Anna Szczykutowicz

Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela: w imię godności, praw człowieka i niepodległego państwa

„Prawa człowieka i obywatela, godność jednostki tylko wówczas mogą być zachowane, gdy przestrzegać ich będą wszyscy i gdy wszyscy czynnym działaniem domagać się będą ich respektowania” – tymi słowami kończy się Deklaracja założycielska Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela.

Najlepsze życzenia dla Naczelnych Skautów Świata!

Obchodzony 22 lutego Dzień Myśli Braterskiej to wyjątkowa data dla każdego harcerza i skauta na całym świecie. Jest to nie tylko ich święto przyjaźni, lecz także dzień urodzin tych, dzięki którym do dziś młodzi na całym świecie noszą mundury i kontynuują ideały skautingu. Skąd wziął się tak wielki ruch młodzieżowy i kim właściwie są Naczelni Skauci Świata?

Zaczęło się od kary – narodziny harcerstwa w Polsce

Na początku XX wieku nie tylko odrodził się niepodległy i wolny kraj, lecz także urzeczywistniła się pewna idea, która przetrwała do dzisiaj, i mimo burzliwej historii, posiada już ponad 100-letnią tradycję. Jaką historię ma polskie harcerstwo?

Tradycje wigilijne – jak kiedyś wyglądała Wigilia?

Tradycje wigilijne to ślad po dawnych czasach, w których mocno splatały się praktyki pogańskie z wierzeniami chrześcijańskimi. Dlatego też czas Wigilii był wyjątkowo tajemniczy, długo się do niego przygotowywano i pilnowano, by nic nie zostało zaniedbane. Wszak ten dzień oznaczał nie tylko oczekiwanie na narodziny Dzieciątka, lecz także decydował o całym następnym roku!

Jack Fairweather – „Ochotnik. Prawdziwa historia tajnej misji Witolda Pileckiego” – recenzja i ocena

„Zamelduj, że rozkaz wykonałem”. Opowieść o człowieku, który dał się złapać i zamknąć w obozie koncentracyjnym, aby w jego sercu stworzyć ruch oporu i zniszczyć go od środka. Jack Fairweather bierze się za jedną z najbardziej niewiarygodnych historii II wojny światowej.

Wybór Karola Wojtyły na papieża i jego wpływ na opór wobec komunizmu

Władza komunistyczna, która przez lata walczyła z Kościołem w Polsce i robiła wszystko, aby go sobie podporządkować, otrzymała w 1978 roku niespodziewany cios. Na tronie Stolicy Apostolskiej zasiadł Polak, który dla PZPR okazał się nie lada problemem, dla społeczeństwa zaś ogromnym wsparciem.

Ryszard Kukliński: Musiałem wybrać – służyć narodowi czy Czerwonemu Imperium

Ryszard Kukliński przybierał różne pseudonimy: Jack Strong, Mewa, Polski Viking. Do dziś jego postać budzi kontrowersje i dyskusje mimo oficjalnego zakończenia sprawy. Jeśli zdradził Polskę, to jaką? Jeśli jest bohaterem, to czyim?

Robert Harris – „Oficer i szpieg” – recenzja i ocena

Francja końca XIX wieku. Władza odkrywa, że w szeregach wojska ktoś szpieguje dla Niemców. Pojawiają się poszlaki, potem dowody, wyrok sądu – winnym jest oficer pochodzenia żydowskiego. Nie przyznaje się do winy, ale kto na jego miejscu by się przyznał? Przecież szpiedzy nie znają pojęcia honoru. Wszystko się ładnie składa, więc co może pójść nie tak? Okazuje się, że wszystko.

Kwartalnik „Karta” – numer 100 – recenzja i ocena

Jubileuszowy numer „Karty” to wyjątkowe wydanie, w którym opisane są: wielki sukces technologii, wielka walka o prawa i wolności, i wreszcie wielkie pytanie o to, kim jesteśmy dzisiaj.

Daria Czarnecka – „Hubertus. Polana śmierci” – recenzja i ocena książki

Nieraz zadajemy pytanie, co straszliwego wydarzyło się u nas w XX wieku, o czym jeszcze nie mamy pojęcia. I, być może, zatarcie śladów, zniszczenie dowodów i pozbycie się świadków było tak skuteczne, że już nigdy nie poznamy prawdy o niektórych zbrodniach. Jedna z tajemnic wiąże się z operacją o kryptonimie „Lawina”.

