XIX wiek

…

Henryk Sienkiewicz – wybitny pisarz i przywódca narodu

Wilno, Moskwa, Chicago – ślady twórcy „Quo Vadis” pozostały do dziś na całym świecie. Swoimi wspomnieniami o poszukiwaniu listów pisarza i roli jego twórczości podzieliła się z nami profesor Maria Bokszczanin, autorka pięciotomowego wydania listów Henryka Sienkiewicza.

Kamil Kartasiński

Redakcyjne

Michał Gadziński – „Perły imperium brytyjskiego” (zapowiedź)

Wielka Brytania była niegdyś najpotężniejszym państwem świata – imperium, nad którym nie zachodziło słońce, wzorem parlamentaryzmu i ostoją liberalizmu. Michał Gadziński w „Perłach imperium brytyjskiego” pokazuje ludzi, którzy przyczynili się do tego sukcesu. Premiera: 21 grudnia!

Michał Gadziński

Wywiady

Stereotypy o Rosji należy łamać

Jak rozumieć historię Rosji? Jak ją interpretować? Jak unikać schematów z tym związanych? Między innymi o tym opowiada nam prof. Andrzej Andrusiewicz, autor książki „Złoty sen. Rosja XIX - XX wieku. Sprawy i ludzie”, wydanej niedawno przez Wydawnictwo Literackie.

Paweł Czechowski

Artykuły

Od sikawki ręcznej do sikawki parowej, czyli jak kiedyś gaszono pożary

Dawniej pożar w jednym domu mógł oznaczać zagładę dla całego miasta. Jak radzono sobie z rozszalałym żywiołem?

Bogusław Ulicki

Wywiady

Franciszek Stefczyk – człowiek, który zmienił galicyjską wieś

Franciszek Stefczyk znany jest dzisiaj jako patron jednego z największych SKOK-ów. Kim jednak był ten działacz spółdzielczy i jakie były jego zasługi dla polskiego życia gospodarczego przełomu XIX i XX wieku? Pytamy o to Remigiusza Okraskę, popularyzatora spółdzielczości i wydawcę pism Stefczyka.

Tomasz Leszkowicz

Artykuły

Przeklęta flotylla – rejs Drugiej Eskadry Oceanu Spokojnego

Gdy wojska japońskie zamknęły w oblężeniu Port Arthur, cała rosyjska flota dalekowschodnia znalazła się w niebezpieczeństwie. By ocalić ją oraz jej bazę, Petersburg zdecydował się na desperackie posunięcie...

Przemysław Mrówka

Opinie

O du...e, torebce i skwerku Józefa Piłsudskiego (w 149 rocznicę jego urodzin)

II RP była taka rymowanka: „Wielki Marszałku, choć leżysz w grobie, jesteśmy sercem i myślą przy Tobie”. Czy jest tak dalej?

Kamil Kartasiński

Wywiady

Białystok oczami jego mieszkańców

W sieci pojawia się coraz więcej projektów poświęconych historii lokalnej. Białostockie Centrum im. Ludwika Zamenhofa w przygotowanej przez siebie "Mediatece":http://www.centrumzamenhofa.pl/mediateka prezentuje m.in. dokumenty, zdjęcia i relacje świadków ze swoich zbiorów. O projekt zapytaliśmy Mariusza Bieciuka, jego koordynatora.

Tomasz Leszkowicz

Ciekawostki i rocznice

Napoleon III Bonaparte: od zamachu stanu do Sedanu

Napoleon III Bonaparte rządy próbował przejąć kilkukrotnie. Król Ludwik Filip osadził go w twierdzy, co jedynie wzmocniło w kraju jego kult. Gdy już doszedł do władzy, rządził silną ręką, powoli liberalizując skostniały system państwa. W ludzkiej pamięci zapisał się jednak jako dureń, który w geopolitycznej ignorancji poprowadził kraj wprost do katastrofy roku 1870. Taki osąd jest nie tylko niesprawiedliwy, ale zwyczajnie nie oddaje skomplikowanego charakteru Ludwika Napoleona.

