Historia społeczna

Maciej Zaremba , Mat. pras.

Wojenne karykatury w Bytomiu

Po 70 latach od zakończenia II wojny światowej w Muzeum Górnośląskim zaprezentowane zostaną rysunki autorstwa Stanisława Toegla (1905–1953) – prawnika, żołnierza Armii Krajowej. Wystawa zostanie otwarta w Noc Muzeów, 16 maja 2015 roku i czynna będzie cztery miesiące. Wystawa pod patronatem Histmag.org!

Newsy

Pokojowe początki epoki wikingów

Uważa się, że ekspansję wikingów rozpoczął ich najazd na klasztor Lindsifarne w 793 r. Najnowsze odkrycia sytuują podróże Norwegów 70 lat wcześniej, a do tego wiążą je z bardziej pokojową działalnością.

Antoni Olbrychski

Maciej Zaremba , Mat. pras.

„Czas wojny, czas pokoju” - historia USA na konferencji w Białymstoku

Sekcja Amerykanistyczna SKNH Uniwersytetu w Białymstoku organizuje ogólnopolską studencko-doktorancką konferencję naukową: „Czas wojny, czas pokoju: Stany Zjednoczone Ameryki od niepodległości do współczesności”. Konferencja pod patronatem Histmag.org!

Jerzy Kochanowski – „Tylnymi drzwiami. «Czarny rynek» w Polsce 1944 – 1989” - recenzja i ocena

Powojenna rzeczywistość charakteryzowała się tym, że do pewnego stopnia obok oficjalnego sposobu dystrybucji towarów, istniał czarny rynek. Książka Jerzego Kochanowskiego koncentruje się właśnie na polskiej „drugiej ekonomii”.

Rafał Brodacki

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Historia Bliska - XVIII edycja prestiżowego konkursu Ośrodka KARTA

Ośrodek KARTA ogłasza XVIII edycję prestiżowego konkursu Historia Bliska, której temat brzmi: „Historia bliska – nieodkryta, nieopowiedziana, niewysłuchana…”. Konkurs pod patronatem Histmag.org!

Mat. pras. , Maciej Zaremba

„Lament rzeczy martwych” - spacer śladami getta warszawskiego

Już w najbliższą sobotę, 9 maja Varsaviada NZS UW wraz z biurem WAWstep zapraszają na spacer śladami getta warszawskiego zatytułowany „Lament rzeczy martwych”. Zbiórka o godz. 13:00 pod Kinem Muranów (Gen. Andersa 5 w Warszawie). Wydarzenie pod patronatem Histmag.org!

Ciekawostki i rocznice

Historia Polski 1939-1945 w liczbach

Ilu Polaków dostało się do niewoli w trakcie II wojny światowej? Ile tajnych szkół zorganizowano na terenie Generalnej Guberni? Ilu widzów odwiedziło kina tuż przed wybuchem wojny? Na te i jeszcze więcej pytań odpowiada "nowe opracowanie":http://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/inne-opracowania/inne-opracowania-zbiorcze/19391945-pro-memoria,19,1.html Głównego Urzędu Statystycznego.

Antoni Olbrychski

Tych eksponatów z Muzeum II Wojny Światowej możesz nie znać. Poczuj klimat przyszłej wystawy

Gdańskie Muzeum II Wojny Światowej, które w przyszłym roku otworzy swoje podwoje, posiada w swoich zbiorach ponad 32 tysiące eksponatów, a liczba ta nadal rośnie. Na naszym portalu prezentujemy kilkadziesiąt takich pamiątek, od czołgu Sherman poczynając, na mikroskopijnych guzikach z orzełkiem kończąc. Będzie dużo zdjęć i wiele naprawdę ciekawych i często wzruszających historii.

Piotr Olejarczyk

Marie Jalowicz - „Żyłam w ukryciu” - recenzja i ocena

Życie w okupowanym mieście podczas II wojny światowej do najłatwiejszych nie należało. Mieszkańcy Warszawy, Pragi, Paryża czy Brukseli nie znali dnia ani godziny. Mogłoby się zatem wydawać, że np. berlińczycy, może wyjąwszy groźby bombardowań, aż do 1945 r. nie mieli się czym martwić. To jednak złudzenie.

