Jakub Jagodziński

Adam Mickiewicz: wileński spacer śladami polskiego wieszcza

Adam Mickiewicz przebywał w Wilnie stosunkowo krótko – głównie w czasie studiów. Potem odwiedzał je jeszcze jako nauczyciel zatrudniony w Kownie, a później znalazł się tam także i wbrew woli, bo jako więzień. Wiele miejsc w Wilnie zachowało pamięć o polskim poecie. Zwiedzając stolicę Litwy warto zobaczyć m.in. kamienicę, w której mieszkał, Uniwersytet Wileński gdzie studiował czy budynek, w którym Adam Mickiewicz był więziony.

Jak rozwijał się Związek Sokołów Polskich w Ameryce? Fragmenty książek Wydawnictwa IPN

W drugiej połowie XIX wieku znacząco wzrosła liczba ludności polskiej w Ameryce. Chęć podtrzymania więzi z rodakami doprowadziła do stworzenia organizacji nawiązującej do lwowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”. Jednak początki nie były łatwe… Posłuchajcie:

Jak amerykańscy turyści pokochali bombę atomową? Zdjęcia

Modelki pozujące na tle grzyba atomowego, dziennikarze i fotografowie prowadzący dla mediów relacje z detonacji oraz turyści, którzy przyjeżdżali do Las Vegas, by zobaczyć, jaką siłą dysponuje atom. Witajcie w USA w latach 50. XX wieku.

Władysław Jagiełło: kim był założyciel dynastii Jagiellonów? Podcast

Wprawiony polityk, wyrachowany strateg i pierwszy z dynastii, która rządziła Polską przez niemal dwa stulecia. Posłuchaj naszego podcastu i dowiedz się, jakim władcą był Władysław Jagiełło!

Historia NATO: kiedy powstało, jak je rozszerzano?

Historia NATO sięga końca lat 40. XX wieku. Wówczas powołano do życia Organizację Paktu Północnoatlantyckiego, która miała być odpowiedzią państw Zachodu na agresywną politykę ZSRR. Jakie były kulisy powołania NATO i kiedy do organizacji dołączały kolejne państwa?

Jak Ukraina oddała broń nuklearną za gwarancje bezpieczeństwa? Podcast

W 1994 roku Ukraina przekazała Rosji swój arsenał nuklearny. Podstawą tej decyzji było memorandum budapesztańskie, w którym Kijów otrzymał zapewnienie o poszanowaniu integralności terytorialnej Ukrainy przez Rosję, Wielką Brytanię i Stany Zjednoczone. Posłuchaj, jak doszło do podpisania memorandum budapesztańskiego!

Jak chowano elity w państwie Piastów? Archeologia o grobach komorowych

Groby to kopalnia wiedzy o ludziach. Od tysięcy lat zachowują pamięć o kulturze, zwyczajach, ale też zmianach jakie zachodziły w całych społeczeństwach. Chyba nie ma nic, co pozwoliłoby archeologom lepiej poznać społeczności elitarne, także na terenie dzisiejszej Polski.

Kanut Wielki: skandynawski władca i wnuk Mieszka I Podcast

Posłuchaj historii o jednym z najważniejszych władców epoki wikingów! Dowiesz się w jaki sposób rządził, co było podstawą jego sukcesów i jak współcześnie oceniają go badacze.

Dotychczasowi selekcjonerzy reprezentacji Polski

Przez lata zmieniała się ich funkcja i stanowisko, a osoby kierujące reprezentacją Polski w piłce nożnej niekoniecznie były selekcjonerami w dzisiejszym rozumieniu. Dotychczas kadrę biało-czerwonych prowadziło 69 osób. Kim byli, kto osiągnął najlepsze wyniki i ilu było wśród nich obcokrajowców?