Wiedźmin i mitologia słowiańska

"Wiedźmin 3 Dziki Gon", polska gra video, która podbiła serca graczy na całym świecie, pełna jest odniesień do słowiańskich wierzeń i obrzędów. Przyjrzymy się, co dokładnie zaczerpnęli jej twórcy z mitologii naszych przodków.

Danuta Chlupová – „Trzecia terapia” – recenzja i ocena

„Toksyczne związki, skomplikowane relacje i klątwa dziadka z Auschwitz” – tak zaczyna się opis książki widniejący na okładce. Co Danuta Chlupová oferuje czytelnikom w swej najnowszej powieści?

„Piękny umysł” – reż. Ron Howard – recenzja i ocena filmu

„Piękny umysł” z 2001 roku to film wyjątkowy. W niebanalny sposób łączy matematyczną logikę i ulotne, nieprzewidywalne zjawiska. Pokazuje, jaką walkę można toczyć samemu ze sobą. Udowadnia, że o ile brzydotę krawata można wytłumaczyć matematycznie, o tyle piękno ludzkiego umysłu wymyka się wszelkim próbom jego zrozumienia.

Eugeniusz Kaszyński „Nurt” - ostatni dowódca 2. pułku piechoty Legionów Armii Krajowej

Eugeniusz Kaszyński „Nurt”, dowódca oddziałów partyzanckich ziemi świętokrzyskiej, prawa ręka Jana Piwnika „Ponurego”, jeden z 316 cichociemnych, urodził się 22 sierpnia 1909 r. W czasie II wojny światowej był postrachem niemieckiego okupanta, ostatnie lata spędził w chorobie i samotności, a do Polski wrócił 18 lat po swojej śmierci.

„Pan Wołodyjowski” – reż. Jerzy Hofman – recenzja i ocena filmu

„Na tym kończy się ten szereg książek pisanych w ciągu kilku lat i w niemałym trudzie – dla pokrzepienia serc” – to ostatnie zdanie Trylogii Henryka Sienkiewicza, którą tworzył w czasach zaborów. Jak ta pięknie napisana powieść wygląda na szklanym ekranie?

„Pianista” – reż. Roman Polański – recenzja i ocena filmu

Już po kilku stronach lektury wspomnień Władysława Szpilmana Roman Polański wiedział, o czym będzie jego następny film. „Pianista” wszedł na ekrany kin 24 maja 2002 roku i odbił się szerokim echem zarówno w Polsce, jak i zagranicą.

Historia gestów, czyli jak przywitałbyś się w średniowieczu...

Mowa ciała jest dla nas czymś bardzo naturalnym. Używamy na co dzień mnóstwo gestów, którym na przestrzeni wieków nadawaliśmy różne znaczenia, wzmacniając nasz przekaz lub zastępując mowę. Warto jednak zagłębić się w pochodzenie i historyczne znaczenie niektórych z nich – bywały naprawdę ciekawie.

Kwartalnik „Karta” – numer 96 – recenzja i ocena

Wielki konflikt wawelski, czyli o tym jak Piłsudski wzbudzał emocje zarówno za życia, jak i po śmierci. Brawurowe, nocne wypady do getta w czasie II wojny światowej, czyli jak przekraczanie granic staje się codziennością. O czym jeszcze przeczytamy w najnowszym numerze Karty?

Ziemia krakowska: zabytki i miejsca, do których warto przyjechać

Podróż po renesansie, baroku i gotyku. Przejście przez stulecia historii Polski, poczynając od XI wieku. Mało znane ciekawostki o ważnych postaciach naszego kraju. Ziemi krakowska: zabytki i miejsca, do których warto przyjechać!

Kazimierz Betley i Stanisław Rudnicki – „Skauci w polu. Podręcznik dla harcerzy” – recenzja i ocena

Czym się różni marsz podróżny od marszu ubezpieczonego? Co zrobić, gdy spotka się na drodze nieprzyjaciela? Jakie miejsce postoju najlepiej zorganizować: biwak, kwaterę czy może obóz?

