Historia społeczna

Siergiej A. Wronski: astrolog Hitlera i Stalina

Ten rosyjski astrolog przebywał w otoczeniu tyranów i dyktatorów. Z jego usług korzystali przywódcy i wojskowi z Niemiec, Związku Sowieckiego, a nawet Chin. Kim był Sergiej Wronski?

Stanisław Rek

Jak Polacy wpłynęli na rozwój XIX-wiecznego Kijowa?

W XIX wieku Polacy stanowili elitę społeczną i intelektualną Kijowa, a po powstaniu listopadowym ponad 60% studentów tamtejszego uniwersytetu stanowili polscy studenci. Dość powiedzieć, że w latach 1860–1863 prezydentem miasta był Józef Zawadzki. Z kolei projektantem słynnego Domu z Chimerami był Władysław Horodecki. Gmach jest obecnie rezydencją prezydenta Ukrainy.

Violetta Wiernicka

Turyści zalewają Himalaje, ale to dzięki Szerpom zdobywają szczyty! Poznaj historię tego ludu

Bez nich mało który wspinacz poradziłby sobie w Himalajach. Swoim doświadczeniem i umiejętnościami Szerpowie pomagają zdobywać najwyższe szczyty ludziom z całego świata. Wciąż jednak mało kto zna historię tego ludu.

Rafał Gumiński

Piosenką uliczną w niemieckiego okupanta

W czasie okupacji niemieckiej to właśnie piosenki uliczne w ogromnym stopniu podtrzymywały na duchu. Pomimo grożącego niebezpieczeństwa wielu muzyków decydowało się na tę formę oporu.

Maciej Klociński

„Dzieje polskiej wsi”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena

Sprawa chłopska i tzw. historia ludowa jest wciąż modna. Odpowiedź na tę modę przynoszą autorzy najnowszego „Pomocnika Historycznego”.

Cezary Wołodkowicz

Co Sigmund Freud sądził o III Rzeszy?

Sigmund Freud unikał dyskusji o emigracji, jednak po Anschlussie Austrii musiał uciekać z Wiednia. On, Stefan Zweig i inni byli przedstawicielami tej części niemieckojęzycznego świata, która straciła ochotę na to, by dalej żyć…

Andrew Nagorski

Morderca z pikiety. Największa zagadka polskiej kryminalistyki

Te zbrodnie wstrząsnęły całą Łodzią. Na przełomie lat 80. i 90. ubiegłego wieku doszło w tym mieście do serii niewyjaśnionych morderstw. Ofiary niewiele ze sobą łączyło poza jednym – wszystkie były osobami homoseksualnymi. I prawie wszystkie zginęły we własnych mieszkaniach, w trakcie stosunku seksualnego lub tuż po nim. Choć sprawca działał według dość utartego schematu, policji nigdy nie udało się wpaść na jego trop. Do końca pozostał anonimowy – i bezkarny.

Katarzyna Łabicka

Z czego się śmiano w średniowieczu? fragment audiobooka Histmag.org

Mroczne, zacofane, brutalne i pełne niesprawiedliwości? Tak wygląda stereotypowy obraz średniowiecza. Ta epoka doczekała się wielu krzywdzących i niesłusznych epitetów oraz oskarżeń, między innymi o… brak poczucia humoru. Z czego się śmiano w średniowieczu? Zapraszamy do słuchania.

Karol Kot - „Wampir z Krakowa”

W dniu w którym Karol Kot świętował zdaną maturę, do jego mieszkania zapukała milicja. Cały Kraków mógł odetchnąć z ulgą. Zakończył się trwający dwa lata koszmar.

Paweł Rzewuski

Konkursy

Konkurs: Orkiestra uliczna z Chmielnej

Zapraszamy do wzięcia udziału w naszym konkursie, w którym do wygrania są 4 egzemplarze książki „Orkiestra uliczna z Chmielnej” Wydawnictwa Iskry.

