XIX wiek

Janusz Wojtasik – „Z myślą o Niepodległej. Polskie powstania narodowe i próby powstańcze w latach 1795–1914” – recenzja i ocena

Istnieją obszary tematyczne polskich dziejów, które wskutek eksploatacji przez panujący do 1989 r. system obrzydzono całkiem licznemu gronu wielbicieli historii. Tak się sprawy miały z tradycją powstańczą doby zaborów. Kościuszko, Dąbrowski, Okrzeja – to tylko ważniejsi spośród szczerych patriotów, których władza pragnęła widzieć w roli swych „poprzedników” w zmaganiach o wydumane, bezklasowe społeczeństwo.

Przemysław Mazur

Gwiazdka Cieszyńska - Reklama dźwignią handlu

Reklama dźwignią handlu! Wiedzieli już o tym starożytni Grecy, stosując reklamę np. w postaci napisów na ścianach budynków. Rewolucji w reklamie dokonało wynalezienie druku i pojawienie się prasy. Z czasem reklamy zaczęły pojawiać się również w Gwiazdce Cieszyńskiej. Poniżej prezentujemy tylko kilka przykładów z różnych okresów czasowych.

Maja i Jan Łozińscy – „Życie codzienne arystokracji” – recenzja i ocena

Bogate rezydencje najczęściej oglądano z zewnątrz, dlatego od zarania dziejów ludzi interesowało to, co działo się za drzwiami pałaców. W podróż po codziennym życiu arystokracji na ziemiach polskich w XIX i XX wieku zabierają nas Maja i Jan Łozińscy.

Barbara Męczykowska

Polscy czekiści - kim byli?

Bez względu na to, jak słowa te mogą brzmieć, trzeba przyznać, że Feliks Dzierżyński był drugim Polakiem (obok Jana Pawła II), który wpłynął bezpośrednio na losy świata...

Sebastian Rybarczyk

„Rok 1863” (gra karciana)

„Rok 1863” to pierwsza gra karciana o powstaniu styczniowym. Gracze wcielają się w postacie historycznych – zostają dowódcami i kierują oddziałami Kosynierów i Żuawów Śmierci, żeby rozgromić Moskali i wygrać batalię. Jednak, aby zapewnić sobie zwycięstwo, muszą nie tylko umiejętnie zarządzać zgromadzonymi zapasami broni, ale także przewidzieć zachowanie współtowarzyszy, którzy mogą mieć zupełnie inny pomysł na wygranie starcia, a nawet całego powstania.

Weronika Surówka

Co pić gdy pić nie można? Poradnik naszych dziadków

Jesteś organizatorem imprezy, ale nie pijesz alkoholu? A może uważasz że wódka jest zagładą ludzkości? Lub po prostu chcesz odmiany i masz ochotę napić się czegoś bez procentów? Podaj swoim gościom ocet, chłodnik albo kwas.

Eric Hobsbawm – „Wiek rewolucji 1789–1848” – recenzja i ocena

XIX wiek lubią wszyscy. Pierwsze pociągi, telefony, gilotyny i rewolucje. Fale głodu, światowe pandemie chorób i jednoczesny gigantyczny przełom w medycynie. Dla nas, Polaków, przegrane w spektakularny sposób powstania narodowe. Piękna epoka. Eric Hobsbawm proponuje nam ciekawe spojrzenie na to stulecie.

Jakub Dorosz-Kruczyński

Gwiazdka Cieszyńska – Evangelos Zappas i jego igrzyska

W dzisiejszych czasach Igrzyska Olimpijskie cieszą się niesamowitą popularnością i stanowią wielkie przedsięwzięcie, za którym stoją ogromne pieniądze. W połowie XIX wieku wskrzesić ich ideę próbował jeden człowiek, grecki filantrop i przedsiębiorca – Ewangelos Zappas.

Zanim Mao Zedong został komunistą

Mao Zedong: dla jednych wielki rewolucjonista, który wyciągnął Chiny z otchłani nędzy i trwających wiek upokorzeń, dla drugich największy ludobójca w dziejach świata. Kim był, zanim stał się członkiem, a później przewodniczącym Komunistycznej Partii Chin?

Wojciech Tomaszewski

Jan Sztolcman: myśliwy, który uratował żubra

Jan Sztolcman (1854–1928), słynny naukowiec, ornitolog, eksplorator Peru i Ekwadoru. Cieszył się uznaniem samego Henryka Sienkiewicza – jego prace były zapewne jedną z inspiracji dla dzieła „W pustyni i w puszczy”. Był także twórcą programu ratowania żubra w Europie. Niestety, jak wielu ówczesnych podróżników, zajmował się także polowaniem na zwierzęta. W swą najsłynniejszą wyprawę myśliwską wyruszył nad Nil Błękitny.

