Historia społeczna

Eksperyment Piteşti. Jak z ofiary zrobić kata?

Jak za pomocą tortur komuniści potrafili doprowadzić do przekształcenia ofiary w osobę zadającą innym cierpienie?

Virgil Ierunca

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Yuval Noah Harari – „Sapiens. Od zwierząt do bogów” – recenzja i ocena

Niesamowita historia człowieka przedstawiona w jednej książce! Autor przybliża nam powstanie oraz rozwój gatunku Homo Sapiens – począwszy od ewolucji z małpy do współczesnej formy rodzaju ludzkiego. Intrygująca książka naukowa, która zaciekawi nie tylko pasjonata historii, archeologii czy biologii.

Czy Mata Hari była superszpiegiem?

Mata Hari: wszechstronna agentka czy niewinna ofiara? Poznajcie losy najsłynniejszej kobiety w historii wywiadu.

Tadeusz A. Kisielewski

Bernard Konrad Świerczyński – „Przemytnicy życia” – recenzja i ocena

Byli brawurowi, sprytni i gotowi na najwyższe poświęcenie. Szmuglowali nie tylko jedzenie, ale i ludzkie życie. Poznajcie „Przemytników życia”!

Regina Salomea z Rusieckich Pilsztynowa – jej życie i pamiętnik

Obywatele Rzeczpospolitej Obojga Narodów nierzadko trafiali na ziemie Imperium Osmańskiego, opisując tamtejsze zwyczaje i społeczności. Wśród tego typu pamiętników wyróżnia się ten napisany przez... kobietę i lekarkę: Reginę Salomeę z Rusieckich Pilsztynową.

Tomasz Brodzki

Stan wojenny – ostatni kontratak komunistów Nieskończenie Niepodległa

13 grudnia 1981 roku rządzący Polską komuniści podjęli próbę utrzymania się przy władzy przy pomocy wyprowadzenia wojska na ulicę, masowych aresztowań i zastraszenia społeczeństwa. Złamało to ducha „Solidarności” i odebrało Polakom nadzieję na zmianę. Ostatecznie jednak PZPR przegrało tę walkę.

Bernard Konrad Świerczyński

Andrzej Nowak – „Metamorfozy Imperium Rosyjskiego 1721-1921” – recenzja i ocena

Imperialna Rosja to wielkie fatum polskiej historii. Dzięki krakowskiemu historykowi naszym oczom ukazują się nowe, nieoczekiwane konteksty dziejów naszego wschodniego sąsiada. Wyruszmy wspólnie w tę pasjonującą podróż.

Krzysztof Lasota

Beletrystyka

Jak szmuglerzy przechodzili na teren getta?

Co w czasie godziny policyjnej przemycano na teren getta warszawskiego? No i jak zdołano ukryć przed Niemcami dwumetrową drabinę?

Państwowe Gospodarstwa Rolne (PGR): „fabryki żywności”?

Po dziś dzień Państwowe Gospodarstwa Rolne, czyli popularne PGR, kojarzą się z niszczejącymi budynkami gospodarczymi i biedą. Czy jednak słusznie? Jaka była historia tych przedsiębiorstw?

Przemysław Mrówka

„Teraz jesteście Niemcami. Wstrząsające losy zrabowanych polskich dzieci”

Książka „Teraz jesteście Niemcami” to wstrząsające relacje ofiar, zorganizowanej przez III Rzeszę akcji rabowania i przymusowej germanizacji polskich dzieci w czasie II wojny światowej. Ci, którzy przeżyli wspominają, jak zostali rozdzieleni z rodzicami, na czym polegała selekcja rasowa oraz jak odkrywali po wojnie swoją prawdziwą tożsamość.

Sarah Bakewell – „Kawiarnia egzystencjalistów. Wolność, Bycie i koktajle morelowe” – recenzja i ocena

Co wynikło ze spotkania Sartre’a z Heideggerem? Czy gdyby nie egzystencjalizm, Simone de Beauvoir napisałaby „Drugą płeć”? I dlaczego Albert Camus w pierwszym rzędzie zawsze stawiał swoją matkę?

Postanowienia unii w Horodle w 1413 roku

Ten ważny akt potwierdził unię polsko-litewską. Na mocy jego postanowień zrównano litewskich bojarów z polską szlachtą. Czy znacie postanowienia unii horodelskiej?