30 lat temu Nelson Mandela został prezydentem RPA

10 maja 1994 roku Nelson Mandela został pierwszym czarnoskórym prezydentem Republiki Południowej Afryki. Wybrano go w pierwszych w historii RPA wolnych wyborach. Jego rządy trwały tylko pięć lat.

Redakcyjne

Premiera audiobooka: Aleksandra Pawłowska (z d. Niedźwiedź) – „Z czego się śmiano w średniowieczu?”

Średniowiecze wcale nie było tak ponurą epoką, jak nam się powszechnie wydaje. W kulturze i mentalności tamtych czasów było dużo miejsca na kpinę, parodię czy śmiech. Aleksandra Pawłowska (z d. Niedźwiedź) w nowym audiobooku odkrywa przed nami tajemnice... poczucia humoru w wiekach średnich. Przekonajcie się, co bawiło ludzi średniowiecza!

Aleksandra Niedźwiedź

Dobierał dworzan po rozmiarze członka? Prawda o cesarzu Heliogabalu

Jakie to dziwactwa i wynaturzenia zarzucano młodemu rzymskiemu imperatorowi Heliogabalowi? Litania w źródłach zdaje się nie mieć końca.

Łukasz Ścisłowicz

Dr Pfannmüller i mordercy dzieci

Według tych ludzi nie wszyscy zasługiwali na to, by żyć. Hermann Pfannmüller i jemu podobni mordowali w zwykłych szpitalach dzieci, które uznali za „bezwartościowe”. To oni, „rasa panów”, mieli decydować o człowieczeństwie…

Alex J. Kay

Agnieszka Cubała – „Miłość bez jutra. Prawdziwe historie zakochanych z obozów, łagrów, więzień i gett” – recenzja i ocena

Znienawidzić jest rzeczą łatwą, lecz pokochać, a nawet poświęcić się dla ukochanej osoby – to już wymaga wysiłku. W „Miłości bez jutra” Agnieszka Cubała przypomina, że prawdziwe uczucie może pomóc przetrwać nawet najcięższe czasy.

Nikola Rangotis

Sacco di Roma: „Piekło jest niczym w porównaniu z obecną sytuacją Rzymu”

„Sacco di Roma”, czyli jak zdesakralizowano Rzym. Doszło do tego w kulminacyjnym punkcie wojen włoskich XVI wieku. Zbrodnie landsknechtów i włosko-hiszpańskich najemników doprowadziły chrześcijan do pytania: czy istnieje w tym świecie jeszcze jakaś świętość?

Natalia Stawarz

Tomasz Bohun, Dariusz Milewski – „Bratnia krew. Walki polsko-kozackie” – recenzja i ocena

Relacje polsko-kozackie cieszą się niezmiennym zainteresowaniem badaczy i popularyzatorów historii. O tym burzliwym aspekcie naszej historii opowiada najnowsza książka Tomasza Bohuna i Dariusza Milewskiego. Czy warto po nią sięgnąć?

Nina Siegal – „Pamiętnikarze. Druga wojna światowa w Holandii słowami jej naocznych świadków” – recenzja i ocena

Zapiski te mają w sobie silny ładunek emocjonalny. „Pamiętnikarze” Niny Siegal to bez wątpienia książka dająca do myślenia.

Redakcyjne

Premiera: Łukasz Ścisłowicz – „Pastuch panem Rzymu”

Łukasz Ścisłowicz pasjonuje się historią instytucji politycznych i społecznych w starożytności. W nowym e-booku „Pastuch panem Rzymu” przedstawia sylwetki Heliogabala, Aleksandra Sewera i Maksymina Traka. Był taki czas, gdy cesarzem i władcą starożytnego świata został zwykły pastuch. Przed tobą niezwykła opowieść o upadku ostatnich Sewerów. Kup e-book i przenieś się w czasy antycznego Rzymu!

Gajusz Juliusz Cezar – „Wojna gallicka”

Książka „Wojna gallicka” Gajusza Juliusza Cezara stanowi pierwszą część Corpus Caesarianum – kompletu relacji o wojnach, które toczył. Autor zawarł w swym dziele również cenne informacje o plemionach zamieszkujących Galię, ich przywódcach, strukturze społecznej, zwyczajach, wierzeniach.

