Jak zwiedzać muzea za darmo?
Przede wszystkim warto pamiętać, że większość muzeów jest instytucjami publicznymi, a generowanie dochodu nie należy do ich głównych zadań. Zaś utrzymanie takich placówek, ale też tworzenie nowych wystaw i organizacja wydarzeń generuje koszty, które najczęściej wykraczają poza roczny budżet instytucji. Jest to ważny argument za wspieraniem muzeów, które z różnych przyczyn pozostają niedofinansowane. Ten tekst kieruję jednak do osób, które szukają sposobu by zwiedzać muzea za darmo.
Jak zwiedzać muzea za darmo w Polsce?
Osoby chcące bezpłatnie odwiedzać muzea, muszą liczyć się z pewnymi ograniczeniami, dlatego o planowanej wizycie w muzeum warto pomyśleć przed podróżą. Istnieje kilka sposobów, by zrobić to za darmo, a badania pokazują, że wiele osób nie wie o takiej możliwości.
Po pierwsze każda instytucja, która podlega ustawie o muzeach z 21 listopada 1996 roku, raz w tygodniu musi zapewnić możliwość nieodpłatnego wstępu na wystawy stałe. Najczęściej są to dni poza weekendami (niekiedy tylko w wyznaczonych godzinach), a liczba osób uprawnionych do zwiedzania może być limitowana bądź ograniczana wyłącznie do zwiedzających indywidualnie. Bezpłatne zwiedzanie nie obejmuje usług przewodnickich, niektórych eksponatów, ani innych dodatkowych atrakcji, które dostępne są w muzeach. Jeżeli w danym mieście znajduje się więcej niż jedno muzeum, należy pamiętać, że dni darmowego wstępu mogą być różne w poszczególnych placówkach. Szczegółowe informacje najczęściej znajdują się na stronie internetowej danego muzeum. Jeśli jednak instytucja nie udostępnia szczegółów, warto się z nią skontaktować, by dowiedzieć się kiedy dokładnie można zwiedzać za darmo. Dobrym pomysłem jest też wcześniejszy telefon do danej placówki, co pozwoli upewnić się czy wymagana jest np. wcześniejsza rezerwacja. Należy też pamiętać, że nie wszystkie miejsca, których główną atrakcją są wystawy, muszą być muzeami – w takim wypadku placówki nie mają obowiązku nieodpłatnego udostępniania swoich wystaw.
Kiedy i jakie muzea można odwiedzić za darmo w Polsce? Oto wybrane muzea oferujące darmowe zwiedzanie (dane aktualne na czerwiec 2022 r.):
- w poniedziałki: Muzeum Powstania Warszawskiego w Warszawie, Muzeum Zamkowe w Malborku (uwaga: obowiązkowa opłata 15 zł/os za przewodnika lub audioprzewodnik), Zamek Królewski na Wawelu,
- we wtorki: Muzeum Narodowe w Krakowie (gmach główny oraz pozostałe oddziały), Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku, Wielkopolskie Muzeum Niepodległości w Poznaniu, Muzeum Narodowe w Warszawie,
- w środy: Muzeum Emigracji w Gdyni, Zamek Królewski w Warszawie, Narodowe Muzeum Morskie w Gdańsku,
- w czwartki: Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie, Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie czy Muzeum Miejskie Wrocławia,
- w piątki: Muzeum Narodowe w Gdańsku, Muzeum Sztuki MS1 i MS2 w Łodzi, Muzeum Historyczne w Białystoku,
- W soboty: wszystkie oddziały Muzeum w Szczecinie, Grodzisko w Sopocie,
- W niedziele: Muzeum Sopotu, Muzeum Archeologiczne w Krakowie, Rezerwat Archeologiczny Genius Loci w Poznaniu.
Powyższe muzea to jedynie niewielki wybór instytucji, które można zwiedzić za darmo w ramach tzw. dni bezpłatnych. Jakie jeszcze są możliwości by zwiedzać wystawy i to w dowolnym terminie nie ponosząc żadnych kosztów? Są to już wyjątki zarezerwowane dla bardzo konkretnych grup osób, które precyzuje wspomniana wcześniej ustawa o muzeach:
- osoby fizyczne odznaczone Orderem Orła Białego, Orderem Wojennym Virtuti Militari, Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”,
- pracownicy muzeów wpisanych do Państwowego Rejestru Muzeów,
- członkowie Międzynarodowej Rady Muzeów (ICOM) lub Międzynarodowej Rady Ochrony Zabytków (ICOMOS),
- posiadacze Karty Polaka, o których mowa w ustawie z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz. U. z 2019 r. poz. 1598 oraz z 2022 r. poz. 91),
- dzieci do lat 7,
- weterani i weterani poszkodowani.