Robert Frost

Alexander Polonius – „Widziałem oblężenie Warszawy” – recenzja i ocena

Jak z perspektywy zwykłych ludzi wyglądało bombardowanie przez Niemców Warszawy we wrześniu 1939 roku? Kim był autor jednej z najbardziej przejmujących relacji z tragedii stolicy?

Michał Staniszewski

Przywileje szlacheckie – wolność i dominacja

Przywileje szlacheckie wiążą się nierozłącznie ze wzrostem znaczenia warstwy rycerskiej w XV-wiecznej Polsce. Skazani na realia monarchii elekcyjnej władcy musieli iść na rękę rosnącemu apetytowi szlachty.

Łukasz Koremba

Mediateka CLZ – archiwum historii mówionej

Wspomnienia bliskich nam osób czy mieszkańców naszego miasta lub regionu to część historii, z którą najbardziej się utożsamiamy, która jest dla nas najważniejsza. Jest to również historia najbardziej ulotna, bo fotografie i dokumenty często znikają bezpowrotnie gdzieś w szafach i na strychach. W Mediatece CLZ – archiwum historii mówionej, prowadzonej przez Białostocki Ośrodek Kultury, możecie znaleźć część tej historii, a co ważniejsze – możecie tę historię uzupełnić!

Joanna Sosnowska – „Hetman Chrystusa. Biografia świętego Jana Pawła II”, tom 1 – recenzja i ocena

Przypadająca dziś 40. rocznica wyboru Karola Wojtyły na tron Piotrowy, zmusza do przemyśleń nad długoletnim pontyfikatem papieża Polaka. Czy lektura „Hetmana Chrystusa” może sprzyjać tej refleksji?

Kamil Kartasiński

Sybir jako narzędzie polityki imperialnej Rosji

Kara zesłania na Syberię budziła grozę. Dlaczego carska Rosja uciekała się akurat do tej formy represji?

Andrzej Nowak

Terry Deary – „Ci rewelacyjni Grecy. Strrraszna historia” – recenzja i ocena

Pamiętacie książki z serii „Strrraszna Historia”? Jeżeli nie, to czas najwyższy nadrobić zaległości!

Mateusz Okoński

Organizacja i niebezpieczeństwo. Szare Szeregi w Wielkopolsce

Działania młodych harcerzy z Szarych Szeregów kojarzą się przede wszystkim z dużymi akcjami w centrum kraju oraz ich rolą w powstaniu warszawskim. Jak jednak działalność tych dzielnych młodych ludzi wyglądała w Wielkopolsce, wcielonej bezpośrednio do III Rzeszy?

Ewelina Kmita

Rudolf Weigl i szczepionka przeciwko tyfusowi

Ten człowiek pokonał tyfus plamisty i dzięki temu uratował wiele istnień. Szczepionka opracowana przez Rudolfa Weigla zrobiła na świecie prawdziwą furorę.

Mariusz Urbanek

Łukasz Kobiela – „August Hlond 1881-1948” – recenzja i ocena

Lata posługi kardynała Augusta Hlonda przypadły na niezwykle trudne czasy. Kim był ten odważny kapłan i wielki patriota?

Daoud Hari – „Tłumacz z Darfuru” – recenzja i ocena

W Darfurze doszło do jednej z największych w historii katastrof humanitarnych. Jakie były źródła i początki tego konfliktu? Czy Sudan odpowie za zbrodnie popełnione na niearabskiej ludności w tym regionie? O zapomnianej wojnie opowiada czytelnikowi przedstawiciel plemienia Zaghawa.

Piotr Bejrowski

Jarosław Kapsa – „Jej opowieści. Rzecz o równouprawnieniu kobiet” – recenzja i ocena

Walczyły na frontach I wojny światowej, opiekowały się rannymi żołnierzami, dbały o dobro całych rodzin. A i tak musiały walczyć o swe prawa. Kim były Polki sprzed wieku?

Krzysztof M. Kaźmierczak – „Rozstrzelani za uratowanie kobiety”

Tę historię przez dziesiątki lat okrywała tajemnica. Książka „Rozstrzelani za uratowanie kobiety” przedstawia niezwykłe okoliczności jedynej po II wojnie potyczki między żołnierzami Wojska Polskiego i Armii Sowieckiej. Doszło do niej w 1947 roku w obronie kobiety, którą mąż wydał czerwonoarmistom. Za jej uratowanie Polacy zapłacili wyrokami śmierci i długotrwałym więzieniem.

