Polska

Zmarł profesor Jerzy Wojciech Borejsza

W wieku 83 lat odszedł profesor Jerzy Wojciech Borejsza. Smutne wieści potwierdził Instytut Historii PAN.

Jak zaczęły się krucjaty?

27 listopada 1095 roku. Na błoniach za murami Clermont, francuskiego miasta w Owernii, zgromadziły się setki duchownych, rycerzy oraz mieszczan, aby wysłuchać uroczystego orędzia papieża Urbana II. Napięcie było wyczuwalne. W końcu jednak Urban II zasiadł na specjalnie przygotowanym dla niego tronie, stojącym na podium wzniesionym na błoniach, i przemówił do zgromadzonych wiernych…

Marcin Sałański

Janusz Grabowski – „Poczet książąt i księżnych mazowieckich” – recenzja i ocena

Zainteresowanie dziejami polskiego średniowiecza nie przemija. Czy warto zapoznać się z dziejami książąt mazowieckich?

Aleksandra Girsztowt

Uniwersytet Jagielloński prawnym opiekunem pamiątek po Andrzeju Wajdzie

W piątek w Krakowie wdowa po reżyserze Andrzeju Wajdzie, Krystyna Zachwatowicz-Wajda, podpisała akt notarialny na mocy którego Uniwersytet Jagielloński stał się prawnym opiekunem pamiątek po twórcy – poinformowała uczelnia.

Polskie, kobiece oddziały wojskowe w Szkocji 1943 Video

Na kanale "British Pathé":https://www.youtube.com/channel/UCGp4u0WHLsK8OAxnvwiTyhA można znaleźć bardzo interesujący materiał przedstawiający ćwiczenia i inspekcję jednostek wojskowych złożonych z Polek. Materiał nagrano w Szkocji, w roku 1943 w dobrej jakości. Naprawdę warto zobaczyć!

„To ja byłam kobietą życia Józefa Piłsudskiego”- Magdalena Boczarska i Maria Dębska o kobietach marszałka

Na ekrany kin we wrześniu wchodzi najnowszy film o Józefie Piłsudskim. Kim jednak były najważniejsze kobiety życia marszałka? Bycie partnerką wielkiego człowieka to ogromna odpowiedzialność. Ta rola jest jednak tylko pozornie drugoplanowa. U boku Piłsudskiego stały dwie silne kobiety: Maria Piłsudska (Magdalena Boczarska) i Aleksandra Szczerbińska (Maria Dębska).

Redakcja

Olga Wiechnik – „Posełki. Osiem pierwszych kobiet” – recenzja i ocena

Wraz z odzyskaniem przez Polskę niepodległości w listopadzie 1918 roku kobiety otrzymały prawa wyborcze. O tym jak to przyjęły i wykorzystały można się dowiedzieć z książki o pierwszych polskich parlamentarzystkach.

Katarzyna Kucharczuk

Dylematy mazurskiej tożsamości

Tożsamość kulturowa Mazurów kształtowała się przez wieki. Opierała się na poczuciu przynależności i obywatelskiej lojalności wobec pruskiego księstwa i królestwa, a od 1871 roku Rzeszy Niemieckiej, oraz wyznaniu ewangelickim i postulowanym przezeń posługiwaniu się na co dzień, czyli w szkole i podczas nabożeństw, językiem polskim.

Rafał Żytyniec

Komuniści szpiegują papieża. Jak działał wywiad PRL w Watykanie?

W jaki sposób PRL-owski wywiad infiltrował Watykan? Kto zostawał jego informatorem? Czy w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych podejrzewano, jak rozwinie się kariera Karola Wojtyły? M.in. o tym rozmawialiśmy z Władysławem Bułhakiem, autorem książki „Wywiad PRL a Watykan 1962–1978”.

Staropolska tytulatura i jej tajemnice: Jak zwracano się do siebie w czasach staropolskich?

Staropolska tytulatura była bardzo bogata. Stosowane wówczas zwroty adresatywne nazywane były przez cudzoziemców „tytułomanią”. Co było tego przyczyną?

