Grzegorzowi Rogowskiemu.
Polecamy książkę Marka Telera – „Zapomniani artyści II Rzeczypospolitej”
Książkę można też kupić jako e-book, w cenie 14,90 zł. Przejdź do możliwości zakupu e-booka!
Przypisy:
Wszystkie teksty autora