Joshua D. Zimmerman – „Polskie Państwo Podziemne i Żydzi w czasie II wojny światowej” – recenzja i ocena

Czy doczekaliśmy wreszcie rzetelnego opracowania na temat stosunku Polskiego Państwa Podziemnego do kwestii Zagłady?

Opinie

Czy król Kaszubów nie wystarczy? Kontrowersyjna decyzja Uniwersytetu Gdańskiego

Pomiędzy misyjnym charakterem uniwersytetów i rynkowymi żądaniami zieje przepaść. Czy unikalny w skali kraju kierunek studiów może przetrwać takie zderzenie?

Alternatywa społeczna Nieskończenie Niepodległa

Po 1976 roku w Polsce powstają coraz szersze struktury opozycji demokratycznej, tworzącej fundamenty alternatywnego społeczeństwa. Okazją do uświadomienia sobie jego istnienia był wybór na Stolicę Piotrową Karola Wojtyły i jego pielgrzymka do Ojczyzny.

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Armin Mikos von Rohrscheidt – „Historia w turystyce kulturowej” – recenzja i ocena

Interesująca publikacja, która może stanowić poradnik ekspercki dla osób związanych zawodowo z turystyką oraz podręcznik dla studentów kierunków humanistycznych. To przedstawienie szczegółowej analizy obecnej sytuacji na rynku turystycznym w Polsce. Opisane formy aktywności turystycznej oraz funkcje turystyki w dzisiejszych czasach podparte są konkretnymi przykładami.

Dominic Lieven – „W pożogę. Imperium, wojna i koniec carskiej Rosji” – recenzja i ocena

Czy Brytyjczycy potrafią pisać o historii Rosji? Dominic Lieven udowadnia, że tak!

Newsy

Indie: malunki naskalne śladem nieznanej dotąd cywilizacji?

Pracujący w indyjskim stanie Maharasztra archeolodzy wpadli na trop naskalnych malunków, które według nich pozostawiła nieznana dotychczas cywilizacja. Prehistoryczne dzieła przedstawiają m.in. zwierzęta, które w Indiach nigdy nie występowały.

Paweł Czechowski

„Zrozumieć Zagładę. Społeczna psychologia Holokaustu” – praca zbiorowa – recenzja i ocena

Co jeszcze można powiedzieć na temat Holocaustu? Jak tę problematykę ocenia psychologia społeczna?

„Profesor Weigl i karmiciele wszy” i „Ludobójstwo. Historia i socjologia ludzkiej destrukcyjności”

„Profesor Weigl i karmiciele wszy” Mariusza Urbanka to opowieść o Rudolfie Weiglu, człowieku, który pokonał tyfus plamisty. Natomiast „Ludobójstwo. Historia i socjologia ludzkiej destrukcyjności” Lecha M. Nijakowskiego to popularnonaukowa analiza przypadków ludobójstw. Polecamy te książki Waszej uwadze!

Imperium carów od środka

Rosja pod rządami carów musiała się mierzyć z wieloma problemami. Jak zarządzano największym terytorialnie imperium na świecie?

Dominic Lieven

„Ideał i antyideał kobiety w literaturze greckiej i rzymskiej” – praca zbiorowa – recenzja i ocena

Jaki powinien być ideał kobiety? To pytanie zadawano sobie w historii ludzkości wielokrotnie. Zarówno jeśli chodzi o wygląd zewnętrzny, jak i cechy charakteru, ideał ten zmieniał się wraz z upływem wieków. Wiele na temat ideału kobiety w czasach antycznych możemy się dowiedzieć z literatury greckiej i rzymskiej.

Kamil Wełna

Olivier Guez – „Zniknięcie Josefa Mengele” – recenzja i ocena

Zapoznajcie się z portretem osławionego „anioła śmierci”. Jest ku temu okazja – właśnie ukazała się książka poświęcona powojennym losom Josefa Mengele.

Miasto na wzgórzu: wyprawa purytanów za ocean na statku „Arbella”

Kolonizacja Ameryki prowadzona była zarówno przez mocarstwa europejskie i spółki handlowe, jak i grupy uciekająca za ocean w poszukiwaniu wolności. Jedną z najbardziej zasłużonych byli purytanie, którzy przyczynili się do założenia Bostonu.