Pomocnik Historyczny POLITYKI „Dzieje polskiej wsi”

24 kwietnia trafił do sprzedaży najnowszy Pomocnik Historyczny POLITYKI „Dzieje polskiej wsi”.

Uratuj historię, aby nie zniknęła wraz z człowiekiem!

W szufladach, na strychach, w piwnicach, a często tylko w pamięci naszej lub naszych bliskich kryją się wspomnienia, ważne dla wspólnej wiedzy o świecie minionym. Historii nie tworzą tylko politycy, decydenci, wielkie wydarzenia – składają się na nią przede wszystkim losy pojedynczych osób, świadków przeszłości. Do Archiwum Fundacji Ośrodka KARTA wciąż trafiają nowe dokumenty i zdjęcia, nad którymi nieustannie pracujemy, aby opowieść w nich zawarta została ocalona. W ten sposób każdego dnia ratujemy historie, aby nie zniknęły wraz z człowiekiem.

Douglas Smith – „Rosyjska misja. Zapomniana opowieść o tym, jak Amerykanie uratowali Związek Sowiecki przed upadkiem” – recenzja i ocena

Wielki Głód na Ukrainie z lat 1932–1933, sztucznie wywołany przez władze sowieckie, pochłonął kilka milionów istnień. Książka Douglasa Smitha opowiada o zapomnianej klęsce głodu, do której w leninowskiej Rosji doszło dekadę wcześniej…

Konrad Ruzik

Krzysztof Pyzia – „Wyszło jak zwykle… Rozbrajająca historia Polski”

Krzysztof Pyzia w książce „Wyszło jak zwykle… Rozbrajająca historia Polski” przedstawia historię Polski w anegdotycznej formie. Wszystko oparte na faktach, choć momentami trudno w to uwierzyć.

Gabriela Nastałek-Żygadło

Polska Pani Doubtfire – rocznica premiery filmu „Poszukiwany, poszukiwana”

Dokładnie 22 kwietnia 1973 roku na ekrany kin weszła jedna z najbardziej znanych komedii Stanisława Barei. „Poszukiwany, poszukiwana,” gdyż taki nosiła tytuł, swój sukces w równej mierze zawdzięczała brawurowej roli Wojciecha Pokory, co delikatnej satyrze na pereelowską rzeczywistość. Do dziś śmiejemy się z prób określenia zawartości „cukru w cukrze”, a przede wszystkim ze słodkiej nieporadności historyka sztuki, który z dnia na dzień musiał stać się „profesjonalną pomocą domową.”

Jerzy Besala – „Rzeczpospolita szlachecka. Barwny świat” – recenzja i ocena

„Czart zawsze niezgody a warchoły sieje” – tym cytatem z ks. Jakuba Wujka swoją książkę rozpoczyna Jerzy Besala. Przesłanie sprzed niemal 450 lat wydaje się nie tracić na aktualności.

Mariusz Zaruski, czyli człowiek wszechstronny

Generał Mariusz Zaruski to Polak, którego legenda bardzo powoli odradza się po latach zapomnienia. Wielu jest ludzi, którzy jako wybitni władcy, autorytety, politycy i przywódcy trafiają do podręczników historii. Wiele jest postaci, które trafiają na karty kronik i przekazów „ku przestrodze”. Wiele jest też takich, którzy, mimo swych niewątpliwych zasług w działalności społecznej, intelektualnej czy artystycznej, nie są powszechnie znani. Nie wahałbym się stwierdzić, że taką osobą jest właśnie gen. Zaruski.

Tomasz Leszkowicz

Ludobójstwo w Rwandzie w 1994 roku: powrót nurtem krwawej rzeki

Ludobójstwo w Rwandzie rozpoczęło się 6 kwietnia 1994 roku od zestrzelenia samolotu, którym leciał prezydent tego kraju. Wydarzenie to stało się katalizatorem jednego z największych aktów przemocy w historii. Dlaczego jednak tak ciężko było nazwać mordy na Tutsi ludobójstwem?