Patryk Wietrzak

Artykuły

Rzeczpospolita Mosińska – państwo, które przetrwało 5 dni

Czym była Rzeczpospolita Mosińska? Mało kto zdaje sobie sprawę, że na ziemiach polskich podczas Wiosny Ludów i powstania wielkopolskiego w 1848 r. utworzono niepodległą polską republikę ze stolicą w Mosinie. Państwo jednak nie zapisało się trwale na kartach naszej historii.

Marcin Tomczak

Recenzje

Natacha Henry - „Uczone siostry. Rodzinna historia Marii i Broni Skłodowskich” - recenzja i ocena

Czego polski czytelnik jeszcze nie wie Marii Skłodowskiej-Curie? Może tego, w jak wielkiej mierze swój sukces zawdzięczała swojej siostrze, Bronisławie.

Tomasz Piotr Michalik

Artykuły

Rudolf Habsburg: tajemnicza śmierć austriackiego następcy tronu

Skończył pisać ostatni list i odłożył go do innych, sporządzonych wcześniej. Może pociągnął łyk koniaku. Przystawił pistolet do głowy i pociągnął za spust. Tak zginął następca tronu Austro-Węgier, syn Franciszka Józefa I i Elżbiety Bawarskiej – Rudolf Habsburg. Dlaczego arcyksiążę targnął się na swoje życie?

Agata Kwiatek

Opinie

Polska tradycyjna rodzina. Czyli jaka?

Wiele mówi się, szczególnie w kręgach tradycjonalistycznych, o konieczności powrotu do tradycyjnego modelu rodziny. Problem w tym, że mając na myśli „tradycyjny” nie precyzuje się dokładnie tego, co ma się na myśli.

Paweł Rzewuski

Artykuły

Gabriela Zapolska - pierwsza skandalistka Lwowa

Dziś pozostaje nieco zapomniana. Tymczasem w końcu XIX wieku Gabriela Zapolska rozpalała zmysły i żywe dyskusje. Co tak bardzo szokowało nobliwych mieszkańców Galicji?

Arael Zurli

Ciekawostki i rocznice

Najwybitniejsi prezydenci USA w XX wieku – ranking czytelników Histmag.org

Po wyborach prezydenckich w USA zapytaliśmy naszych czytelników o to, kto ich zdaniem był najlepszym prezydentem Stanów Zjednoczonych w dwudziestym wieku. Kto cieszył się największym poparciem?

Tomasz Leszkowicz

Artykuły

Krótka historia alkoholu

Alkohol pijemy nie tylko dla stanu odmiennej świadomości. W przeszłości podyktowane było to względami społecznymi, kulturowymi, a także… zdrowotnymi. Jaka jest historia alkoholu?

Justyna Żukowska-Łyko

Wywiady

Gabriela Zapolska – zapomniana pisarka, która chciała się wyróżnić

„Moralność Pani Dulskiej” to jeden z klasycznych utworów w historii polskiej literatury. Jego autorka znajduje się dziś jednak na marginesie zainteresowania czytelników. O Gabrieli Zapolskiej i nowej książce na jej temat zatytułowanej „Szkło i brylanty” opowiada Arael Zurli.

Tomasz Leszkowicz

Wywiady

Warszawa czasów Królestwa Polskiego – miasto wielkiej zmiany

Epoka pomiędzy kongresem wiedeńskim a wybuchem powstania listopadowego to dla Polski jednocześnie czas korzystnej koniunktury i rosnącej niewoli zaborczej. Jak wyglądała wówczas Warszawa, stolica Królestwa Polskiego? Rozmawiamy o tym z dr. Adamem Podlewskim, historykiem i pisarzem, autorem historycznej powieści kryminalnej „Honor i Zbrodnia”.

Paweł Rzewuski

Ciekawostki i rocznice

Maryja Królową Polski i praktyczne tego skutki dla rolnictwa

W Łagiewnikach dokonano dziś aktu intronizacji Chrystusa na Króla i Pana. Nie jest to niczym nowym – wszak Jan Kazimierz już w 1656 roku zawierzył Polskę Maryi. Akt ten miał jednak pewne niezwykle ciekawe następstwa w polskim piśmiennictwie.