Łukasz Koremba

„Kamerdyner” – reż. Filip Bajon – recenzja i ocena filmu

Nie wierzyłem w nowy film Filipa Bajona. „Kamerdyner” w trakcie zapowiedzi jawił mi się jako kolejny historyczny kicz. Mały budżet i wielki sen o produkcji rodem z Hollywood. To nie mogło się udać. Byłem jednak człowiekiem małej wiary. Powstał bowiem film epicki, wizualnie zmysłowy, a do tego przywracający nadzieję na to, że w Polsce są twórcy rozumiejący, że polska historia to nie tylko Bóg, Honor i Ojczyzna.

Marcin Sałański

„Leśni Bracia” i August Sabbe – ostatni żołnierze na wojnie z ZSRR

„Leśni Bracia” to postaci zagadkowe. Dla większości ludzi w Europie II wojna światowa skończyła się wraz ze zdobyciem Berlina. Jednak nie dla działających w państwach bałtyckich antykomunistycznych partyzantów, znanych jako „Leśni Bracia”. Dla jednego z nich – Augusta Sabbe walka trwała aż do śmierci 28 września 1978 roku.

Mateusz Balcerkiewicz

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Therese Oneill – „Niedyskretnik. Co dama wiedzieć powinna o seksie, małżeństwie i dobrych manierach, a o czym mówić nie wypada” – recenzja i ocena

Bawi do łez i przeraża obscenicznością i faktami z życia XIX-wiecznych kobiet. Zapoznajcie się z humorystycznym i niepoprawnym przewodnikiem po czasach wiktoriańskich!

Siegfried Lenz – „Dezerter” – recenzja i ocena

Niektóre książki wyprzedzają swój czas. Musi minąć wiele lat, żeby społeczeństwo było gotowe na ich przeczytanie. Temat dezercji z Wehrmachtu musiał czekać aż 65 lat aby zaistnieć na księgarskich półkach.

Paweł Szczepanik – „Słowiańskie zaświaty. Wierzenia, wizje i mity” – recenzja i ocena

Paweł Szczepanik zaproponował zupełnie nowe spojrzenie na część problematyki związanej z mitologią Słowian. Czy autorowi udało się przełamać impas w badaniach?

Jakub Jagodziński

Karolina Koprowska – „Postronni? Zagłada w relacjach chłopskich świadków” – recenzja i ocena

Jak wyglądał Holocaust z perspektywy chłopów? Czy praca Karoliny Koprowskiej przedstawia nowe fakty i interpretacje dotyczące tego zagadnienia?

Konkursy

Konkurs: „Zamach na II RP”!

Nowa książka Remigiusza Piotrowskiego „Zamach na II RP. Elity na celowniku” przybliża historie wybranych zamachów na ważnych urzędników państwowych przedwojennej Polski, również tych, które były wymierzone w same fundamenty II RP. W naszym dzisiejszym konkursie możecie wygrać 4 egzemplarze tej książki!

Maciej Zaremba

Remigiusz Piotrowski – „Zamach na II RP. Elity na celowniku”

Kto zamierzał zamordować Piłsudskiego w 1921 roku? Czy atak na prezydenta Wojciechowskiego we Lwowie był zamachem, czy może tylko swoistą demonstracją? Dlaczego ukraińscy nacjonaliści atakowali orędowników porozumienia z mniejszościami narodowymi? Kto odpowiadał za zamachy bombowe w Krakowie i Warszawie? „Spiskują przeciw Polsce” – donosiła przedwojenna prasa. I miała rację, o czym opowiada książka Remigiusza Piotrowskiego – „Zamach na II RP. Elity na celowniku”.

Nathaniel Philbrick – „Mayflower. Opowieść o początkach Ameryki” – recenzja i ocena

Jak wyglądała podróż żaglowcem „Mayflower” do Ameryki? Jak wyglądały początki europejskiego osadnictwa na kontynencie amerykańskim?

Rafał Narwojsz

Konkursy

Konkurs: „Homo sanctus”!

W „Homo sanctus” Wojciech Mruk przedstawia wzorce świętości wypracowane w chrześcijaństwie łacińskim w średniowieczu. Autor na przykładzie wybranych postaci ukazuje nam różne kategorie świętych m.in. męczenników, pustelników, biskupów, zakonników, a nawet władców. W naszym dzisiejszym konkursie możecie wygrać 4 egzemplarze tej książki!

Maciej Zaremba

Wydarzenia

„Młodzi badacze kontra historia”: Szara historia Estończyków służących w Waffen SS

28 września, w Radiostacji Gliwice o godzinie 17.00, odbędzie się drugi wykład z cyklu „Młodzi badacze kontra historia”. Tym razem spotkanie będzie dotyczyć Estończyków, którzy służyli w Waffen SS.