Kwartalnik „Karta” – numer 95 – recenzja i ocena

Ludzie od lat szukali swojego miejsca w innych krajach, uciekali przed wojną, biedą i chorobą, albo też byli zmuszani do opuszczenia swojej ojczyzny. Emigracja Polaków ma długą i różnorodną historię. Tego między innymi dotyczy najnowszy numer „Karty”.

„Solidarność” podziemna w czasie stanu wojennego

Grudzień 1981 roku okazał się tragiczny dla całego kraju. Władza podjęła drastyczne działania, które całkowicie sparaliżowały i uniemożliwiły jawną działalność opozycji. Dla wielu działaczy nie było innego wyjścia – musieli zejść pod ziemię i zacząć walkę konspiracyjną.

Zakazane książki – jakie tytuły, gdzie i dlaczego były niedozwolone?

Zakazane książki można wyliczać godzinami. Słownik powszechny, seria o Harrym Potterze czy książki Stephena Kinga to tylko przykłady zakazanych dzieł. Jakie jeszcze tytuły wzbudzały kontrowersje, oburzenie i protesty?

Solidarność Walcząca: „Armia Krajowa lat 80.”

Solidarność Walczącą to m.in. podsłuchiwanie funkcjonariuszy SB i milicjantów, kilkadziesiąt podziemnych wydawnictw o skali ogólnokrajowej i kilka lat życia w ciągłym ukryciu. Z czym musieli mierzyć się jej członkowie?

Kwartalnik „Karta” – numer 93 – recenzja i ocena

Rok 1917 w oczach zwykłego Rosjanina, dwie narodowości w jednym mieście, wolność Rumunów wyrażana w listach do radia. To tylko kilka przykładów tego, o czym możemy przeczyć w kolejnej Karcie. Czy warto po nią sięgnąć?

Historia działaczy KOR-u to też „Czarna Jedynka”

Wojciech Onyszkiewicz, Antoni Macierewicz, Urszula Doroszewska – to tylko kilka osób z wielu, które najpierw nosiło czarne chusty, a potem czynnie działało w Komitecie Obrony Robotników. Jak wyglądało środowisko harcerskie, które ukształtowało przyszłych opozycjonistów? Jaką historię kryje „Czarna Jedynka”?

Ruch Młodej Polski – młodzież w imię duchowego odrodzenia narodu

Ruch Młodej Polski był organizacją opozycyjną skupiająca młodych ludzi, wyznających wielkie idee i stawiających sobie ważne cele do osiągnięcia. Przez długie miesiące Służba Bezpieczeństwa bezskutecznie próbowała zwalczać jego działalność. Zrobił to dopiero stan wojenny. Jak funkcjonował ruch, który miał szansę zostać czołowym środowiskiem opozycyjnym w latach 80.?

Dzieje Indii. Pomocnik Historyczny „Polityki” – recenzja i ocena

Czy Cyganie faktycznie mają indyjskie pochodzenie? Kim były kurtyzany? Jak wygląda spór o najsłynniejszy klejnot świata? Na te i wiele innych pytań odpowie Pomocnik Historyczny, który podjął się trudnego zadania przedstawienia wielkiej i tajemniczej cywilizacji.

Konfederacja Polski Niepodległej – pierwsza niezależna partia polityczna PRL

Władze legalizują związki zawodowe, trwa „karnawał Solidarności”, a czołowi aktywiści Konfederacji Polski Niepodległej stają przed sądem, oskarżeni o działalność przeciwko systemowi, za którą grozi nawet kara śmierci. Kim byli i jak funkcjonowała ich organizacja?

Kwartalnik „Karta” – numer 91 – recenzja i ocena

Dwieście lat Skarbu Narodowego, zemsta na Niemcach po II wojnie światowej, czy humorystyczny wręcz poradnik, jak kontrolować obywateli w czasach PRL-u. To tylko kilka przykładów tego, jak bogata i różnorodna jest tematyka kolejnego numeru historycznego kwartalnika.

Tadeusz Kościuszko. Pomocnik Historyczny „Polityki” – recenzja i ocena

W 200. rocznicę śmierci należy przypomnieć postać charyzmatycznego dowódcy. Z symbolu, spiżowego pomnika i nazwy powstania, na nowo utworzyć człowieka z krwi i kości. Tego zadania podejmuje się kolejny dodatek historyczny „Polityki”, w całości poświęcony bohaterowi nie tylko Polski, ale również USA.