Paweł Rzewuski

Opinie

Kukiz ’15, Bismarck i emerytury

Wydawać by się mogło, że tytuł tego felietonu jest kuriozalny. Co ma Bismarck do polskiego ugrupowania parlamentarnego Kukiz’15? A jednak rzecznik prasowy tegoż zdecydował się wypowiedzieć w sprawie reform socjalnych „żelaznego kanclerza”.

Przemysław Piotr Damski

Recenzje

Henryk Sienkiewicz – „Widziałem wszystko, com chciał i potrzebował widzieć” – recenzja i ocena

Rok Henryka Sienkiewicza, który obchodzimy, sprzyja wydawaniu publikacji na temat słynnego polskiego pisarza. Jedną z ciekawszych propozycji przygotował Państwowy Instytut Wydawniczy, publikując wybór bogatej twórczości epistolograficznej twórcy „Quo Vadis”.

Kamil Kartasiński

Reklamy

Andrzej Andrusiewicz – „Złoty sen. Rosja XIX - XX wieku. Sprawy i ludzie” (informacja)

Wartość „Złotego snu” leży nie tylko w wytrawnym pisarstwie, atrakcyjnym przedmiocie lektury i naukowej rzetelności, ale także w nowych odkryciach archiwalnych i niepublikowanych w Polsce dziełach, które przysłużyły się treści książki. To portret imperium rosyjskiego i sowieckiego w XIX i XX wieku.

Reklama

Newsy

Jak żyli radomianie od średniowiecza do XIX wieku?

Kto był wyższy - średniowieczni radomianie czy wrocławianie? Czy często pracowali fizycznie, co jedli i z jakimi borykali się chorobami? Na te i wiele innych pytań stara się odpowiedzieć grupa naukowców najróżniejszych specjalizacji.

Nauka w Polsce

Opinie

Wybory w USA: wola elektoratu czy wola elektorów?

Wybory prezydenckie w Stanach Zjednoczonych kolejny raz wiązały się dla Amerykanów i ludzi zamieszkałych w innych krajach z szeregiem emocji. Kolejny raz słyszeliśmy o tajemniczych elektorach. Kolejny raz zdarza się też, że kandydat, który otrzymał więcej głosów nie zostanie prezydentem.

Przemysław Piotr Damski

Ciekawostki i rocznice

Polscy odkrywcy Ameryki. Jak nasi przyrodnicy przecierali szlaki Nowego Świata

Polscy przyrodnicy odkryli w Ameryce Południowej w XIX w. aż 27 nowych gatunków lub podgatunków ssaków. O ich zasługach dla światowej nauki mało kto dziś jednak pamięta, a to, co przetrwało z ich zbiorów - pozostaje często za granicą.

Nauka w Polsce

Ciekawostki i rocznice

Polacy jedli żółwie?

W zeszłym tygodniu tematem były frytki, a dziś potrawa nieskończenie rzadziej występująca w polskiej kuchni.

Paweł Rzewuski

Reportaże/relacje

„Ojczyzna to ziemia i groby”. Cmentarz na Rossie w Wilnie

Usytuowany w odległości około kilometra od Ostrej Bramy cmentarz na Rossie jest miejscem, gdzie czytając nagrobne epitafia oraz spacerując jego wąskimi alejkami, każdy z Polaków, choć na chwilę, zastanowi się nad przeszłością swojego państwa i Narodu.

Kamil Kartasiński

Artykuły

Henryk Sienkiewicz, dwója! Szkolna i studencka edukacja twórcy „Trylogii”

Henryk Sienkiewicz trzykrotnie zmieniał gimnazjum. Dostał się na wydział prawa, otrzymawszy dwie dwóje (!) z egzaminu wstępnego. Studia filologiczne ukończył, nie otrzymał jednak dyplomu. Edukacja noblisty nie może raczej służyć jako wzór dla przyszłych pokoleń...