„Marsz, marsz...” – Jan Henryk Dąbrowski i Legiony Polskie we Włoszech

„Marsz, marsz, Dąbrowski, z ziemi włoskiej do Polski...” – wszyscy znamy słowa polskiego hymnu. Kim był Jan Henryk Dąbrowski i jak powstały słynne Legiony Polskie we Włoszech, którym swą pieśń poświęcił Józef Wybicki? Formacja ta została utworzona dokładnie 9 stycznia 1797 r. – to doskonały moment na przypomnienie tej niezwykłej i pięknej karty polskiej drogi do niepodległości.

Charles Sobhraj – „Wąż”, który zabijał hipisów

Charles Sobhraj – bezwzględny psychopata, seryjny morderca, wyrachowany manipulator. Kim był, dlaczego zabijał i jak udawało mu się uciekać z więzień? Charles Sobhraj alias „Bikini Killer” uwielbiał rozgłos i uwagę mediów, które w latach 90. wykreowały go na celebrytę.

Jarosław Mądry: twórca potęgi Kijowa

Jarosław Mądry był jednym z najważniejszych władców Rusi Kijowskiej, a jego polityka wpłynęła na potężny rozwój Kijowa. Jakie były jego związki ze skandynawskimi wikingami i czemu zawdzięcza przydomek „Mądry”?

Gdzie do tej pory rozgrywano mistrzostwa świata?

Gospodarzem mundialu w 2022 roku jest Katar. Do tej pory mistrzostwa świata w piłce nożnej rozgrywano w 19 państwach na 5 kontynentach. Dowiedz się, które kraje najczęściej organizowały turniej, a także w jakich rejonach grano najrzadziej.

O pochodzeniu pierwszych Piastów nie wiemy (jeszcze) nic nowego

W krajowych mediach pojawiły się informacje dotyczące badań nad pochodzeniem Piastów. Rzecz w tym, że odnoszą się one do wyników badań sprzed pięciu lat, dlatego zasadniczo nie wiemy dziś nic nowego. Spróbujmy ustalić, co mówią dotychczasowe badania i na jakie wyniki wciąż czekamy?

Opinie

Czy w Iranie będzie rewolucja? Rozważania z historią w tle

„To już nie są protesty, to rewolucja. Módl się za nas i bądź naszym głosem” – napisał po masakrze w Zahedanie mój irański przyjaciel. Dotychczas z rąk sił rządowych zginęło około 250 osób, w tym ponad 30 dzieci. Ponad 12 000 osób zostało zatrzymanych. Czy ostatnie protesty to rzeczywiście rewolucja?

Kultowe samochody na wielkim ekranie GALERIA

Sean Connery jako Bond na planie „Goldfingera” prowadził Astona Martina DB5, Dustin Hoffmann w „Absolwencie” jeździł Alfą Romeo Spider, a Christopher Lloyd jako szalony doktor Brown w „Powrocie do przeszłości” wykorzystał DeLoreana DMC-12 do podróży w czasie. Czy rozpoznasz wszystkie samochody?

Reportaże/relacje

Z dziennika archeologa: o badaniach ratusza w Braniewie

Braniewo dąży do odbudowy zabytkowego ratusza. Pierwszym etapem inwestycji są badania archeologiczne. Co już udało się odkryć, a czego jeszcze można się spodziewać? Co na miejscu robiła policja i patrol saperski? Wyjaśniamy w materiale przygotowanym prosto z wykopu specjalnie dla Histmaga.

Matka Boska Częstochowska w haitańskim wudu

Wudu (vodou) jest religią łączącą elementy katolicyzmu, wierzeń afrykańskich i szamanistycznych praktyk magicznych. Skąd w panteonie wuduistycznym wzięła się Matka Boska Częstochowska i jaką rolę odegrali w tym Polacy? Oto krótka historia Erzulie Dantor.

Wywiady

Świat wikingów oczami Hollywood

O wczesnośredniowiecznej Skandynawii i nowym serialu dokumentalnym National Geographic – „Czas wikingów” rozmawiamy z jego producentką Anna O'Malley.