Marta Grzywacz - „Obrońca skarbów” - recenzja i ocena

II wojna światowa to nie tylko brutalne zbrodnie, walki i powstania. To nie tylko próby uratowania siebie i swoich bliskich przed okrucieństwem okupantów. Rok 1939 to także początek kradzieży na ogromną skalę.

Ruch Wolność i Pokój: „inna” opozycja demokratyczna

Druga połowa lat 80. to w Polsce okres wchodzenia do opozycji antykomunistycznej pokolenia młodych ludzi, którzy inaczej postrzegali walkę z reżimem. Jednym z najważniejszych tego typu środowisk było to działające w Ruchu Wolność i Pokój. Czym zajmowali się „WiPnięci”?

„Trzeba z żywymi naprzód iść… Pamiątki po Adamie Asnyku w Zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie” – recenzja i ocena wystawy

Muzeum Narodowe w Krakowie przygotowało nie lada atrakcję dla wielbicieli literatury. Wystawa „Trzeba z żywymi naprzód iść… Pamiątki po Adamie Asnyku w Zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie” przybliża zwiedzającym sylwetkę Adama Asnyka, wybitnego polskiego poety. Czego można się spodziewać po ekspozycji?

Egon Hostovský – „Zaginiony” – recenzja i ocena

Po II wojnie światowej Europa musi się mierzyć z kolejnym zagrożeniem – komunistycznym reżimem, który stopniowo wchłania coraz więcej państw. Jednym z nich jest Czechosłowacja, którą przedstawia nam Egon Hostovský. Dramatyczne świadectwo tamtego okresu, przez lata zakazane i niedostępne, dziś odkrywamy na nowo.

Kobieta w polu widzenia – recenzja i ocena wystawy

Przez wieki płeć piękna była inspiracją, motywacją i tematem dzieł wielu artystów. Muzeum Narodowe w Krakowie na wystawie „Kobieta w polu widzenia” postanowiło pokazać, w jaki sposób kobiecy urok przedstawiali August Rodin i Xawery Dunikowski.

Kwartalnik „Karta” – numer 89

Masowe groby kilkudziesięciu tysięcy ludzi, spór między dwoma narodami mieszkającymi w jednym mieście, zbrodnie na Żydach dokonane w czasie wojny, o których do dziś mówi się niewiele i niechętnie. Jeśli w ogóle się mówi. O czym jeszcze możemy przeczytać w kolejnym numerze „Karty”?

Sport w Nowej Hucie – recenzja i ocena wystawy

Tak bogata tradycja i historia sportu w Nowej Hucie może być dużym zaskoczeniem. Już od ponad pół wieku jej mieszkańcy udzielają się w tej dziedzinie i odnoszą sukcesy na arenie krajowej i międzynarodowej. Muzeum Historyczne Miasta Krakowa opowiada o tym na wystawie „Sport w Nowej Hucie”.

Zdzisław Beksiński: W kręgu śmierci. Jak wyglądało życie słynnego malarza?

Zdzisław Beksiński był jednym z najwybitniejszych i najbardziej kontrowersyjnych polskich malarzy XX wieku. Śmierć i cierpienie towarzyszyły zarówno jego sztuce, jak i życiu - artysta i jego syn Tomasz zginęli w tragicznych okolicznościach. Jak potoczyły się losy słynnej rodziny?

Jolanta Maria Kaleta - „Riese. Tam gdzie śmierć ma sowie oczy” - recenzja i ocena

Są tajemnice, które pewnie już nigdy nie zostaną do końca wyjaśnione. I dobrze, bo odpowiedzi na niektóre pytania wcale nie chcielibyśmy poznać.

Galeria Zdzisława Beksińskiego – recenzja i ocena wystawy

Zdzisław Beksiński zafascynował ostatnio całą Polskę. Opisujący jego życie film „Ostatnia rodzina” przyciągnął do kin rekordową liczbę widzów. Otwarta niedawno wystawa poświęcona jego twórczości, Galeria Zdzisława Beksińskiego, również cieszy się wielką popularnością. Czy warto ją odwiedzić?

