Maria Skłodowska-Curie (1867–1934)
Maria Skłodowska-Curie (1867–1934) urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie jako najmłodsze dziecko Władysława Skłodowskiego (nauczyciela matematyki i fizyki) i Bronisławy de domo Boguskiej. W 1883 roku ukończyła (ze złotym medalem) III Gimnazjum Żeńskie w Warszawie. Dalszą edukację pobierała na Uniwersytecie Latającym. Pracowała jako guwernantka w Krakowie i Szczukach. Pozyskane w ten sposób środki miały pomóc w utrzymaniu starszej siostry Bronki w Paryżu. Bronisława, która w Paryżu wyszła za mąż za Kazimierza Dłuskiego zaprosiła Marię do stolicy Francji w 1980 roku. Rok później Maria Skłodowska wyjechała do Paryża, gdzie rozpoczęła studia na wydziale matematyczno-przyrodniczym w Sorbonie. Po dwóch latach zdobyła licencjat z fizyki, a rok później licencjat z matematyki. W 1895 roku wyszła za mąż za francuskiego fizyka Pierre'a Curie i przyjęła obywatelstwo francuskie.
Pierwsza praca naukowa Marii Skłodowskiej-Curie dotyczyła właściwości magnetycznych hartowanej stali i spotkała się z dużym zainteresowaniem francuskiego środowiska naukowego. Jej dalsze prace, prowadzone wspólnie z mężem, dotyczyły zagadnienia promieniotwórczości. Badania prowadziła innowacyjnymi metodami przy użyciu innej niż dotychczas aparatury –elektrometru opracowanego przez Pierre'a Curie. Efektem pracy była publikacja dotycząca problematyki promieniowania uranu i toru.
Maria Skłodowska-Curie zasugerowała zawartość w blendzie smolistej nieznanych dotychczas pierwiastków cechujących się promieniotwórczością. Wspólnie z mężem zweryfikowała tę tezę, wyodrębniając z blendy smolistej nowy pierwiastek, któremu małżeństwo nadało nazwę Polon (na cześć znajdującej się pod zaborami Polski). Później wspólnie z Gustavem Bémontem odkryli jeszcze jeden pierwiastek: rad.
W 1903 roku Maria Skłodowska-Curie obroniła pracę doktorską pt. „Badanie ciał radioaktywnych”, wydaną we Francji oraz w przekładzie polskim. W tym samym roku, za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości wspólnie z mężem otrzymała Nagrodę Nobla. Po tragicznej śmierci Pierre'a Curie w wypadku ulicznym w 1906 roku, Maria Skłodowska-Curie objęła po nim katedrę fizyki na paryskiej Sorbonie. 7 listopada 1911 roku za odkrycie polonu i radu otrzymała drugą Nagrodę Nobla. Rok później na wniosek Marii Skłodowskiej-Curie wybudowano Instytut Radowy w Paryżu, w którym uczona pracowała do śmierci. Wiele hipotez proponowanych przez badaczkę było nowatorskich, a niektóre z nich np. o istnieniu sił przyciągania w jądrach niekulombowskich, potwierdzono ponad dekadę po ich wygłoszeniu.
W czasie I wojny światowej wspierała francuskie wojsko, dostarczając aparaty rentgenowskie, które umożliwiały diagnostykę poszkodowanych żołnierzy w warunkach polowych. Prowadziła wówczas także szkolenia z obsługi aparatury. Wykorzystanie zdjęć rentgenowskich pozwalało na podjęcie precyzyjnego leczenia rannych.
Maria Skłodowska-Curie przez cały okres kariery naukowej utrzymywała kontakty z Polską, przede wszystkim wspierając II RP w zakresie prac badawczych – gościła polskich stypendystów, publikowała w polskich czasopismach, wygłaszała odczyty w kraju. Jej kariera akademicka wiązała się jednak przede wszystkim z Paryżem.
W 1934 roku Skłodowska-Curie zaczęła odczuwać szereg dolegliwości zdrowotnych, których przyczyn badacze dopatrują się w długotrwałej ekspozycji na promieniowanie jonizujące. Z uwagi na pogarszający się stan zdrowia, uczonej zaproponowano rekonwalescencję we francuskim sanatorium Sancellemoz. Dopiero tam choroba została prawidłowo zdiagnozowana – badaczka zmarła 4 lipca 1934 roku w wyniku anemii złośliwej.
Maria Skłodowska-Curie: ciekawostki
- Maria Skłodowska-Curie to jedna z czterech osób, które dwukrotnie uhonorowano Nagrodą Nobla.
- Była jedyną kobietą uczestniczącą w kongresach Solvaya.
- Otrzymała tytuł doktora honoris causa ponad 20 uczelni (w tym m.in. Uniwersytetu Poznańskiego, Uniwersytetu Jagiellońskiego czy Politechniki Warszawskiej).
- Była pierwszą kobietą, która otrzymała Nagrodę Nobla, a także pierwszą kobietą, która pracowała na uczelni wyższej w charakterze pracownika naukowego. Po śmierci została również pierwszą kobietą, której szczątki złożono w paryskim Panteonie.
Maria Skłodowska-Curie – często zadawane pytania:
Jak przebiegała młodość Marii Skłodowskiej-Curie?
Życie polskiej uczonej najczęściej rozpatruje się z perspektywy jej dokonań na paryskim uniwersytecie w Sorbonie. Warto jednak poznać losy Marii Skłodowskiej-Curie z czasów, gdy była studentką i guwernantką. Jakie trudności napotykała przyszła noblistka? Jaka relacja łączyła ją z siostrą? [CZYTAJ WIĘCEJ]
Z jakimi przeciwnościami losu musiała mierzyć się Maria Skłodowska-Curie?
Przedwczesna śmierć siostry i matki, ograniczenie możliwości studiowania przez kobiety i marginalizowanie ich udziału w świecie nauki, trudy związane z wyjazdem do Paryża, tragiczna śmierć męża, skandal obyczajowy z jej udziałem, pogarszające się zdrowie – historia Marii Skłodowskiej-Curie to dowód na niezwykłą determinację i oddanie nauce [CZYTAJ WIĘCEJ]
Gdzie Maria Skłodowska-Curie spędzała czas wolny?
Dom nazywany „Petite Biche”, do którego w wolnym czasie udawała się Maria Skłodowska-Curie znajdował się w Saint-Remy-les-Chevreuse w departamencie Yvelines, około 35 km od Paryża. Jak wyglądał podparyski dom polskiej noblistki? [CZYTAJ WIĘCEJ]
Jak upamiętniono Marię Skłodowską-Curie?
Maria Skłodowska-Curie została upamiętniona w kraju i za granicą. W Polsce znajdują się jej pomniki, jest patronką szkół, jej wizerunek znalazł się na znaczkach pocztowych i banknotach. W Warszawie mieści Muzeum Marii Skłodowskiej-Curie. Ponadto jej postać pojawiała się w filmach i sztukach teatralnych. [CZYTAJ WIĘCEJ]