Oswald Mosley – ojciec brytyjskiego faszyzmu

Oswald Mosley był arystokratą i charyzmatycznym politykiem o poglądach skrajnie prawicowych. To on spopularyzował w Wielkiej Brytanii faszyzm, inicjował marsze bojówek i inspirował do zamieszek. Jak wyglądał wzlot i upadek człowieka, który cylinder i garnitur zamienił na czarną koszulę i opaskę z błyskawicą?

Londyńskie slumsy ponad 100 lat temu GALERIA

Jack London był nie tylko autorem cenionych powieści jak „Martin Eden”, „Zew krwi” czy „Biały Kieł”. Amerykański pisarz pracował też jako fotoreporter, a jednym z jego dzieł była książka „The People of the Abyss”, dokumentująca nędzę mieszkańców dzielnicy Whitechapel.

Rozpoznaj postaci historyczne w młodości

Jak wyglądali w młodości politycy, artyści i naukowcy, których działalność zaznaczyła się w historii XX wieku? Spróbuj rozpoznać!

Polscy uchodźcy w Iranie GALERIA

Na mocy układu Sikorski-Majski z lipca 1941 roku Polacy zesłani na teren ZSRR, mogli opuścić miejsce deportacji. Ludność cywilna i żołnierze wybrali się w długą i trudną podróż przez Turkmenistan do Iranu. Jak wyglądało życie w obozach uchodźców polskich w Teheranie?

9 cytatów Winstona Churchilla, które warto znać GALERIA

Winston Churchill słynął z błyskotliwych, nierzadko żartobliwych wypowiedzi i ciętych ripost. Wielu mogło zazdrościć mu zdolności krasomówczych. Oto kilka cytatów brytyjskiego męża stanu, które zapisały się w historii.

Seiðr – praktyki magiczne w epoce wikingów

Niosły choroby, śmierć i strach. Mogły też leczyć i zapewniać pomyślność. Pozwalały nie tylko poznać przyszłość, ale również ją zmieniać. Praktyki magiczne seiðr miały potężną moc. Dlaczego zajmowały się nimi przede wszystkim kobiety i co o seiðr mówi nam archeologia?

Cukier w II RP: propaganda i życie codzienne GALERIA

II Rzeczpospolita była jednym z głównych eksporterów cukru buraczanego na świecie. Nie powinna więc dziwić skala kampanii, która miała zachęcać do jego konsumpcji, w czasie gdy światowy rynek cukru przeżywał kryzys. Pomóc miało hasło „cukier krzepi”.

„Walkiria” z Hårby: unikatowy przedmiot z epoki wikingów

„Walkiria” z Hårby jest jednym z kilkudziesięciu znanych artefaktów doby wikingów, które ukazują uzbrojone kobiety. Kim były walkirie i czy figurka rzeczywiście jest wyobrażeniem opiekunki skandynawskich wojowników? Oto krótka historia „Walkirii” z Hårby.

Bella ciao – od włoskich partyzantów do hitu Netflixa

Bella ciao to utwór, który w czasie II wojny światowej śpiewali włoscy rebelianci. Wydawać by się mogło, że dopiero serial „Dom z papieru” wydobył zapomnianą przed laty pieśń. Siła Bella ciao tkwi jednak poza popkulturą, a utwór już od dekad pozostaje uniwersalnym hymnem sprzeciwu wobec opresji.

Anne Frank – symbol ofiar holokaustu w Holandii

Holokaust był jedną z najstraszliwszych zbrodni w dziejach ludzkości. W latach 40. większość europejskich Żydów znalazła się w potrzasku niemieckiej machiny zagłady. Sytuacja była dramatyczna nie tylko na Wschodzie. Na zachodzie żydowska diaspora najbardziej ucierpiała w Holandii. Symbolem tej tragedii stała się piętnastoletnia Anne Frank.

Kamień z Rosetty: najważniejszy zabytek starożytnego piśmiennictwa?