Anna Wójciuk

Magdalena Mikrut-Majeranek

Dworzec Centralny PKP w Warszawie trafił na listę zabytków

Warszawski Dworzec Centralny został oddany do użytku 5 grudnia 1975 roku. Choć ma zaledwie 44 lata, to z inicjatywy Jakuba Lewickiego, mazowieckiego wojewódzkiego konserwatora zabytków, został wpisany na listę zabytków. Wypada zaznaczyć, że ochroną zostaną objęte wyłącznie oryginalne elementy dworca, pochodzące z lat 70-tych.

Mazury: Archeolodzy odkryli groby sprzed 1,4 tys. lat w Wólce Prusinowskiej

Cztery groby sprzed ok. 1,4 tys. lat, zawierające spalone szczątki ludzkie, odkryli archeolodzy w czasie wykopalisk w Wólce Prusinowskiej. Wewnątrz znaleziono m.in. naczynia ceramiczne i kilkanaście paciorków wykonanych z brązu – poinformowali odkrywcy.

Magdalena Mikrut-Majeranek, Mat. pras.

Wydarzenia

Obrona Zamku Tenczyn przed Szwedem 1655 - 2019

W dniach 27 - 28 lipca na zamku w Tenczynie odbędzie się inscenizacja historyczna Obrona Zamku Tenczyn przed Szwedem. Wydarzenie odbędzie się po raz czwarty. Jego organizatorami są: Korpus Artylerii Zamku Tenczyn, Fundacja New Era Art Jana Potockiego oraz Stowarzyszenie Podolski Regiment Odprzodowy.

Manifest PKWN, czyli narodziny Polski Ludowej w Moskwie

22 lipca 1944 roku w Moskwie ogłoszono Manifest Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego. To wydarzenie oparte na kłamstwie przez blisko 45 lat było najważniejszym świętem państwowym w podporządkowanej przez Związek Sowiecki Polsce.

Maciej Gach

Zardzewiała śmierć. Rozminowanie ziem polskich po II wojnie światowej

Rozminowanie terenu Polski po ostatniej wojnie było ogromną akcją, w którą zaangażowanych było tysiące żołnierzy. Wielu z nich przypłaciło to zdrowiem i życiem. Wypisane kredą lub farbą słowa „min nie ma” były jednak przepustką do pokojowego życia...

Tomasz Leszkowicz

Potęga husarii. Bitwa pod Kircholmem 1605 Video

Bitwa pod Kircholmem to jedno z najsłynniejszych zwycięstw Rzeczypospolitej – w trakcie starcia ze Szwedami kluczową rolę odegrała husaria. Autor z kanału "Na bitewnym szlaku":https://www.youtube.com/channel/UCPGZrVWVGXixtpwkO4wPytw przybliża tę historię w bardzo ciekawym materiale. Polecamy!

Najciekawsze plakaty propagandowe PRL Galeria

Okres PRL wzbudza skrajne opinie. Jedni wspominają lata 1945-1989 z rozrzewnieniem, inni ostro krytykują „czasy słusznie minione”. Na pewno jednak warto sobie przypomnieć, jak to bywało za Polski Ludowej – pomogą w tym najciekawsze plakaty propagandowe PRL.

Sławomir Koper, Tymoteusz Pawłowski – „Tajemnice Marszałka Śmigłego-Rydza” – recenzja i ocena

Czy Edward Śmigły-Rydz był najlepszym dowódcą dwudziestolecia międzywojennego? Jak powinniśmy ocenić decyzje wodza naczelnego podczas kampanii wrześniowej? W jakich okolicznościach zmarł? Czy należy ekshumować jego zwłoki?

Piotr Bejrowski

Bitwa o Ankonę – sukces żołnierzy generała Andersa

Bitwa o Ankonę była kolejnym, po zdobyciu wzgórza Monte Cassino, sukcesem 2. Korpusu Polskiego w czasie walk we Włoszech. Sojusznicy przekonali się, że Polacy potrafią atakować i odnosić sukcesy w walce przeciwko Wehrmachtowi.

Bartosz Janczak

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Dariusz Terlecki – ,,Po dolary i wolność. Śladami Polonii w Ameryce” – recenzja i ocena

Intrygująca opowieść obrazująca standard życia Polaków na emigracji w Stanach Zjednoczonych na przełomie XIX i XX wieku. Autor przedstawia niekiedy przykrą i brutalną prawdę o losach naszych rodaków. Ukazuje przyczyny ,,ucieczki” za Wielką Wodę młodych ludzi, a jednocześnie śledzi zawiłe losy swoich przodków.