Kamil Kartasiński

Artykuły

Kontrowersyjny Biały Dom. Amerykańscy prezydenci: osobliwe przypadki

Najczarniejszy sen amerykańskich demokratów stał się rzeczywistością. Donald Trump został 45. prezydentem Stanów Zjednoczonych. Stał się on uosobieniem prezydenckiego szaleństwa i przypadkiem nadzwyczaj osobliwym… Rzecz w tym, że nie jest w tym pierwszy…

Marcin Sałański

Redakcyjne

Premiera: Kamil Kartasiński – „Henryk Sienkiewicz jakiego nie znamy”

Wszyscy czytali Sienkiewicza. Nie wszyscy jednak wiedzą, jaki był poza kartami swoich utworów. Lektura tej publikacji pokaże wielkiego noblistę jako człowieka z krwi i kości.

Redakcja

Artykuły

Maria Skłodowska-Curie: studentka i guwernantka

Na swojej drodze życiowej przełamywała kolejne bariery. Pierwsza jeździła na rowerze i pierwsza dostała Nobla. Ale studenckie czasy Marii Skłodowskiej-Curie wcale nie były łatwe.

Natacha Henry

Ciekawostki i rocznice

Kiedy Polacy zaczęli jeść frytki?

Krótka historia ziemniaków w najlepszej postaci, albo czy Józef Piłsudski mógł jeść frytki...

Paweł Rzewuski

Artykuły

Skąd się wzięli Jazydzi?

Dziś bronią świata przed Państwem Islamskim, choć są najbardziej zagrożoną mniejszością religijną w obrębie basenu Morza Śródziemnego. Kim są i skąd się wzięli Jazydzi?

Gerard Russell

Redakcyjne

Kamil Kartasiński – „Henryk Sienkiewicz jakiego nie znamy” (zapowiedź)

Wszyscy czytali Sienkiewicza. Nie wszyscy jednak wiedzą, jaki był poza kartami swoich utworów. Lektura tej publikacji pokaże wielkiego noblistę jako człowieka z krwi i kości. Premiera: 9 listopada!

Redakcja

Reklamy

Arael Zurli – „Szkło i brylanty. Gabriela Zapolska w swojej epoce” (informacja)

Barwne życie Gabrieli Zapolskiej to romanse, skandale, stroje, brylanty... i ciężka praca. Arael Zurli opisuje życie i twórczość tej pięknej kobiety o niełatwym charakterze oraz dramatyczne okoliczności jej śmierci. W tle malownicza epoka fin-de-siècle’u: teatr, moda, Paryż, ówczesne sensacje.

Reklama

Ciekawostki i rocznice

Joga jak przed wojną

Wbrew pozorom moda na asany i maty nie przyszła do Polski na przełomie wieku XX i XXI.

Paweł Rzewuski

Ciekawostki i rocznice

Operacja pod ostrzałem. Chirurgia wojenna epoki napoleońskiej

Na pole bitwy wyrusza z apteczką i dużym mantelzakiem. W środku - piła, pęsety, szczypce. Amputację wykonuje w niecałe dwie minuty. Ranny wrzeszczy? No to wrzeszczy, pod ostrzałem nie ma czasu na sentymenty.

Nauka w Polsce

Newsy

Weterani wojen napoleońskich w kolorze

Wydęte brzuchy, siwe włosy i... marsowe spojrzenie. Tak prezentowali się weterani wojen napoleońskich pół wieku po ich zakończeniu.

Antoni Olbrychski

Reklamy

Październikowe nowości Wydawnictwa Dolnośląskiego!

„Sekrety carów. Intrygi, skandale i zbrodnie Romanowów” Michaela Farquhara oraz „Uczone siostry” Natachy Henry to październikowe nowości Wydawnictwa Dolnośląskiego. Polecamy je Waszej uwadze!

Reklama

Artykuły

Henryk Sienkiewicz: idol Polaków sprzed stulecia

Henryk Sienkiewicz dzięki Trylogii i Nagrodzie Nobla zdobył sławę, jakiej nie doczekał się chyba żaden polski pisarz. Twórca otrzymywał od swoich wielbicieli najdziwniejsze prezenty i wyróżnienia, a jego twarz znajdowała się nawet na cukierkach. Jak noblista reagował na to czytelnicze przywiązanie?