Mateusz Będkowski

Jak Andrzej Bobola został świętym

27 kwietnia 2014 roku w Rzymie odbyły się uroczystości kanonizacji błogosławionego Jana Pawła II. Porównać można je do wydarzeń z 17 kwietnia 1938 roku, kiedy to papież Pius XI ogłosił świętym Andrzeja Bobolę.

Akademicki Związek Sportowy – jak to się wszystko zaczęło?

Sport jest jedną z tych dziedzin życia, które wywołują najwięcej emocji. Jakie były jego początki na ziemiach polskich i z jakich korzeni wyrósł?

Jacek Knopik

Seweryn Korzeliński i australijska gorączka złota (cz. 2)

Seweryn Korzeliński, Galicjanin, weteran rewolucji węgierskiej lat 1848–1849, zdecydował się szukać zarobku jako poszukiwacz złota w odległej o tysiące kilometrów Australii. Niestety okazało się, że praca w kopalniach jest bardzo ciężka i tylko nieliczni mogą się na niej dorobić.

Mateusz Będkowski

Kartki z historii Niemiec: Elżbieta Bawarska „Sissi” i nieszczęśliwy żywot cesarzowej

Wiele osób w dzieciństwie miało okazję oglądać serial animowany „Księżniczka Sissi”. Mniej ludzi jednak wie, iż bohaterowie kreskówki są utworzeni na podobieństwo prawdziwych postaci – takich jak Elżbieta Bawarska.

Gwiazdka Cieszyńska - Kanał Sueski

Jest jednym z największych i najważniejszych kanałów na świecie. Znacznie skracał morska drogę do Indii i do dziś ma duże znaczenie gospodarcze. Choć jego historia sięga już czasów starożytnego Egiptu, to ukończono go dopiero w drugiej połowie XIX wieku. Przed państwem Kanał Sueski.

Wywiady

Franciszek Ferdynand - arcyksiążę niejednoznaczny

Dlaczego śmierć Franciszka Ferdynanda Habsburga w Sarajewie w czerwcu 1914 roku była niezwykła? Czy I wojna światowa musiała wybuchnąć? Kto był najsympatyczniejszym człowiekiem w habsburskim Wiedniu? O tym rozmawiamy z Sue Woolmans i Gregiem Kingiem, autorami książki „Zabić arcyksięcia”.

Michał Przeperski

Seweryn Korzeliński i australijska gorączka złota (cz. 1)

Seweryn Korzeliński, polski patriota, ułan zmęczony walką za naród polski i węgierski, skuszony doniesieniami o łatwym zarobku, udał się do odległej Australii. Tam został poszukiwaczem złota i handlarzem. Swą podróż i pobyt na antypodach opisał we wspomnieniach.

Mateusz Będkowski

„Przedsiębiorstwo Antoniego i Józefa Urbanowskich. Rodzina, dzieło, twórcy” – recenzja i ocena

Polscy historycy stosunkowo rzadko interesują się dziejami rodzimej klasy średniej, a dzieje drobnych przedsiębiorstw, rzemiosła i tworzących je ludzi pozostają w cieniu historii Kronenbergów, Blochów czy Scheiblerów. Recenzowana pozycja nie stanowi przełomu w tym zakresie, stanowi jednak, jak się wydaje, krok w dobrym kierunku.

Kamil Śmiechowski

Fryderyk Nietzsche i jego stosunek do Wagnera

Fryderyk Nietzsche to jeden z najsłynniejszych filozofów niemieckich XIX wieku. Autor wielu znaczących dzieł filozoficznych, w tym pierwszej i bardzo ważnej pt. „Narodziny tragedii” z 1871r., w przedmowie której zwraca się do popularnego kompozytora Ryszarda Wagnera. Od razu widoczny jest emocjonalny stosunek myśliciela do artysty.

Mat. pras. , Tomasz Leszkowicz

Wydarzenia

Warszawa: konferencja „Bilans rządów Napoleona w dwusetną rocznicę abdykacji”

W piątek 11 kwietnia na Uniwersytecie Warszawskim odbędzie się konferencja naukowa poświęcona epoce napoleońskiej zorganizowana w dwustulecie abdykacji Napoleona. Nasz portal objął to wydarzenie swoim patronatem.

Gwiazdka Cieszyńska - truciciel z Rugeley

Doktor William Palmer był nie tylko angielskim lekarzem. Został również skazany za morderstwo w jednej z najgłośniejszych spraw kryminalnych XIX wieku. Znany był jako truciciel z Rugeley...