„Mity, kult i rytuał. O duchowości nadbałtyckich Słowian” – recenzja i ocena

Jakie zwyczaje i wierzenia panowały na terenach współczesnej Polski we wczesnym średniowieczu, tuż przed pojawieniem się chrześcijaństwa?

Jakub Jagodziński

„Mayflower” i Pielgrzymi

W 1620 roku na pokładzie żaglowca „Mayflower” przybyła do Ameryki Północnej grupa kolonistów zwanych później „Pielgrzymami”. I zmieniła historię świata.

Nathaniel Philbrick

Dominic Lieven – „W pożogę. Imperium, wojna i koniec carskiej Rosji”

W książce „W pożogę. Imperium, wojna i koniec carskiej Rosji” ostatnie lata imperium rosyjskiego, pierwsza wojna światowa oraz rewolucje lutowa i październikowa 1917 roku a następnie lata wojny domowej pokazane zostały z perspektywy rosyjskiej polityki wewnętrznej i międzynarodowej. Jej podstawą są nowe, arcyciekawe dokumenty z nieudostępnianych wcześniej badaczom archiwów dyplomatycznych i wojskowych.

Maciej Jarkowiec – „Powrócę jako piorun. Krótka historia Dzikiego Zachodu” – recenzja i ocena

Kto podczas podboju Dzikiego Zachodu był tym dzikim? Jaki był przebieg wojen indiańskich w XIX wieku? Jak dzisiaj żyją potomkowie Szalonego Konia i Siedzącego Byka? Na te pytania czytelnik znajdzie odpowiedź sięgając po reportaż autorstwa Macieja Jarkowca.

Piotr Bejrowski

Libertadores: formowanie się niepodległej Ameryki Południowej

Libertadores: bohaterowie Ameryki Łacińskiej. Ogromna część ludności zamieszkującej Amerykę Południową XIX stulecie przywitała jako obywatele niepodległych państw. Nie byli już poddanymi hiszpańskich oraz portugalskich władców zza oceanem. W nowej sytuacji stanęli wobec konieczności budowy własnych państw i tożsamości.

Bartłomiej Gajek

Noc pomarcowa 1968-1970 Nieskończenie Niepodległa

Ostatnie lata rządów Władysława Gomułki to czas zaostrzenia dyktatury komunistycznej i brutalnego tłumienia wszystkich zagrożeń i buntów. Polacy uświadamiają sobie, na czym polega istota podległości społeczeństwa wobec PZPR i PRL wobec ZSRR.

Zbigniew Białas – „Rutka” – recenzja i ocena

O Annie Frank i jej dzienniku wie cały świat. Zdecydowanie mniej osób zdaje sobie sprawę z istnienia Rutki Laskier z Będzina oraz wstrząsającego zapisu codzienności nastolatki w jednym z największych gett. I to pomimo wydania jej dziennika w 20 językach, filmu dokumentalnego oraz spektaklu.

Jerzy Andrzejczak – „Spowiedź polskiego kata” – recenzja i ocena

Kim był człowiek, który wykonywał kary śmierci w PRL? Jak prezentowały się losy jego „ofiar”?

Jerzy Chociłowski – „Bronisława Piłsudskiego pojedynek z losem” – recenzja i ocena

Jakim człowiekiem był Bronisław Piłsudski? Co tak naprawdę w jego życiu zmieniło zesłanie na Syberię?

Ewa Cudzich

Heather Morris – „Tatuażysta z Auschwitz” – recenzja i ocena

O niemieckich obozach koncentracyjnych powiedziano już wiele. Czy oprócz niewyobrażalnego cierpienia było tam też miejsce na miłość?

Millenium Chrztu Polski: naród skupiony wokół Kościoła Nieskończenie Niepodległa

Zainicjowane przez Kościół obchody milenijne mobilizują miliony wiernych na terenie całego kraju i wywołują ostrą reakcję reżimu komunistycznego. Ludzie spotykający się na religijnych uroczystościach budują między sobą nowe więzi.

Rockefeller Center: miliarderzy budują miasto

Rockefeller Center zostało uznane przez Amerykański Instytut Architektów za drugie najważniejsze założenie architektoniczne w Ameryce. Jednak niewiele brakowało, a kompleks nie powstałby wcale.

Marta Kopiniak