Kamil Kartasiński

Recenzje

Wacław Lipiński – „Walka zbrojna o niepodległość Polski 1905–1918” – recenzja i ocena

Mnogość literatury dotyczącej prób odzyskania niepodległości przez Polaków w pierwszych latach XX wieku jest imponująca. Ogrom opracowań i świadectw obrazuje, iż jest to jeden z najlepiej przebadanych wątków polskiej historii minionego stulecia. Mimo to nadal powstają kolejne dzieła na ten temat.

Paweł Sztama

Artykuły

Ordnung muss sein. Pruskie porządki w XIX-wiecznym Stargardzie

Stargard an der Ihna był w XIX wieku typowym pruskim miastem. Jak – w świetle zarządzeń policyjnych - żyło się w nim na co dzień?

Justyna Żukowska-Łyko

Wywiady

Śląsk Cieszyński jak beczka prochu

Polacy i Czesi są narodami bliskimi sobie geograficznie i etnicznie, jednocześnie zaś ciągle rywalizującymi i skonfliktowanymi. Na czym opiera się XX-wieczny katalog wzajemnych krzywd polsko-czeskich? Zapytaliśmy o to Michała Przeperskiego, autora książki _Nieznośny ciężar braterstwa. Konflikty polsko-czeskie w XX wieku_.

Tomasz Leszkowicz , Michał Przeperski

Recenzje

„Miasto bez murów. W 650. rocznicę lokacji Kleparza” – recenzja i ocena wystawy

„Miasto bez murów. W 650. rocznicę lokacji Kleparza (1366-2016)” to wystawa wyjątkowa pod każdym względem. Ukazuje ona losy miasta, którego już nie ma, choć jego ślady są widoczne do dziś w tkance miejskiej Krakowa.

Justyna Skalska

Reportaże/relacje

Jak radomska elektrownia stała się Mazowieckim Centrum Sztuki Współczesnej?

Od kilku lat w Radomiu istnieje Mazowieckie Centrum Sztuki Współczesnej „Elektrownia”. To niezwykłe miejsce znajduje się w równie niezwykłym budynku – gmachu starej elektrowni.

Joanna Tyczyńska

Artykuły

Karol Irzykowski – Polak, który wyprzedził Freuda i Prousta?

Myśliciel, krytyk, pisarz, który wyprzedzał największe umysły swojej epoki. Choć jego dzieła uznaje się za jedne z najważniejszych tekstów XX wieku, nie jest znany szerszemu gronu czytelników. Kim był Karol Irzykowski?

Agnieszka Woch

Ciekawostki i rocznice

Bigos staropolski – na pewno bez kapusty?

Polak lubi kuchnie staropolską... pod warunkiem, że nie jest na serio staropolska. Pewien chlubny wyjątek stanowi bigos, którego współczesna wersja nie jest aż tak odległa od tego, co drzewiej jadano.

Paweł Rzewuski

Ciekawostki i rocznice

Sztuka bycia służącą

Młodej dziewczynie nie tak prosto było zdobyć dobrą posadę i się na niej utrzymać. Służąca nie miała więc lekkiego życia.

Paweł Rzewuski

Reklamy

„Olszynka grochowska”, czyli jak połączyć historię z dobrą zabawą

Zapraszamy na portal "wspieram.to":https://wspieram.to/OlszynkaGrochowska. Właśnie trwa kampania crowdufndingowa planszowej gry wojennej „Za wolność naszą i waszą: Olszynka grochowska”. Pod wieloma względami jest to wyjątkowe przedsięwzięcie. Przede wszystkim jest to pierwszy na świecie projekt, aby bitwę pod Grochowem z 1831 roku przedstawić w ten sposób. Planujemy również wydanie gry w wersji anglojęzycznej. W ten sposób możemy innych zainteresować chwalebną historią naszej armii.

Reklama

Ciekawostki i rocznice

Ludwig von Mises: współczesny człowiek renesansu

29 września 1881 roku urodził się Ludwig von Mises – człowiek, który jak mało kto zaakcentował potrzebę ludzkiej wolności w dobie totalitaryzmów XX wieku.

Szymon Antosik

Reportaże/relacje

Orońsko: miejsce, gdzie tworzył Józef Brandt

W Orońsku pod Radomiem funkcjonuje muzeum, które powinno zainteresować miłośnika historii sztuki. W dawnym pałacu należącym do Józefa Brandta (a właściwie jego żony) działa Centrum Rzeźby Polskiej.