W Sudetach odkryto 18 nowożytnych fortyfikacji

18 nieznanych fortyfikacji z XVIII i XIX w. odkrył archeolog Michał Filipowicz w Sudetach – w rejonie Kłodzka, Jeleniej Góry i Mieroszowa. Są to umocnienia ziemne, które dzisiaj nie zawsze wyraźnie rysują się na powierzchni.

Mat. pras. , Magdalena Mikrut-Majeranek

Ośrodek KARTA uruchomił nowy portal edukacyjny

„Wojna i pamięć. Terror, codzienność i praca przymusowa - Polska pod okupacją niemiecką (1939-1945)” – to nowy portal edukacyjny uruchomiony w maju 2019 roku przez Ośrodek KARTA. Dostępny jest pod adresem internetowym "www.edukacja.wojnaipamiec.pl":www.edukacja.wojnaipamiec.pl.

Jan Matejko „Bitwa pod Grunwaldem”: kto jest na obrazie? Galeria

Bitwa pod Grunwaldem należy do grona najważniejszych starć zbrojnych w polskiej historii. W XIX wieku Jan Matejko przedstawił na płótnie swoją wizję tego wydarzenia, a jego dzieło stało się wizytówką polskiego malarstwa batalistycznego. Kogo możemy zobaczyć na obrazie? Oto grono postaci uwiecznionych przez artystę.

„Pan Wołodyjowski” – reż. Jerzy Hofman – recenzja i ocena filmu

„Na tym kończy się ten szereg książek pisanych w ciągu kilku lat i w niemałym trudzie – dla pokrzepienia serc” – to ostatnie zdanie Trylogii Henryka Sienkiewicza, którą tworzył w czasach zaborów. Jak ta pięknie napisana powieść wygląda na szklanym ekranie?

Anna Szczykutowicz

„W społeczeństwie polskim do dziś żywe są tradycje Grunwaldu”. O bitwie w PRL

Dla polskich komunistów ideologia marksistowska nie była wystarczającą legitymizacją ich władzy. Aby uzasadnić swoje rządy, włodarze Polski Ludowej ukazywali siebie jako spadkobierców polskiej tradycji i reprezentantów interesu narodowego. Stąd też specyficzna polityka historyczna, której jednym z elementów była tradycja bitwy pod Grunwaldem.

Tomasz Leszkowicz

Magdalena Mikrut-Majeranek

Renowacja wawelskich zabytków trwa: Sarkofagi królów przeniesiono do Tychów

Z Wawelu zniknęły sarkofagi dwóch polskich władców i jednej królowej. Dlaczego? Właśnie rozpoczęto ich renowację. Przeprowadza ją A.T. Pracownia Konserwacji Zabytków z Tychów.

Maciej Liziniewicz – „Czas pomsty” – recenzja i ocena

Maciej Liziniewicz przenosi nas w swej najnowszej powieści do XVII-wiecznej Polski. Czy warto sięgnąć po „Czas pomsty”?

Jakub Jędrzejski

Redakcyjne

Sonda Histmag.org: Czy bitwę pod Grunwaldem możemy uznać za najważniejszą bitwę w polskiej historii?

W ostatniej sondzie zapytaliśmy, czy bitwę pod Grunwaldem możemy uznać za najważniejszą bitwę w polskiej historii? Zobaczcie sami jak głosowali Nasi Czytelnicy! Teraz z kolei kierujemy do Was pytanie: w jaki sposób powinno się przede wszystkim traktować Powstanie Warszawskie?

Beletrystyka

Poniatowskich herbu Ciołek droga do sławy

W I połowie XVIII wieku, dzięki talentom i aktywności politycznej kasztelana krakowskiego Stanisława Poniatowskiego, jego ród staje się jednym z najbardziej wpływowych w Rzeczpospolitej.