Natalia Stawarz

„Dzieje Koreańczyków”. Pomocnik Historyczny POLITYKI – recenzja i ocena

Półwysep Koreański dla polskiego czytelnika to wciąż terra incognita. Szansę, by poznać fascynujące dzieje Koreańczyków przynosi najnowszy „Pomocnik Historyczny”.

Dipo Faloyin – „Afryka to nie państwo. Pora przełamać stereotypy” – recenzja i ocena

Choć w Afryce znajduje się 30% wszystkich granic świata, to jednocześnie właśnie na tym kontynencie rozgrywa się aż 60% sporów terytorialnych między państwami. Czy źródeł afrykańskich konfliktów należy szukać wyłącznie w polityce kolonialnej europejskich mocarstw?

Piotr Bejrowski

Pomocnik Historyczny POLITYKI „Dzieje Koreańczyków. Z azjatyckiego zaułka na salony świata”

27 marca ukazał się Pomocnik Historyczny POLITYKI pt. „Dzieje Koreańczyków. Z azjatyckiego zaułka na salony świata”.

Opinie

Ślub niespełniony

Choć obietnica poprawy losu ludności włościańskiej w ślubach lwowskich była jedyną deklaracją stricte polityczną zawartą w tym akcie, to de facto nikt na poważniej do niej nie podszedł. Pozostała aktem strzelistym, do którego powrócono dopiero w momencie, w którym Rzeczpospolita stała już nad przepaścią.

Sebastian Adamkiewicz

Michalina Wisłocka nauczyła Polaków jak się kochać

Jej „Sztuka kochania” była solą w oku komunistycznej władzy, a jednak rozeszła się w 7 milionach egzemplarzy. Stała się najchętniej kupowaną książką w PRL-u, przebijając w tym względzie Trylogię Sienkiewicza, Pana Tadeusza czy... Biblię!

Małgorzata Król

ARA, czyli tradycje rosyjskiej przyjaźni

Amerykańska Administracja Pomocy (American Relief Administration) była organizacją dostarczającą pomoc humanitarną również do ZSRR. Pomimo znaczącego wsparcia dla potrzebujących, Lenin i Stalin zwalczali działalność ARA…

Douglas Smith

Heather Morris – „Siostry pod wschodzącym słońcem” – recenzja i ocena

Nasz fragment Europy ma dość swoich zmarłych i swojej martyrologii, dlatego rzadko wspomina się wydarzenia z drugiej półkuli. Tym samym nie goszczą one zbyt często w literaturze. Tak jest z tragedią cywili podczas bitwy o Singapur.

Daria Czarnecka

Toyotomi Hideyoshi — chłop nazywany „małpą” został władcą Japonii

Toyotomi Hideyoshi to ucieleśnienie powiedzenia „od zera do bohatera”. Niezwykły ciąg wydarzeń podczas trwającej blisko 150 lat japońskiej wojny domowej wyprowadził prostego, lecz uzdolnionego chłopa do roli generała, a potem zjednoczyciela i władcy całego kraju.

Sprawiedliwi i ich świat w fotografii Józefa Ulmy Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

Dla milionów mieszkańców Europy wybuch drugiej wojny światowej był początkiem tragedii. W sposób szczególny stała się ona udziałem narodów żydowskiego i polskiego. Posłuchajcie...

Douglas Smith – „Rosyjska misja. Zapomniana opowieść o tym, jak Amerykanie uratowali Związek Sowiecki przed upadkiem”

Douglas Smith w książce „Rosyjska misja. Zapomniana opowieść o tym, jak Amerykanie uratowali Związek Sowiecki przed upadkiem” opowiada o wydarzeniach, o których nigdy nie pisano w sowieckich podręcznikach historii, a ten wstydliwy dla ZSRR epizod szybko wymazano też z ludzkiej pamięci.

Strajk chłopski czyli jak protestowali rolnicy w 1937 roku?

Rolnicy protestujący w 1937 roku żądali zmian politycznych i ekonomicznych. Zorganizowali strajk, w ramach którego wstrzymano dostawy żywności do miast. Protesty przerodziły się w zamieszki, w których życie straciło ponad 40 osób.