Duchy i dinozaury. Góry Świętokrzyskie: zabytki i atrakcje

Zamek Krzyżtopór, średniowieczna osada w Hucie Szklanej, a może bałtowski park dinozaurów? Te i inne wyjątkowe zabytki i atrakcje kryją w sobie Góry Świętokrzyskie – jedne z najstarszych gór w Polsce.

Wykus – tradycja polskiego oporu

Które miejsce w Polsce stało się bazą polskich partyzantów? Gdzie do dziś kwitnie pamięć o walce o wolność naszego kraju? Uroczysko Wykus, teren działalności oddziałów powstańczych i partyzanckich, co roku skupia osoby, chcące upamiętnić historię polskiego ruchu oporu.

Między oporem a przystosowaniem – harcerstwo w PRL

Harcerstwo wydawało się idealnym środowiskiem do szerzenia komunistycznej propagandy, jednak wielu jego członków nie wyrzekło się dawnych ideałów. Jak wyglądała działalność tego ruchu w PRL?

Walczyć pomysłem i humorem, czyli harcerstwo w czasie II wojny światowej

Polska nie zdążyła nacieszyć się wolnością. Z trudem odzyskana niepodległość została jej ponownie odebrana w 1939 roku. W podobnej sytuacji został postawiony cały ruch młodzieżowy, który bardzo szybko musiał zmierzyć się z niewyobrażalnie ciężkim egzaminem. Jak wyglądało harcerstwo podczas II wojny światowej?

Akcja: Historia lokalna podlega ochronie

Wszystko przez spóźnialstwo, czyli narodziny polskiego harcerstwa

Początek XX wieku to bardzo ważny okres w dziejach naszego kraju. Nie tylko odradza się niepodległy i wolny kraj, ale urzeczywistnia się także pewna idea, która przetrwała do dzisiaj i, mimo burzliwej historii, posiada już ponad 100-letnią tradycję.

Wydarzenia

Kiedyś oni walczyli o wolną Polskę, dziś ty możesz walczyć o ich pamięć

Jest ciepłe, sobotnie popołudnie. Spacerujesz po wiślanych bulwarach, nad tobą dumnie wznosi się Zamek Wawelski. Skręcasz w Aleję Pamięci i stajesz na placu. Jesteś w II Rzeczypospolitej, twarzą w twarz z tymi, którzy chwytają za broń, gotowi umrzeć w imię wolnej Ojczyzny. Jesteś świadkiem narodzin i działalności Armii Krajowej, która staje do walki z okupantem.

Historia lokalna Sto lat historii harcerstwa w wersji elektronicznej

Niekiedy zakurzone zeszyty i wyblakłe fotografie, które leżą zapomniane na dnie szafek, skrywają bezcenne wspomnienia. Takie pamiątki, ujrzawszy światło dzienne, wywołują sentymentalne uśmiechy i stanowią potężną skarbnicę wiedzy dla przyszłych pokoleń. Do tego właśnie doskonale może posłużyć Internet.

Byliśmy, jesteśmy, będziemy. Społeczność żydowska Krakowa po 1945 r. – recenzja i ocena wystawy

Holocaust, choć tragiczny, nie jest ostatnim etapem w dziejach narodu żydowskiego. Po wojnie część Żydów wyruszyła na Bliski Wschód, część natomiast została w Polsce, w której musiała się zmierzyć z komunistyczną rzeczywistością. O tych pozostałych w Krakowie, na nowo budujących swoje życie i próbujących przystosować się do sytuacji politycznej i społecznej, opowiada wystawa „Byliśmy, jesteśmy, będziemy. Społeczność żydowska Krakowa po 1945 r.”

„PRL mieszka w nas? Kultura czasu wolnego” – recenzja i ocena wystawy

Pierwsze skojarzenie, jakie przychodzi nam na myśl, gdy słyszymy słowo „PRL”, to najczęściej „komunizm”. Ale był to jednocześnie czas, w którym życie codzienne miało swoją niepowtarzalną atmosferę, a niektóre wspomnienia z tego okresu przywołują sentymentalny uśmiech na twarzy. W podróż do tamtych lat, na krakowskie osiedla, działki i do miejsc kultury, zabiera nas wystawa „PRL mieszka w nas? Kultura czasu wolnego”.