Sarajewo 1914 - cesarskie zabójstwo

Dawno, dawno temu zaczyna się taka oto bajka: dziarski młody książę, następca tronu, poznaje zubożałą młodą damę, która wdziękiem i urodą kradnie mu serce. Oczarowany, zabiega o nią wbrew woli swojej potężnej rodziny, która uznaje jego wybrankę za nieodpowiednią kandydatkę na przyszłą cesarzową. Romans rozkwita na przekór wszystkim przeciwnościom losu i książę poślubia ukochaną.

Greg King , Sue Woolmans

Kartki z historii Niemiec: Ludwik II Bawarski – szaleniec czy ekscentryk?

Niemalże każdy turysta odwiedzający Bawarię decyduje się na zwiedzanie słynnego zamku Neuschwanstein. Ta niezwykła budowla, uwieczniona w logo Disneya, była w XIX wieku siedzibą nietuzinkowego władcy. Kim był Ludwik II Bawarski?

Michael S. Neiberg – „Taniec furii” – recenzja i ocena

Lektura tej książki przysparza w równej mierze powodów do irytacji, co satysfakcji. Cechą książek dobrych jest jednak to, że skłaniają do refleksji, a tego monografii Neiberga odmówić nie możemy.

Przemysław Piotr Damski

Kartki z historii Niemiec: Caspar David Friedrich i skandaliczne płótno

W twórczości słynnego malarza Caspara Davida Friedricha poetyka jest bardzo wyeksponowana. Mimo, że od strony warsztatu nie był on twórcą wybitnym, w jego dziełach znajduje się coś szczególnego, co w 1830 r. krytyk Iwan Kirejewski określił mianem „czarnoksięstwa rzadkiego rodzaju”. Niestety, jego talent nie zawsze był doceniany, a w pewnym okresie jego życia stał się przyczyną skandalu.

Ulysses S. Grant - żołnierz, który ocalił Unię

W lutym 1862 r. prasa obwołała Granta bohaterem Unii, dwa miesiące później cały kraj dowiedział się o jego nie do końcach jasnych przyczynach odejścia z armii. Człowieka, którego ochrzczono z dumą „Bezwarunkową Kapitulacją” Grantem, nazywano teraz jedynie pijakiem. A to wszystko z powodu kwietniowego ranka nad rzeką Tennessee...

Wspomnienia

Solomon Northup – „Zniewolony. 12 Years a Slave” – recenzja i ocena

W 1853 roku tą historią żyło wielu Amerykanów. Po dwunastu latach do domu wrócił Solomon Northup – wolny Afroamerykanin z Nowego Jorku. Po powrocie spisał i wydał pamiętniki, w których opowiedział o latach spędzonych z dala od domu. Nie byłaby to żadna szczególna historia, gdyby nie to, że wiele mil od rodzinnego miasteczka, w dolinie rzeki Red, daleko na Głębokim Południu, w Luizjanie został zmuszony do niewolniczej pracy.

Biblioteka Polska w Paryżu. Żywy pomnik polskiej kultury i emigracji

24 marca 1839 roku temu otwarta została dla publiczności Biblioteka Polska w Paryżu. Jak powstała największa polska książnica znajdująca się poza granicami kraju?

Katarzyna Seroka

Greg King, Sue Woolmans – „Zabić arcyksięcia” – recenzja i ocena

W materiałach promujących książkę „Zabić arcyksięcia” przeczytać możemy, iż opowiada ona o romansie Franciszka Ferdynanda. Czytelnika taka wiadomość może zelektryzować i zaniepokoić. Uspokajam jednak – chodzi o romans z… własną żoną.

Michał Gadziński

Skazani: ludzie, którzy przeżyli upadek cara

Opowieść o ludziach, których świat się zawalił. Jak wyglądały ostatnie dni arystokracji rosyjskiej?

Douglas Smith

Sylwia Frołow – „Dzierżyński. Miłość i rewolucja. Biografia intymna” – recenzja i ocena

Najnowszej biografii Dzierżyńskiego, opublikowanej na początku tego roku nakładem wydawnictwa Znak, dano znaczący podtytuł: „Miłość i rewolucja. Biografia intymna”. Nie jest to jednak jedyny powód, dla którego książka od razu wywołała liczne kontrowersje.

Marta Adamczyk

Ulysses S. Grant - narodziny bohatera

We wtorek 8 III 1864 r. do Hotelu Wilard zgłosił się średniego wzrostu krępy generał major wraz z synem. Zdaniem recepcjonisty „wyglądał na człowieka który nadużywa, albo kiedyś nadużywał alkoholu”, wrażenia nie poprawiał „mocno znoszony uniform” generalski. Ten człowiek nie miał „postawy i charyzmy”.