Konrad Ruzik

Londinium – jak wyglądało życie w rzymskim mieście? Video

To Rzymianie założyli pierwszą osadę nad Tamizą. Pozostałości Londinium są dzisiaj niemal niewidoczne, ale liczne odkrycia archeologiczne rzucają światło na to, jak wyglądało życie w rzymskiej stolicy Brytanii. O starożytnych dziejach Londynu opowiada kanał „History Hit”.

Europejczycy odkrywają Filipiny, czyli kto zabił Ferdynanda Magellana?

Zamorskie odkrycia i podboje nie zawsze kończyły się dobrze dla śmiałków, którzy próbowali ich dokonać. Odkrywca Filipin, słynny Ferdynand Magellan, przypłacił śmiercią próbę dokonania wyczynu w stylu Cortésa i Pizarra. Dlaczego jemu się nie udało?

Wojciech Tomaszewski

„Miasto kosmitów”. Incydent w Roswell – jedna z największych amerykańskich zagadek XX wieku

Jeszcze nie tak dawno Roswell – amerykańskie miasto w stanie Nowy Meksyk – było większości osób zupełnie nieznane. Tak zapewne zostałoby do dziś – gdyby nie incydent z ubiegłego wieku, który zapewnił mu światową rozpoznawalność, przydomek „miasta kosmitów” oraz status ziemi obiecanej dla poszukiwaczy cywilizacji pozaziemskiej. I to pomimo starań amerykańskiego wojska, by wyciszyć głosy o tym wydarzeniu.

Katarzyna Łabicka

Bracia Collyer: tragiczna historia patologicznych zbieraczy

Odcięli się od świata, a swój dom na słynnej Piątej Alei zamienili w labirynt bardziej lub mniej użytecznych przedmiotów. Żyli bez prądu, bez ogrzewania i bez bieżącej wody. A w ich domu wciąż przybywało rzeczy…

Ewelina Dąbrowska

Człowiek, który chodzi ze swoim notatnikiem

Philip Mechanicus był holenderskim dziennikarzem żydowskiego pochodzenia. Po zajęciu Holandii przez Niemcy stracił pracę. Ktoś doniósł, że odmawia noszenia gwiazdy Dawida. Został aresztowany. Wciąż jednak prowadził notatki.

Nina Siegal

Andrzej Friszke – „Polska. Losy państwa i narodu 1939–1989” – recenzja i ocena

Po dwudziestu latach od pierwszego wydania na naszym rynku ukazuje się nowe, poszerzone wydanie książki prof. Andrzeja Friszkego „Polska. Losy państwa i narodu 1939–1989”. I należy podkreślić, że wciąż jest to praca cenna i aktualna.

Wojciech Sobański

Chłopcy, partyzanci... Wojna oczami nastolatki Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

„W maju 1943 r. nasze miasto powiatowe Tuchola przeżyło wstrząs polityczny. Chłopcy w wieku od piętnastego do dwudziestego roku życia zostali aresztowani pod zarzutem przynależności do jakiejś organizacji podziemnej”.

„Strefa interesów”: tak wyglądało życie w domu Hössów Galeria

„Strefa interesów” to nowy film, opowiadający o codziennym życiu rodziny komendanta Auschwitz-Birkenau Rudolfa Hössa w cieniu grozy obozu zagłady. Zobacz, jak wygląda ich świat, odtworzony na ekranie:

Mat. pras.

Film o Zagładzie, jakiego wcześniej nie było

„Strefa interesów” w reż. Jonathana Glazera to polska koprodukcja uznana za arcydzieło, która ma na swoim koncie 5 nominacji do Oscara, 3 nagrody BAFTA, Grand Prix festiwalu w Cannes. To porażające studium banalności zła, gdzie reżyser odwraca perspektywę. Swoje spojrzenie kieruje nie na ofiary, a oprawców i ich życie codzienne. Zobacz to, czego nie widać. „Strefa interesów” w kinach od 8 marca.