Ponadto regulaminy poszczególnych instytucji poszerzają grono tych osób np. o dziennikarzy dysponujących legitymacją prasową, darczyńców czy członków różnych stowarzyszeń. Szczegóły dostępne są na witrynach poszczególnych muzeów.
Jak zwiedzać muzea (prawie) za darmo?
W ramach Nocy Muzeów raz w roku większość muzeów udostępnia szereg specjalnych atrakcji, w tym także darmowe lub ulgowe wejściówki (redukowane często do symbolicznej złotówki). Wydarzenie zawsze odbywa się w majową sobotę. Warto jednak mieć na uwadze bardzo duże zainteresowanie, które często skutkuje tłumami zwiedzających.
Jeżeli jednak żadna z powyższych opcji nie jest optymalna dla Ciebie, warto przypomnieć o osobach, które mogą liczyć na ulgi przy zakupie biletów do muzeów. Po raz kolejny warto odnieść się tu do treści ustawy o muzeach:
Za wstęp do muzeów państwowych przysługuje ulga w opłacie:
1)
uczniom szkół systemu oświaty, słuchaczom kolegiów pracowników służb społecznych, studentom oraz doktorantom;
2)
uczniom szkół, studentom oraz doktorantom będącym obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej oraz państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
3)
uczniom szkół prowadzonych przez organizacje społeczne za granicą, zarejestrowanych w bazie prowadzonej przez upoważnioną jednostkę podległą ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania, w okresie pobierania nauki języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim, nie dłużej niż do ukończenia 18. roku życia;
4)
uczniom szkół funkcjonujących w systemach oświaty innych państw w okresie pobierania nauki języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim, nie dłużej niż do ukończenia 18. roku życia;
5)
uczniom sekcji polskich funkcjonujących w szkołach działających w systemach oświaty innych państw, nie dłużej niż do ukończenia 18. roku życia;
6)
uczniom szkół europejskich działających na podstawie Konwencji o Statucie Szkół Europejskich, sporządzonej w Luksemburgu dnia 21 czerwca 1994 r. (Dz. U. z 2005 r. poz. 10) pobierającym naukę języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim, nie dłużej niż do ukończenia 18. roku życia;
7)
osobom powyżej 65. roku życia, emerytom, rencistom, rencistom socjalnym, a także osobom niepełnosprawnym wraz z opiekunami, będącym obywatelami państw członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej oraz państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
8)
nauczycielom: a) szkół i placówek systemu oświaty, zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich, b) szkół działających w państwach członkowskich Unii Europejskiej, Konfederacji Szwajcarskiej oraz państwach członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stronach umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, c) szkół prowadzonych przez organizacje społeczne za granicą, zarejestrowanych w bazie prowadzonej przez upoważnioną jednostkę podległą ministrowi właściwemu do spraw oświaty i wychowania, d) uczącym języka polskiego, historii, geografii, kultury polskiej lub innych przedmiotów nauczanych w języku polskim w: – szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, – sekcjach polskich funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, – szkołach europejskich działających na podstawie Konwencji o Statucie Szkół Europejskich, sporządzonej w Luksemburgu dnia 21 czerwca 1994 r.;
9)
osobom fizycznym odznaczonym odznaką „Za opiekę nad zabytkami”, odznaką honorową „Zasłużony działacz kultury”, odznaką honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej” lub wyróżnionym tytułem honorowym „Zasłużony dla Kultury Narodowej”;
10)
kombatantom.
A jak zwiedzać zagraniczne muzea za darmo?
Polskie regulacje nie mają zastosowania za granicą, choć tam również istnieje szansa na nieodpłatne zwiedzanie. Tym razem ograniczenia dotyczą głównie wieku, choć jest też szansa na zobaczenie prawdziwych muzealnych perełek bez żadnych ograniczeń!
Kup e-booka „Z historią na szlaku. Zabytki w Polsce, które warto zobaczyć”:
Dostępna jest także druga część e-booka!