Krystyna Chiger, Daniel Paisner – „Dziewczynka w zielonym sweterku” - recenzja i ocena

Ponad rok pod ziemią. W kanałach, bez światła, ciepła, świeżego powietrza. Zdani tylko i wyłącznie na dobrą wolę kanalarzy i szczęście. Nie jest to powieść sensacyjna, przygodowa czy kryminalna. To autobiografia Krystyny Chiger – Żydówki, która w taki sposób z rodziną przetrwała wojnę.

Wywiady

Nie możemy mówić o historii w sposób jednostronny

Akcja „Polska historia. Będzie się działo!” to cykl spotkań z licealistami organizowany przez Fundację Tygodnika Powszechnego. O tym, jak na historię trzeba patrzeć, co kryje w sobie przestrzeń, która nas otacza, i jakie są cele tego projektu opowiada Jacek Ślusarczyk, jego pomysłodawca i wydawca „Tygodnika Powszechnego”.

„Pilecki” – reż. Mirosław Krzyszkowski – recenzja i ocena filmu

Jeden z największych bohaterów nie tylko polskiej, ale również europejskiej historii. Pokazujący, czym może stać się dla człowieka Ojczyzna, honor i godność. Udowadniający, że bycie Polakiem oznacza zawziętość, dumę i walkę o wolność za wszelką cenę. 25 września 2015 na ekranach pojawił się film o rotmistrzu Witoldzie Pileckim.

„Walczące Miasto 1939-1945” – recenzja i ocena wystawy

W czasie II wojny światowej wyjątkową odwagą i oddaniem Ojczyźnie wykazali się ludzie wchodzący w skład struktur wojskowych. Polskie Państwo Podziemne to jednak nie tylko odłam zbrojny. To również całe struktury administracyjne, bez których Armia Krajowa nie byłaby w stanie spełniać swych zadań. Temu właśnie – walce cywilów w Krakowie o zachowanie ciągłości politycznej i społecznej Polski – poświęcono czasową wystawę „Walczące Miasto 1939-1945”.

Krakowskie święto czytelników

Wczoraj zaczęło się jedno z najważniejszych polskich wydarzeń kulturalnych, czyli Międzynarodowe Targi Książki. Impreza, której tegorocznym mottem są słowa Niny George „czytanie czyni zuchwałym”, potrwa do 25 października. Te cztery dni co roku przyciągają tysiące czytelników, fanów artystów oraz tych, którzy chcą doświadczyć czegoś nowego.

Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich w Michniowie – symbol pamięci

Dwa dni. Ponad 200 osób. Cywile, w tym mnóstwo kobiet i dzieci. Takie pacyfikacje, jak ta w Michniowie, miały miejsce w całej Polsce. Nieuzasadnione represje, mordy, doszczętne palenie domów. Świadome dążenie do wyniszczenia całych społeczności. Zbrodnie, które nigdy nie ulegają przedawnieniu i których nie można zapomnieć.

Komendant powrócił – uroczystości pogrzebowe płk. Jana Piwnika „Ponurego”

Trzy dni (10-12 czerwca 1988 r.) wyjątkowo zapisały się na kartach historii powojennej Polski. Po wielu latach prochy „Ponurego” zostały sprowadzone do kraju z Wawiórki w dzisiejszej Białorusi. Pogrzeb ten był nie tylko wielką uroczystością związaną z Ziemią Świętokrzyską, ale również pierwszym tak dużym zjazdem akowców i ogromnym wyrażeniem emocji, długo tłumionych przez władze komunistyczne.

Muzeum im. „Orła Białego” – coś więcej niż tylko wojenne eksponaty

Muzeum w Skarżysku-Kamiennej posiada przede wszystkim obszerne zbiory sprzętu wojskowego – jedne z największych w Polsce. Miejsce to nie jest jednak związane tylko z militariami i okresem wojen. Co jeszcze można tam zobaczyć?

„Ośka” i jego żołnierze – zbrojne ramię ruchu ludowego w byłym powiecie iłżeckim

W 75. rocznicę powstania Batalionów Chłopskich mieszkańcy Starachowic upamiętnili walkę z niemieckim okupantem żołnierzy zgrupowania Jana Sońty „Ośki” w latach 1940-1945. 20 września w hołdzie tym partyzantom uroczyście odsłonięto tablicę przy kościele Wszystkich Świętych.