Przemysław Dębski

Magdalena Mikrut-Majeranek

Elżbieta Łokietkówna może być inspiracją dla współczesnych kobiet. Rozmowa z Katarzyną Czaplą

Elżbieta Łokietkówna była potężną i wpływową królową, kobietą obdarzoną doskonałym zmysłem politycznym, a także siostrą Kazimierza III Wielkiego, który zawdzięcza jej wiele ze swoich sukcesów. W serialu "Korona królów" w postać Elżbiety wcieliła się Katarzyna Czapla.

Odnaleziono złoty skarb z okresu kultury łużyckiej

W lesie niedaleko wsi Kuźnica Głogowska w gminie Sława odkryto skarb z okresu kultury łużyckiej. Znalezisko jest szczególne i rzadkie – to dwie bransolety ze złotego drutu; wg archeologów mogą liczyć 2,5 – 3 tys. lat – poinformowała PAP wojewódzka konserwator zabytków Barbara Bielinis-Kopeć.

Emil Marat, Michał Wójcik i Stanisław Aronson – „Wojna nadejdzie jutro. Żołnierz legendarnego Kedywu AK ostrzega” – recenzja i ocena

Im dalej od zakończenia II wojny światowej, tym więcej minione wydarzenia wzbudzają refleksji nie tylko wśród historyków, ale również wśród ostatnich bezpośrednich świadków i uczestników. Często upływ czasu wpływa na diametralną zmianę ocen.

Daria Czarnecka

Jan Zamoyski – schyłek potężnego magnata

W czasach króla Stefana Batorego hetman-kanclerz Jan Zamoyski był drugim człowiekiem w państwie. Jego ambicje i wpływy predestynowały go do pełnienia podobnej funkcji u boku młodego Zygmunta III. Niestety, mimo wielu sukcesów stary magnat znalazł się na dalszym planie wielkiej polityki.

Jakub Jędrzejski

Reportaże/relacje

Rzeź na Wołyniu: Śmierć od kuli była najlżejsza

To nie była żadna wojna polsko-ukraińska, żadne bratobójcze walki. To było ludobójstwo, brutalna eksterminacja dzieci, kobiet, starców. Wszystkich – tak o „rzezi wołyńskiej”, gdzie w 1943 roku zamordowano około 60 tysięcy Polaków, wypowiada się spore grono świadków i kronikarzy tamtych wydarzeń. W zeszłym tygodniu w Gdańsku miała miejsce uroczystość upamiętniająca ofiary tych makabrycznych zbrodni. Nie przyszedł żaden z zaproszonych dyplomatów ukraińskich.

Piotr Olejarczyk

Beletrystyka

Powrót szlachcica i czas pomsty

Jest rok 1630. Żegota Nadolski powracający w swe rodzinne strony odkrywa ślady straszliwej zbrodni. Czy uda mu się odnaleźć sprawców? Oto początek powieści, która trzyma w napięciu do ostatniej strony.

Maciej Liziniewicz

Architecture is a good idea

Mała Wieś: pałac, który musisz zobaczyć! Video

W Małej Wsi koło Grójca, zaledwie 50 km od Warszawy, znajduje się klasycystyczny pałac, który niegdyś należał do takich rodów jak Zamoyscy czy Lubomirscy. Autorzy z kanału "„Radosław Gajda & Natalia Szcześniak”":https://www.youtube.com/channel/UCFgktyAQdfcHmIbubYPCnHQ zabierają widza w podróż po tym okazałym miejscu. Polecamy!

Judyta Ostapiak-Jagodzińska

Przemysław Dębski – ,,Magnaci. Ostatni polski król” – recenzja i ocena

Pełna intryg i zdrad, wielowątkowa opowieść o miłości, patriotyzmie i honorze rozgrywająca się w Rzeczypospolitej XVIII wieku. Z jednej strony dyplomacja, wolność i swawola, z drugiej władza i pieniądze.

15 potraw staropolskich, które warto przypomnieć

Co drugie polskie danie opatrzone jest przymiotnikiem „staropolskie”. Mamy więc przyprawy do mięsa, chleby, gulasze, bigosy, pierogi i inne przepisy. Pytanie brzmi: ile z tego wszystkiego to prawdziwie potrawy staropolskie? Jak wyglądała historyczna kuchnia staropolska?