W wybrane dni europejskie muzea są dostępne dla zwiedzających nieodpłatnie. Niestety każdy kraj, a nawet każde muzeum ma w tym zakresie własne ustalenia i nie można podać ogólnego terminu. Dla wielu instytucji jest to np. pierwsza niedziela miesiąca (np. Akropol w Atenach, Koloseum w Rzymie, Muzeum Picassa w Barcelonie, Galeria Uffizi we Florencji), a niekiedy wybrany dzień w roku – tak jest w przypadku Luwru, gdzie 14 lipca w Święto Narodowe Francji możliwe jest bezpłatne wejście na wystawy. Z kolei Berlin ma w swojej ofercie darmowe zwiedzanie wielu muzeów w ramach inicjatywy Museumssontag, jak wskazuje nazwa nieodpłatnie pozwiedzamy tylko w niedziele. Zdarza się, że darmowe zwiedzanie dostępne jest codziennie, ale w wyznaczonych godzinach – takie zasady obowiązują w hiszpańskim Museo del Prado.
Inną możliwością zwiedzania jest posiadanie statusu studenta europejskiej uczelni lub odpowiedni wiek. Tu po raz kolejny poszczególne państwa i muzea różnią się swoją filozofią. Na darmowe wejście do Muzeów Kapitolińskich mogą liczyć studenci wybranych kierunków na europejskich uczelniach. Akropol bezpłatnie zwiedzają wszyscy do 25 roku życia. Podobnie jest w przypadku Luwru, który za darmo i bez dodatkowych warunków zwiedzi każdy niepełnoletni, a także każdy mieszkaniec państwa wchodzącego w skład Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Z kolei instytucje wchodzące w skład słynnej berlińskiej Wyspy Muzeów za darmo odwiedzą wszyscy, którzy nie ukończyli 18. roku życia. Takie same zasady obowiązują też w holenderskim Rijksmuseum.
Osobne regulacje pozwalające na bezpłatny wstęp dotyczą także osób z niepełnosprawnościami, dziennikarzy, członków określonych stowarzyszeń czy darczyńców/sponsorów.
Wreszcie są też instytucje, które oferują zwiedzanie za darmo bez żadnych dodatkowych warunków. Całkowicie nieodpłatny wstęp obejmuje stałe ekspozycje m.in. w słynnym British Museum, ale także Irish Museum of Modern Art, National Museum of Ireland czy Musée d'Art Moderne de Paris. Tego typu placówek jest jednak zdecydowanie mniej niż muzeów oferujących bezpłatne zwiedzanie w określonych dniach lub godzinach.
Jak zwiedzać muzea za darmo? Informacje w pigułce
Bezpłatne zwiedzanie muzeów w Polsce i za granicą jest możliwe i stosunkowo łatwe. Trzeba jednak dobrze zaplanować swój pobyt i uzależnić część swoich planów od dni i godzin darmowych biletów, niekiedy trzeba także zarezerwować wejściówkę. Oto wiedza na temat darmowego zwiedzania muzeów w pigułce:
- W Polsce mocą ustawy o muzeach każda instytucja muzealna jest zobowiązana do udostępnienia swojej wystawy głównej nieodpłatnie przynajmniej raz w tygodniu. Szczegóły znajdziesz zawsze na stronie danej placówki.
- Dzieci do lat 7 również wchodzą do muzeów za darmo, a studenci i uczniowie mogą liczyć na zniżki.
- Dodatkowo dobrą okazją jest zaplanowanie zwiedzania podczas nocy muzeów – wówczas wejściówki są darmowe lub opłata jest symboliczna.
- W przypadku zagranicznych muzeów powszechną praktyką jest udostępnianie darmowych biletów w wybrany dzień miesiąca – najczęściej jest to pierwsza niedziela.
- Na darmowe zwiedzanie niektórych europejskich placówek mogą ponadto liczyć uczniowie i młodzież do 26 roku życia.
Najbardziej aktualne informacje zawsze znajdują się na stronach internetowych poszczególnych instytucji, dlatego przed planowanym zwiedzaniem koniecznie sprawdź czy informacje z powyższego artykułu są aktualne.
Jak zwiedzać muzea za darmo? – zobacz też:
- „Greckie Pompeje” – starożytne miasto Akrotiri odkryte pod wulkanicznym pyłem
- Ateny i Peloponez – najciekawsze miejsca okiem archeologa
- 10 najbardziej oryginalnych muzeów w Polsce
- Luwr udostępnił w wirtualnej sieci swoje cenne zbiory
- Zwiedzanie online – 15 ciekawych miejsc w Polsce, które odwiedzisz przez Internet
Źródła:
isap.sejm.gov.pl, kultura.trojmiasto.pl, museumssontag.berlin i strony wymienionych placówek muzealnych