Reklamy

Historia bankowości na ziemiach polskich (cz. 3)

W trzeciej odsłonie cyklu o historii bankowości na ziemiach polskich autorzy przyjrzą się dwóm zagadnieniom, związanym z przełomem XIX i XX wieku.

Reklama

Kazimierz Twardowski – nauczyciel nauczycieli

Trudno w całej historii Polski znaleźć osobę, która wniosłaby większy wkład w formowanie się polskiej myśli, zarówno tej humanistycznej jak i ścisłej. Kazimierz Twardowski stworzył szkołę lwowsko-warszawską i wykształcił blisko trzydziestu profesorów, których uczniowie mieli wkład w naukę polską i światową.

K. Iwanek, A. Burakowski – „Indie. Od kolonii do mocarstwa 1857–2013” – recenzja i ocena

Wraz z końcem ubiegłego roku na rynku księgarskim ukazało się interesujące wydawnictwo podręcznikowe poświęcone najnowszej historii najważniejszego obok Chin państwa Azjatyckiego – Indii. To z pewnością świetna książka – ale czy dobry podręcznik?

Przemysław Piotr Damski

Reklamy

Douglas Smith – „Skazani. Ostatnie dni rosyjskiej arystokracji” (informacja)

„Skazani. Ostatnie dni rosyjskiej arystokracji” to kamień milowy w pisaniu o przedrewolucyjnej Rosji. Czytelnik dostaje do rąk pisaną z epickim rozmachem i ukazującą szeroką panoramę dziejów sagę, w której towarzyskie anegdoty sąsiadują z surowością historii.

Reklama

Skromny początek podwodnej wojny. H.L. „Hunley” kontra „USS Housatonic”

USS „Housatonic” nie był ogromnym liniowcem, nowoczesnym pancernikiem czy monitorem o potężnej sile ognia. To raptem jeden z wielu slupów parowych, dozorujących oraz blokujących Zatokę Charlestońską w czasie wojny secesyjnej. Jego zatopienie – prócz okrętu – nie przyniosło większych strat. Jednak dla historii wojen było milowym krokiem, albowiem dokonał tego okręt działający całkowicie pod wodą.

Wspomnienia

Ernest Shackleton i imperialna ekspedycja antarktyczna

15 lutego 1874 w Ballitore w hrabstwie Kildare, urodził się Ernest Schackleton. Ten irlandzki podróżnik i odkrywca zasłynął nie tylko jako zdobywca Antarktydy, ale również jako przykład prawdziwego lidera, któremu nie straszna nawet najtrudniejsza sytuacja...

Ernest Shackleton

Czy bojowcy PPS to żołnierze wyklęci?

Niedawno zasugerowano mi, że prawdziwymi „żołnierzami wyklętymi” są członkowie Organizacji Bojowej Polskiej Partii Socjalistycznej. Sugestia zaintrygowała mnie tak bardzo, że postanowiłem głębiej się nad nią zastanowić…

Tadeusz Kotarbiński – człowiek dobrej roboty

Wśród polski filozofów Tadeusz Kotarbiński odgrywa rolę niezwykłą. Jego sposób pracy intelektualnej ukształtował całe pokolenia naukowców i ludzi kultury. W czasach reżimu komunistycznego, pomimo swojego lewicowego zaangażowania, uchodził on za myśliciela niezależnego.

Marek Rezler – „Nie tylko orężem. Bohaterowie wielkopolskiej drogi do niepodległości” – recenzja i ocena

Powstanie Wielkopolskie, jedyne wygrane w historii Polski, nie do końca przebija się w ogólnej świadomości Polaków. Odmienny sposób, w jaki Wielkopolanie szli do Niepodległej, nie zawsze odbierany jest jako konsekwentna droga Patriotów. Nieraz można spotkać się z opinią o asekuranctwie i bohaterstwie „za pięć dwunasta”. A jest to niewątpliwie opinia krzywdząca.

Daria Czarnecka

Karen Mack, Jennifer Kaufman – „Kochanka Freuda” – recenzja i ocena

Niech was nie zwiedzie lekki i romansowy nieco tytuł tej książki. Zestawienie dwóch niezwykłych charakterów, a w tle panorama Wiednia końca XIX wieku dają razem prozę zaskakującą, pełną niedopowiedzeń i zagadek.

Iwona Łoza

Gwiazdka Cieszyńska - Antoni Patek

Patek Philippe & Co. to pierwsza firmy na świecie produkująca masowo zegarki kieszonkowe, a także zegarki zaliczane do najlepszych i najdroższych na świecie. Ich historia rozpoczyna się na Lubelszczyźnie, na początku XIX wieku, gdy narodził się Antoni Patek...