Paweł Rzewuski

Historia Polski: Ludwik Węgierski, cz. 4 (Lata 1377-1381) Video

ThrashingMadPL w ramach swojego cyklu „Historia na szybko” tym razem przyjrzał się panowaniu Ludwika Węgierskiego w latach 1377-1381. Serdecznie polecamy!

Historia Na Szybko

Archeolog: wpis Krzemionek na listę UNESCO potwierdzeniem rangi zabytku

„To jest potwierdzenie przez międzynarodowe gremium, które zajmuje się ochroną zabytków, wartości, którą dokładnie znamy od wielu lat” – ocenił w rozmowie z PAP wagę wpisu Krzemionek na listę światowego dziedzictwa UNESCO kustosz w dziale archeologii Muzeum Archeologicznego i Rezerwatu „Krzemionki” Artur Jedynak.

Maciej J. Nowak – „Narutowicz – Niewiadomski. Biografie równoległe” – recenzja i ocena

Gabriel Narutowicz i Eligiusz Niewiadomski – dwa życiorysy, których zderzenie wpłynęło na losy Polski i rzuciło się cieniem na jej przyszłość. Maciej J. Nowak w nieszablonowy sposób mierzy się z tym problemem na kartach swej najnowszej książki.

Jerzy Klimczak

Jan Kiepura – chłopak z Sosnowca

Jan Kiepura miał przed II wojną światową liczne grono wielbicieli w całej Polsce. Sława „chłopaka z Sosnowca" sięgała jednak znacznie dalej.

Marcin Wilk

Władysław Opolczyk: śląski książę o wielkich ambicjach

Władysław Opolczyk to postać bardzo kontrowersyjna i słabo poznana. Niektórzy historycy widzą w nim zapalonego wroga Królestwa Polskiego, inni natomiast utalentowanego zarządcę, dzięki któremu Polacy mogą dzisiaj pielgrzymować do obrazu Matki Boskiej na Jasnej Górze.

Kamil Kozakowski

Przemysław Ruchlewski – „Działania władz państwowych wobec Kościoła katolickiego w Toruniu” – recenzja i ocena

Historia widziana z perspektywy regionu często uwypukla zagadnienia, na które nie zwracamy uwagi podczas lektury syntezy. Taka właśnie jest książka Przemysława Ruchlewskiego o polityce władz komunistycznych wobec Kościoła w diecezji chełmińskiej.

Leszek Molendowski

Ludobójstwo na Wołyniu – czyja wina?

Czy Armia Krajowa była w stanie obronić polską ludność na Wołyniu przed UPA? Dlaczego polskich formacji na tych terenach nie sformowano znacznie wcześniej?

Piotr Zychowicz

Tomasz Kozłowski – „Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989-1990” – recenzja i ocena

Transformacja służb PRL do dziś wzbudza emocje. Tomasz Kozłowski postanowił zmierzyć się z tym kontrowersyjnym tematem. Czy warto sięgnąć po jego najnowszą książkę?

Paweł Sztama

Redakcyjne

Premiera: Daria Czarnecka – „Przewodnik po Polskim Państwie Podziemnym 1939-45”

Polskie Państwo Podziemne było prawdziwym fenomenem w okupowanej Europie. Posiadało rozbudowane agendy wojskowe i cywilne, ale nade wszystko stanowiło dowód gotowości Polaków do walki za zniewoloną ojczyznę. Wydarzeniem, które zapoczątkowało proces tworzenia i działalności tajnych struktur państwa było powołanie do życia Służby Zwycięstwu Polski 27 września 1939 roku.

Daria Czarnecka

Matura z historii 2019 – znamy wstępne wyniki!

Centralna Komisja Egzaminacyjna udostępniła na swojej stronie wstępne wyniki egzaminów maturalnych w 2019 roku. Jak poszło osobom zdającym historię i WOS?

Niszczenie akt, weryfikacja, ewolucja. Jak zmieniało się MSW na początku lat 90.?

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych było jednym z najpotężniejszych resortów PRL-u. Na początku lat 90. nastąpiła konieczność przekształcenia MSW i przystosowania go do nowych warunków politycznych. Jak wyglądał ten proces? Czy „opcja zerowa”, czyli oddalenie wszystkich funkcjonariuszy SB była realna? Jak szeroka była skala niesławnego niszczenia akt? O tym wszystkim, choć nie tylko, rozmawialiśmy z dr. Tomaszem Kozłowskim, autorem książki „Koniec imperium MSW. Transformacja organów bezpieczeństwa państwa 1989–1990”.