Michał Staniszewski

Friedrich Kellner – „Dzienniki sprzeciwu” – recenzja i ocena

Opór z bronią w ręku, powstanie, krajobraz księżycowy zrównanego z ziemią miasta, bombardowania, tragedia żołnierza i cywila, bunt w obozie koncentracyjnym – takie obrazy wywołują słowa „sprzeciw podczas II wojny światowej”. Bo jakże wyrazem sprzeciwu może być pisanina i to jeszcze nie podziemnych ulotek czy gazetek, ale prywatnego dziennika, który na wiele lat zalegnie w domowej szufladzie?

Daria Czarnecka

Czy łódzki fabrykant był krwiopijcą?

Czy XIX-wieczna przemysłowa Łódź była krainą wyzysku? A może autentyczną „ziemią obiecaną”? Zapytaliśmy o to dr. Kamila Śmiechowskiego, badacza historii Łodzi.

Sebastian Adamkiewicz

Multimedia

Czy da się opowiedzieć historię Warszawy przy pomocy... klocków? video

Architektura i urbanistyka Warszawy to zbiór ciekawych i ważnych tematów, który interesuje niejednego dorosłego. Jak jednak zainteresować nim dzieci? Rozwiązaniem może być zabawa klockami.

Reklamy

Kolekcja „Polska Walcząca. Historia Polskiego Państwa Podziemnego”

To historia, którą znać musi każdy! Po raz pierwszy na rynku pojawiła się publikacja zawierająca pełną i prawdziwą historię Polskiego Państwa Podziemnego z lat 1939 – 1963. Kolekcja „Polska Walcząca”, wydana w eleganckim, kolekcjonerskim formacie, to kronika bohaterskiej i tragicznej walki Polaków o niepodległość, spisana w 60 tomach przez uznanych ekspertów.

Reklama

Dlaczego zabijały? - Niemki w czasie II wojny światowej

Przyjęło się uważać, że zbrodnie są domeną mężczyzn. To jednak nieprawda. Zbrodnia potrafi być kobietą.

Wendy Lower

Anna Nowakowska-Wierzchoś

Natalia Jarska - „Kobiety z Marmuru” - recenzja i ocena

Stalinizm w naszym kraju niejedno miał imię. Czy na przełomie lat 40. i 50. w Polsce doszło do „genderowej rewolucji”?

Błażej Brzostek – „Paryże Innej Europy” – recenzja i ocena

O historii można opowiadać na różnorakie sposoby. Historia tkanki miejskiej, w dodatku porównawacza i kładąca nacisk na wzajemną percepcję mieszkańców dwóch różnych miast – oto prawdziwie oryginalna perspektywa.

Michał Gadziński

Średniowieczne sieci zależności – konferencja mediewistyczna na Uniwersytecie Warszawskim

W ubiegły weekend miłośnicy średniowiecza po raz kolejny mieli okazję uczestniczyć w konferencji studencko-doktoranckiej zorganizowanej przez Sekcję Mediewistyczną Studenckiego Koła Naukowego Historyków UW pod patronatem Histmag.org. W tym roku tematem przewodnim były relacje międzyludzkie w średniowieczu.

Monika Juzepczuk

Bajka o Piaście Kołodzieju zamiast historii walecznych Wikingów?

Czy warto być archeologiem w Polsce? Jakie są dowody na to, że Mieszko był wikingiem? O to, kim naprawdę byli wikingowie oraz o stan polskiej archeologii zapytaliśmy Zdzisława Skroka, archeologa, autora głośnej publikacji „Czy wikingowie stworzyli Polskę?”. Większość z pytań nadesłali czytelnicy Histmag.org.

Maciej Zaremba

„Timeline: Wynalazki” – recenzja i ocena gry planszowej

Co było pierwsze, strzykawka czy telegraf? Biustonosz czy drut kolczasty? Płyta CD czy gry RPG? A kiedy powstał pierwszy tranzystor? Jeśli myślicie, że znacie odpowiedzi na te pytania – zagrajcie w „Timeline: Wynalazki”.