Kamień z Rosetty to jeden z najbardziej znanych zabytków starożytnego Egiptu. Ten ważący ponad 760 kilogramów kamienny artefakt pozwolił na odczytanie egipskich hieroglifów i jest dziś jednym z najważniejszych obiektów w British Museum. Oto krótka historia kamienia z Rosetty.

Wywiady

Władysław Duczko: Włodzimierz Wielki nie miał nic wspólnego z Rosją

Kiedy tak naprawdę rozpoczął się okres wikiński, skąd wzięła się nazwa „Rusowie” i co oznaczał kolczyk w uchu Świętosława? O początkach Rusi, potędze Księstwa Kijowskiego i rosyjskiej propagandzie dotyczącej najstarszych dziejów Kijowa rozmawiamy z profesorem Władysławem Duczko, wybitnym mediewistą, autorem książki „Ruś Wikingów”.

Kurt Cobain: ponura ballada o niechcianej sławie

Kurt Cobain był ikoną sceny grunge’owej, romantycznym buntownikiem i bezkompromisowym idealistą. Dla wielu jest muzyczną legendą i najważniejszym głosem pokolenia X. Kim był Kurt Cobain? Oto krótka historia krótkiego życia wokalisty Nirvany.

Popeye: szpinak, siła i... polskie korzenie?

Popeye to kultowy bohater komiksów i kreskówek, którego przygodami żyły kolejne pokolenia. Dziarski marynarz zyskał sympatię milionów czytelników i widzów na całym świecie. Wydaje się, że w ostatnich latach jego postać jest już nieco zapomniana. Oto garść ciekawostek o Popeye’u!

Obwód kaliningradzki: historia rosyjskiej eksklawy na zachodzie

Obwód kaliningradzki to strategiczne okno Rosji na Europę Zachodnią. Liczący 15 tys. km kw. skrawek lądu, od końca II wojny światowej miał dla Kremla szczególne znaczenie. Jaka jest historia terenu, który Stalin przyłączył do ZSRR, a Putin uczynił narzędziem nacisku Rosji na Unię Europejską?

Przetłumaczono najstarszą hebrajską inskrypcję: to tabliczka złorzecząca

Badacze z Associates for Biblical Research odczytali inskrypcje z ołowianej tabliczki, odkrytej na górze Ebal w Palestynie. Jest to tzw. tabliczka złorzecząca, będąca prawdopodobnie najstarszym zabytkiem z zapiskami w języku hebrajskim.

Arkona: święte miejsce Słowian połabskich

Arkona była jednym z najważniejszych ośrodków religijnych Słowian. Był to gród o znaczeniu nie tylko militarnym, ale przede wszystkim kultowym. Pamięć o nim przetrwała w źródłach pisanych, a obecny stan wiedzy na temat Arkony jest także zasługą badań archeologicznych.

Król Kanut Wielki: skandynawski władca i wnuk Mieszka I

Król Kanut Wielki był jednym z najwybitniejszych skandynawskich władców epoki wikingów. Utalentowany wódz, niezwykły strateg i rezolutny polityk, który potrafił przejąć, utrzymać i rozszerzać władzę. Kim był wnuk Mieszka I, który władał trzema europejskimi państwami?

Jak Polacy zesłani na Syberię spędzali Wigilię?

Wigilia to czas spędzany najczęściej na wspólnej kolacji w rodzinnym gronie. Jak ten dzień obchodzili w XIX wieku Polacy zesłani na Syberię? Oto poruszające wspomnienia opublikowane w Stanach Zjednoczonych przez Polkę zesłaną do Czerdynia.

Grypa hiszpanka: choroba, która zebrała śmiertelne żniwo

Grypa hiszpanka była największą pandemią XX wieku. Ówczesna medycyna nie znała skutecznego sposobu na jej leczenie, a wiele państw dotkniętych wirusem przez długi czas zatajało skalę problemu. Konsekwencje były dramatyczne: pandemia pochłonęła więcej ofiar niż I wojna światowa.