Joanna Tyczyńska

Artykuły

Konstanty Jelski – aptekarz z Kajenny

Konstanty Jelski, nie mając perspektyw na karierę naukową, pragnąc zaś poznać dalekie krainy, uciekł ze zniewolonej ojczyzny i przez kilkanaście lat wędrował po świecie.

Mateusz Będkowski

Newsy

Odnaleziono statek Franklina zakonserwowany w arktycznej zmarzlinie

Takie odkrycia nie zdarzają się zbyt często. Według słów jednego z członków ekspedycji, HMS „Terror” zachował się w tak dobry stanie, że gdyby go wyciągnąć z powrotem na powierzchnię wody, prawdopodobnie nadal mógłby pływać.

Szymon Antosik

Artykuły

Świat oczami Domeyki. Pamiętniki podróżnika

Jakie troski, obawy i nadzieje przelewał na papier słynny polski podróżnik i badacz, Ignacy Domeyko?

Przemysław Łapa

Artykuły

Henryk Sienkiewicz: Jak Ty się miewasz kochany Kotku? Słowo o dzieciach pisarza

Henryk Sienkiewicz to nie tylko pisarz oraz patriota, ale również kochający ojciec. Dlaczego kazał synowi codziennie ćwiczyć? Dlaczego nie kupił swojej małej córeczce małpki? Kogo nazywał Łaciastym i Dzinką?

Kamil Kartasiński

Artykuły

Bronisław Piłsudski: przyjaciel Ajnów

Bronisław Piłsudski, podobnie jak jego młodszy brat Józef, był w młodości konspiratorem i za swoją działalność zapłacił zesłaniem. W przeciwieństwie do przyszłego Marszałka, w czasie wygnania zajął się nauką, stając się jednym z najwybitniejszych badaczy plemion zamieszkujących Sachalin.

Mateusz Będkowski

Redakcyjne

PREMIERA: Mateusz Będkowski – „Polacy na krańcach świata: XIX wiek. Część III”

Od gorącej i dzikiej Afryki Południowej po zimny i nieprzystępny Sachalin – Mateusz Będkowski po raz trzeci zabiera nas na wyprawę śladem polskich podróżników, którym w XIX wieku nie był obcy żaden zakątek świata.

Michał Świgoń

Wywiady

Dworzec kolejowy – perła architektury i centrum nowoczesnego miasta

Choć pochodzą z XIX i XX wieku, stanowią ważny element dziedzictwa kulturowego na ziemiach polskich. Muzeum w Rybniku organizowało wystawę _Piękne, użyteczne, zbędne… Obiekty kolejowe w Polsce_, a o historię i architekturę dworców kolejowych zapytaliśmy autora scenariusza wystawy, dr. Michała Pszczółkowskiego.

Tomasz Leszkowicz

Newsy

6 tysięcy XIX-wiecznych książek dla dzieci dostępnych online

Bajki, książki podróżnicze, podręczniki, literatura religijna – wszystko to internauci mogą znaleźć w opublikowanym niedawno w sieci repozytorium XIX-wiecznych książek dla dzieci w języku angielskim.

Mikołaj Kwiatkowski

Recenzje

Muzeum Powstań Śląskich – recenzja i ocena wystawy

Trzy powstania śląskie z lat 1919-1921 to bardzo ważne epizody w historii Górnego Śląska. Dobrze więc, że w 2012 roku powstało w końcu muzeum, którego tematyka skupia się na tych zrywach zbrojnych. Czy warto odwiedzić tę placówkę?

Paweł Czechowski

…

Pierwszy polski
portal historyczny

Zamów newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać przegląd najciekawszych tekstów prosto do skrzynki mailowej. Tylko wartościowe treści, zawsze za darmo.

Zamawiając newsletter, wyrażasz zgodę na użycie adresu e-mail w celu świadczenia usługi. Usługę możesz w każdej chwili anulować, instrukcję znajdziesz w newsletterze.

Portal

Histmag.org - o nas

Kontakt

Tematy

Wesprzyj nas!

Polecamy

Nasze e-booki i audiobooki

Współpraca