Grzegorz Szczepański

Wspomnienia

Z dziennika obywatela III Rzeszy (wiosna 1942)

Mało było upiorniejszych chwil w dziejach niż wiosna 1942 r. Hitlerowskie Niemcy zwyciężają na wszystkich frontach, narody Europy cierpią okupację i nie mają nadziei na wolność. Jak wyglądało to z perspektywy obywatela III Rzeszy?

Friedrich Kellner

Tim Newark – „Mafia na wojnie – nieznany sojusznik aliantów” – recenzja i ocena

Pomimo 70 lat od jej zakończenia, II wojna światowa nadal wzbudza żywe zainteresowanie. Wiele jest jeszcze niewiadomych, nie brak też teorii spiskowych, które warto omówić, obalić lub podtrzymać. W ten nurt dobrze wpisuje się książka pt. „Mafia na wojnie – nieznany sojusznik aliantów”.

Piotr Burak

Wendy Lower – „Furie Hitlera” – recenzja i ocena

Termin „gender” stał się dla wielu synonimem koncepcji ideologicznej. Bywa i tak. Ale bywa również inaczej, czego przykładem jest najnowsza pozycja Wydawnictwa Czarne.

Stefan Kisielewski – „Dzienniki” – recenzja i ocena

Jerzy Urban pozwolił sobie kiedyś określić Stefana Kisielewskiego posiadaczem wielu talentów, ale wszystkich miernych. Nie był to ani pierwszy ani też ostatni przypadek, gdy naczelny tygodnika „NIE” pomylił się całkowicie. „Kisiel” był bowiem nie tylko celnie punktującym rzeczywistość felietonistą, ale też fenomenalnym gawędziarzem. Dowodem na to są jego „Dzienniki”.

Przemysław Mazur

„Selma” – reż. Ava DuVernay – recenzja i ocena filmu

Od 10 kwietnia można oglądać w polskich kinach wyreżyserowany przez Avę DuVernay dramat „Selma”, o którym głośno było w tym roku przy okazji wręczenia Oscarów. Teraz polscy widzowie mogą sami ocenić, czy obraz ten został słusznie pominięty w oscarowym wyścigu.

Agata Łysakowska-Trzoss

Piotr Osęka - „My ludzie z Marca” - recenzja i ocena

Tomasz Mann napisał kiedyś: „Człowiek nie żyje wyłącznie swoim życiem osobistym, jako jednostka, ale, świadomie lub nieświadomie, również życiem swojej epoki i swojego pokolenia”. Słowa te idealnie przedstawiają pokolenie, które w marcu 1968 roku zaprotestowało przeciwko komunistycznej władzy.

Kamil Kartasiński

„Fotografie bez cenzury 1976-1989. Nieoficjalny portret PRL” - recenzja albumu

Fotografie mogą czasem przekazać więcej niż słowa. Te, które dokumentowały rzeczywistość niewygodną dla władz PRL mają szczególnie dużą wartość. Obrazy, których nie przedstawiano w ocenzurowanych mediach, zostały zebrane w albumie „Fotografie bez cenzury 1976-1989. Nieoficjalny portret PRL”.

Szarlatani, cudotwórcy czy łącznicy z bogami? Magowie świata starożytnego

W historii trudno znaleźć przypadek ludów, wśród których zupełnie obca byłaby wiara w praktyki magiczne. Osoby obdarzone tajemniczymi mocami zawsze fascynowały, ale i wzbudzały nieufność.

Rafał Kurpiewski

Raubritterzy u bram Jasnej Góry

Klasztor jasnogórski, który podczas „Potopu” oparł się szwedzkiej nawale, już w średniowieczu stanowił łakomy kąsek dla rozbójniczych band. Jednak mało kto spodziewał się że na święte miejsce może napaść grupa rycerzy.