Historia Polski: Ludwik Węgierski, cz. 3 (Lata 1374-1377) Video

W najnowszym odcinku „Historii na szybko” ThrashingMadPL kontynuuje wątek rządów Ludwika Węgierskiego, tym razem omawiając lata 1374-1377. Gorąco polecamy!

Historia Na Szybko

„Kosmiczna” wystawa w Katowicach na 50. rocznicę pierwszego lądowania ludzi na Księżycu

Zdjęcia z autentycznymi podpisami astronautów, modele statków kosmicznych i publikacje poświęcone pierwszemu lądowaniu ludzi na Księżycu – można w lipcu oglądać w Bibliotece Śląskiej, na wystawie przygotowanej wspólnie z Planetarium Śląskim.

Piotr Zychowicz – „Wołyń zdradzony” – recenzja i ocena

„Wołyń zdradzony” Piotra Zychowicza to kolejna w dorobku autora książka, która z pewnością wywoła kontrowersje. Jak ocenia ją nasz recenzent?

Michał Gadziński

Wspomnienia

Początek II wojny światowej we wspomnieniach Stanisława Aronsona

Stanisław Aronson wspomina rok 1939 w rozmowie z Emilem Maratem i Michałem Wójcikiem.

Stanisław Aronson

Niezwyciężeni. Czas próby Video

Instytut Pamięci Narodowej na kanale "IPNtvPL":https://www.youtube.com/channel/UC5G4MtGuS9o88U9DjOan3yA udostępnił ciekawą animację pt. „Niezwyciężeni. Czas próby”. Film opowiada o odzyskaniu niepodległości przez Polskę, walkach o granice odradzającego się kraju oraz okresie dwudziestolecia międzywojennego. Zapraszamy do obejrzenia!

Ostatni rozkaz: zniszczyć dokumenty SB

W jaki sposób przebiegał proces niszczenia akt Służby Bezpieczeństwa? Czy odpowiedzialni za ten proceder ponieśli konsekwencje?

Tomasz Kozłowski

Unia polsko-litewska to była unia braterska. Unia ludzi, a nie państw

Czy unia polsko-litewska była unikalnym zjawiskiem na tle wczesnonowożytnej Europy? Jaka była polska, a jaka litewska wizja unii? Czy narody tworzące dawną Rzeczpospolitą są dziś w stanie odwoływać się do jej dziedzictwa jako wspólnego dobra? I dlaczego to właśnie Szkot zajmuje się tą tematyką? O tym wszystkim i nie tylko opowiada Robert Frost, autor książki „Oksfordzka historia unii polsko-litweskiej”!

Maciej Zaremba

Zalipie – wsi spokojna, wsi kolorowa Galeria

Niepozorna wieś w województwie małopolskim – Zalipie – kryje w sobie unikalne dzieła sztuki ludowej. W miejscu tym można znaleźć bowiem chaty zdobione pięknymi, kwiecistymi wzorami. Jeśli komuś marzy się tego lata wyprawa na wieś, to kolorowe Zalipie może być bardzo dobrym wyborem!

Eric Karpeles – „Prawie nic. Józef Czapski. Biografia malarza” – recenzja i ocena

Ta książka to zapis intelektualnej fascynacji przypadkowo poznanym autorem z dalekiego kraju. Krok po kroku amerykański malarz poznaje Józefa Czapskiego i odkrywa w nim wrażliwego intelektualistę i wybitnego twórcę. Człowieka-instytucję, giganta polskiej emigracji o wyjątkowo skomplikowanym życiorysie, ale nade wszystko – artystę.

Michał Przeperski

„Wolne miasto” – cały film w HD Video

Na kanale YouTube "Studia Filmowego TOR":https://www.youtube.com/channel/UCalRj86akc7Jr2wLUlOHnqw można obejrzeć w całości zrekonstruowany cyfrowo film „Wolne miasto” w reżyserii Stanisława Różewicza. Produkcja z 1958 roku opowiada historię bohaterskiej obrony Poczty Polskiej w Gdańsku 1 września 1939 roku. Polecamy!