„Przestało bić serce wodza ludzkości...” – polska żałoba po Stalinie

Gdy nad ranem 6 marca 1953 r. polskie media poinformowały o śmierci Stalina, z inicjatywy władzy komunistycznej rozpoczął się wielki spektakl propagandowy, będący kulminacją kultu „Chorążego Pokoju” w Polsce. Stan zbiorowej hipnozy utrzymywał się do 9 marca, gdy cały kraj uczcił pogrzeb radzieckiego dyktatora.

Tomasz Leszkowicz

Dominique Charpin – „Sztuka czytania i pisania w Babilonie” – recenzja i ocena

Znak, rylec, gliniana tabliczka. Właśnie przezwyciężenie ulotności mowy wyznaczyło kierunek rozwoju cywilizacji Doliny Tygrysu i Eufratu. Dominique Charpin w niezwykle kompetentny sposób analizuje fenomen pisma – spoiwa kulturowej ciągłości ludów Mezopotamii.

Łukasz Ścisłowicz

„Strefa interesów”: recenzja i ocena

Codzienne życie, bawiące się dzieci, zwykłe problemy małżeńskie, ogródek warzywny, trochę natury. Dlaczego więc jeszcze długo po seansie czułem się tak źle?

Ewa Pałasz-Rutkowska – „Dzieje kultury japońskiej” – recenzja i ocena

Charakterystyczne fale Hokusaia, teatr kabuki i Hello Kitty to nie jedyne elementy kultury, które może zaproponować nam Japonia. Dzięki książce „Dzieje kultury japońskiej” autorstwa Ewy Pałasz-Rutkowskiej zgłębimy esencję tego, z czego słynie Kraina Wschodzącego Słońca.

Natalia Stawarz

Nina Siegal – „Pamiętnikarze. Druga wojna światowa w Holandii słowami jej naocznych świadków”

„Pamiętnikarze. Druga wojna światowa w Holandii słowami jej naocznych świadków” Niny Siegal to unikatowa w swej misternej konstrukcji książka, poświęcona zagadnieniu Holokaustu i postaw wobec niego prezentowanych w czasie wojny przez przeciętnych ludzi.

Dawna Japonia w fotografii Felice Beato Galeria

Felice Beato był światowym człowiekiem. Urodził się na greckiej wyspie Korfu i był z pochodzenia Włochem, pozostając jednocześnie poddanym brytyjskim. Dał się poznać jako zdolny fotograf – jako jeden z pierwszych utrwalał na swoich zdjęciach życie na Dalekim Wschodzie. Między 1863 i 1884 rokiem mieszkał w Japonii – dzięki temu możemy do dziś podziwiać piękne, kolorowane później fotografie z Kraju Kwitnącej Wiśni. Oto XIX-wieczna Japonia, która powoli otwiera się na świat, tkwiąc jednak wciąż w swych bogatych tradycjach.

Paweł Czechowski

Obrona cywilna w przedwojennej Polsce

W związku z sytuacją za wschodnią granicą Polski wraca temat planu obrony cywilnej. Taki plan na wypadek wojny miała II Rzeczpospolita. Jak zorganizowana była obrona cywilna w przedwojennej Polsce?

Jak ziemniak decydował o przetrwaniu?

Uderzająca bieda, bezrobocie, choroby i głód. To tylko część problemów, z którymi mierzyła się Łódź w czasie I wojny światowej. W walce o przetrwanie niezwykle ważną rolę odegrały… ziemniaki.

Aneta Stawiszyńska

Zapomniany polski odkrywca. Stefan Bryła – innowator na skalę światową Video

W przypadku Stefana Bryły nazwisko zdecydowanie nie było przypadkowe. Został on inżynierem budowlanym – i to najwyższej, światowej klasy. To on m.in. zbudował pierwszy na świecie most spawany. Uczestniczył też w budowie najwyższego – przez pewien czas – budynku na świecie, a później wdrożył wiele innowacyjnych rozwiązań w polskim budownictwie. Dziś pozostaje w dużej mierze zapomniany. Jego historię przypomina kanał Historia na dotyk!