Antoni Olbrychski

Mat. pras. , Maciej Zaremba

Kontakty międzyludzkie w średniowieczu - konferencja w Warszawie

Sekcja Mediewistyczna Studenckiego Koła Naukowego Historyków Uniwersytetu Warszawskiego zaprasza na interdyscyplinarną konferencję studencko-doktorancką pod hasłem „Relacje – więzi – zależności. Kontakty międzyludzkie w średniowieczu”. Konferencja pod patronatem Histmag.org.

„Reglamentacja – gra na kartki” - recenzja i ocena gry planszowej

Czy realia PRL-owskich kolejek i wiecznych niedoborów mogą być dobrym tematem na grę planszową? Nowy tytuł Karola Madaja, wydany przez IPN, po raz kolejny dowodzi, że tak.

Grzegorz Szczepański

Przedwojenny magister, przedwojenny doktor...

Wiele mówi się o przedwojennych studiach i poziomie ich absolwentów, mniej natomiast o organizacji uczelni. Warto brak ten, przynajmniej w skróconej formie, nadrobić.

Magdalena Wróblewska – „Fotografie ruin. Ruiny fotografii 1944-2014” – recenzja i ocena

Ile opowieści kryje w sobie naświetlona klisza?

Aleksandra Stępień

Wolne Miasto Gdańsk: poligon doświadczalny nazistów

7 kwietnia 1935 roku wybory do Volkstagu, czyli parlamentu Wolnego Miasta Gdańska, wygrała tamtejsza komórka NSDAP. Był to kolejny krok w drodze do nazyfikacji miejsca, które stało się pretekstem do wybuchu drugiej wojny światowej. O tym, jak naziści zdobywali i sprawowali władzę w Gdańsku, zapytaliśmy gdańskiego historyka Jana Daniluka.

Tomasz Leszkowicz

Pokolenie, którego nie było?

Dziesięć lat temu zmarł Jan Paweł II. Ludzi, którzy żyli w czasie jego pontyfikatu szybko okrzyknięto pokoleniem JP2. Wykreowano w ten sposób zjawisko socjologiczne i historyczne, którego istnienie szybko zaczęto kwestionować. Sęk w tym, że pojęcie „pokolenia” rozumieć można wielowymiarowo.

Sebastian Adamkiewicz

„Zapomniane dziedzictwo Nowej Huty – Bieńczyce” – recenzja i ocena wystawy

Kiedy słyszymy o Nowej Hucie, najczęściej przywołujemy w pamięci obraz kombinatu, Placu Centralnego, zabudowy socrealistycznej, Arki Pana oraz współczesnych mieszkańców tej krakowskiej dzielnicy „w tradycyjnych strojach ludowych”. Oczywiście nie całkiem miniemy się z prawdą, ale jest to najlepszy przykład na to, jak mocno tkwią w nas stereotypy.

Justyna Skalska

Kresy. Pomocnik Historyczny „Polityki” - recenzja i ocena

Najnowszy numer Pomocnika Historycznego poświecono niezwykle ważnemu tematowi w polskiej historii – wschodnim rubieżom dawnej Rzeczypospolitej…

Ciekawostki i rocznice

Płock, koniec świata i oszustwa księży

Niektóre mechanizmy nie zmieniły się pomimo upływu setek lat. Jednym z nich jest straszenie ludzi wizją końca świata, aby w ten sposób przywłaszczyć sobie ich majątek. Jeden z taki wypadków miał miejsce w przedwojennej Polsce i z zapałem był opisywany przez prasę brukową.

Ernst Klee - „Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary” - recenzja i ocena

Książki na temat niemieckich obozów zagłady raz po raz powracają na półki z nowościami wydawniczymi. Jest to nie tylko ważny temat badawczy, ale też wciąż sprawa, którą interesują się media. Niedawno, nakładem wydawnictwa Universitas, ukazała się praca Ernsta Klee, nosząca tytuł „Auschwitz. Medycyna III Rzeszy i jej ofiary”.

Mateusz Okoński

Przedwojenny spirytyzm: dreszczyk seansu i duch Piłsudskiego

Dwudziestolecie międzywojenne to czas dużego zainteresowania zjawiskami paranormanlnymi i wywoływaniem duchów. O fenomen ten zapytaliśmy Paulinę Sołowianiuk, autorkę poświęconej tym zagadnieniom książki „Jasnowidz w salonie”. Część pytań została nadesłana przez naszych czytelników.

Tomasz Leszkowicz

Ciekawostki i rocznice

Czym były rugi pruskie?

26 marca 1885 roku zadecydowano o wysiedleniu z terenu Prus wszystkich Polaków mających obywatelstwo rosyjskie. Po kilku miesiącach rozporządzenie rozszerzono również na imigrantów z Galicji. Jak przebiegały rugi pruskie?

Julita Kamionowska

Spirytyści przedwojenni dawni owi...

Życie towarzyskie dwudziestolecia międzywojennego toczyło się nie tylko wokół rautów, bankietów czy wódki pokątnie wypitej w bramie. W tej wyliczance brakuje bowiem prawdziwego fenomenu II RP – seansów spirytystycznych…

Michał Przeperski

M. Botticini, Z. Eckstein - „Garstka wybranych” - recenzja i ocena

Książka „Garstka wybranych...” nie należy do łatwych w odbiorze publikacji popularnonaukowych. Jednak Ci, którym uda się przejść przez gąszcz źródeł, faktów i danych nie powinni żałować wysiłków. Dzięki uważnej lekturze można inaczej spojrzeć na – zdawałoby się – niepodważalną „prawdę historyczną”.

Piotr Burak

Prasa na gruzach partyjnego koncernu. Likwidacja RSW „Prasa-Książka-Ruch”

Transformacja polskich mediów po 1989 r. to proces fascynujący i tłumaczący nam wiele zjawisk charakterystycznych dla współczesnych środków masowego przekazu. Jaką rolę w tym procesie odegrała likwidacja monopolistycznego wydawnictwa z okresu PRL?

Tomasz Leszkowicz

Park Praski – ponad 150 lat historii!

4 kwietnia 1865 roku car Aleksander II zezwolił na utworzenie Parku Praskiego w Warszawie. Ogród spacerowy, założony na miejscu zniszczonej dawnej Pragi, stał się niemal natychmiast jednym z ulubionych miejsc wypoczynku i rozrywki mieszkańców całej Warszawy.

Łukasz Zwaliński

Reklamy

„Mówią Wieki” 03/2015

Marcowy numer „Mówią wieki” zatytułowany „Rewolucja 1905 roku w Królestwie Polskim” jest w większej części poświęcony rewolucji 1905 roku w związku z 110 rocznicą jej wybuchu. Rocznica ta minęła bez większego echa.

Reklama

Reklamy

Kresy – za czym ta nostalgia?

KRESY RZECZPOSPOLITEJ – nowy Pomocnik Historyczny POLITYKI jest już dostępny w salonach prasowych i kioskach. Barwne dzieje wschodnich rubieży, okoliczności ich utraty i narodzin narodowej legendy.

Reklama

Niedoszły Wampir Warszawy

W swojej pracy historyk natrafia na wiele wdzięcznych źródeł. Niektóre są przezabawne, inne przyjemne w odbiorze. Śmiem jednak twierdzić, że jeden szczególny ich rodzaj pozwala nabrać dystansu do historii, czasów naszych dziadków i ogólnie moralności w wiekach minionych. Chodzi oczywiście o przedwojenne gazety brukowe.

Piotr Gursztyn – „Rzeź Woli. Zbrodnia nierozliczona” – recenzja i ocena

„Wola” to nie tylko piękna nazwa dla dzielnicy, ale także pojęcie mocno związane z ideologią nazistowską. W połowie lat 30. Leni Riefenstahl nakręciła swój niesławny film propagandowy „Triumf woli” na zjeździe NSDAP w Norymberdze. Prawie dokładnie dziesięć lat później dokonała się masakra w Warszawie.

Borys Jagielski

Fotografie ruin, czyli Warszawa jakiej nie ma

Film Agfacolor jest obiektem rozproszonym, czyli zmaterializowanym w różnym czasie i miejscu, w kilku postaciach: celuloidowych slajdów, bromowych odbitek na czarno-białym papierze, barwnych skanów. Nie można jednoznacznie stwierdzić, która z nich jest dziś najbliższa ewentualnemu oryginałowi, obrazowi źródłowemu.

Magdalena Wróblewska

Jedyny pogrzeb w KL Auschwitz. Okoliczności śmierci Zofii Praussowej

Zofia Praussowa to jedna z wybitniejszych postaci PPS w okresie II RP. Była też jedną z ponad 70 tys. polskich ofiar KL Auschwitz. Po jej śmierci, tuż przed ewakuacją i wyzwoleniem obozu, współwięźniarki urządziły jej symboliczny pogrzeb. Prawdopodobnie jedyny taki pogrzeb w historii KL Auschwitz.

Bohdan Piętka

Multimedia

Dyskusja „Kobiety i I wojna światowa” video

Jak Wielka Wojna sprzed stu lat wpłynęła na proces emancypacji kobiet? Czy ich udział w walce to nowa odsłona mitu kobiety-Polki? O sprawach tych dyskutowały dr Anna Nowakowska-Wierzchoś i dr Katarzyna Sierakowska.

Pierwsze Polki na krańcach świata

Do początku XX wieku wśród największych podróżników niewiele było kobiet. Wraz z postępem emancypacji i rozwojem technicznym powoli przełamywano stereotypy, jakoby kobieta nadawała się tylko do roli matki, żony i gospodyni domowej, a kartografia, eksploracja czy medycyna są wyłączną domeną mężczyzn.

Mateusz Będkowski

Metro jakiego stolica nie widziała – historia budowy metra w Warszawie

Historia budowy metra w Warszawie to obecnie dwie linie, uruchomione w 1995 i 2015 roku, ale także projekty, których nie zrealizowano...

Andrzej Skalimowski

Polskie dzieci w obozie w Potulicach

W lutym obchodzono w Czeladzi 70. rocznicę przybycia polskich dzieci wyzwolonych z niemieckiego obozu w Potulicach. Zostały one aresztowane wraz z rodzicami podczas akcji eksterminacyjnej „Oderberg” (11–12 sierpnia 1943 roku). Na terenie Prowincji Górnośląskiej zatrzymano wówczas ponad 700 Polaków.

Bohdan Piętka

„Pan tu nie stał: Demoludy” - recenzja i ocena gry planszowej

Wydawcy gier planszowych już niejednokrotnie przenosili nas w czasy PRL – mogliśmy np. stać w kolejkach czy strajkować. Teraz weźmiemy udział w „merkanturyzmie” – jednej z największych przygód naszych rodziców i dziadków.

Przemysław Chudzik

P. Jaźwiński, A. Jaźwiński - „Wołynianki. Mieszkanki Wołynia. Tułaczki po PRL” - recenzja i ocena

Gdybym miał, choćby w sposób umowny, scharakteryzować jednym słowem nową pracę Piotra Jaźwińskiego, którą ten przygotował przy współpracy swego syna Aleksandra, to moja refleksja krążyłaby wokół jednego słowa – rozrachunek.

Krzysztof Kloc

Iwona Kienzler - „Życie w PRL i strasznie, i śmiesznie” - recenzja i ocena

Państwo wielkich, powojennych nadziei i jednocześnie permanentnych niedoborów. Kraj, w którym raz po raz brakowało takich nawet rarytasów, jak salceson czy mleko w proszku dla dzieci, nigdy za to nie brakowało wódki. Jak się w nim żyło? „I strasznie, i śmiesznie” – w takim stwierdzeniu istotę PRL zamyka Iwona Kienzler, rzeczowo i przystępnie ujmując fenomen państwa istniejącego w latach 1944-1989.

Łukasz Ścisłowicz

Fotoikony – zdjęcia, która skupiają w sobie historię

22 lutego w Domu Spotkań z Historią w Warszawie odbył się finisaż wystawy „Fotoikony w Polsce. Poszukiwanie / Głosowanie”. Przybyli goście mogli porozmawiać z autorami zdjęć prezentowanych na wystawie: Chrisem Niedenthalem, Tadeuszem Rolke, Bogdanem Łopieńskim oraz Janem Morkiem.