Imigranci na Ellis Island w obiektywie A.F. Shermana Galeria

Augustus F. Sherman był urzędnikiem na Ellis Island, gdzie na początku XX wieku mieściło się centrum przyjmowania imigrantów do USA. Jako fotograf-amator wykonał portrety przybyszów, którzy często pozowali do zdjęć w tradycyjnych strojach. Oto pierwsze chwile imigrantów na amerykańskiej ziemi.

Polskie reklamy w amerykańskiej prasie z XIX/XX wieku Galeria

W XIX i na początku XX wieku do Stanów Zjednoczonych dotarło ponad 2 miliony Polaków. Część z nich promowała swoje firmy, produkty i usługi w polonijnej prasie. W jakich branżach reklamowali się Polacy?

Arystoteles i pojęcie szczęścia – starożytna odpowiedź na współczesne pytania

Arystoteles był jednym z najwybitniejszych starożytnych filozofów, którzy przyczynili się do rozwoju europejskiej myśli i nauki. Do najważniejszych i wciąż aktualnych rozważań Arystotelesa należała koncepcja szczęścia.

Wikingowie byli obecni w Ameryce 1000 lat temu

Nowe badania wskazują, że skandynawscy przybysze, którzy dotarli do Ameryki, założyli tam osadę dokładnie w 1021 roku.

Archeolodzy: człowiek używał tytoniu ponad 12 000 lat temu

Prace wykopaliskowe przeprowadzone w stanie Utah rzuciły nowe światło na historię tytoniu. Okazuje się, że na terenie Ameryki tytoń używany był już w późnym paleolicie.

Stonehenge: co wiemy o tajemniczych megalitach?

Stonehenge należy do najpopularniejszych stanowisk archeologicznych na świecie. Obraz kamiennego okręgu jest znany powszechnie nie tylko w środowisku archeologów. Jakie było znaczenie Stonehenge i co wiemy o słynnym kromlechu?

Zanim powstał „Dom z papieru”: zuchwały skok na hiszpański bank

Jednym z najpopularniejszych seriali ostatnich lat jest „Dom z papieru”, opowiadający o fikcyjnym napadzie na mennicę narodową w Hiszpanii. Równie brawurowe kradzieże miały jednak miejsce naprawdę. W czasie świąt Bożego Narodzenia 1982 roku zuchwała grupa złodziei wyniosła z Banco de Andalucia depozyty o wartości około 15 milionów dolarów.

Detroit – jak bankrutował symbol amerykańskiego przemysłu?

Detroit w 1960 roku było najbogatszym miastem w USA. Stanowiło przemysłową potęgę, do której przybywano, by spełnić swój amerykański sen. W 2013 roku gubernator stanu Michigan stwierdził: „Detroit jest właściwie spłukane”. Jak doszło do upadku tego miasta i czy bankructwo oznacza koniec Detroit?

Festiwal Wisły Galeria

Festiwal Wisły 2021 został zainaugurowany w piątek,13 sierpnia, we Włocławku. Z kolei drugi dzień imprezy zaplanowano na Bulwarze Filadelfijskim w Toruniu. Poniżej prezentujemy fotorelację z wydarzenia.

Machu Picchu starsze niż sądzono?

Dotychczas początki Machu Picchu datowano – w oparciu o źródła pisane – na lata 1440-1450. Najnowsze datowanie radiowęglowe sugeruje jednak, że kompleks jest starszy niż do tej pory przyjmowali naukowcy.

„Szlaki nadziei”: nowy projekt upamiętni losy cywili i żołnierzy gen. Andersa

19 lipca Instytut Pamięci Narodowej i Muzeum II Wojny Światowej zainaugurowały nowy projekt – „Szlaki nadziei”. Przedsięwzięcie ma na celu upamiętnienie losów armii generała Andersa i ludności polskiej, ewakuowanej ze Związku Sowieckiego. Ukazany zostanie także szlak bojowy 1. Dywizji Pancernej Generała Maczka.

„Zielony Rycerz” – bohater legendy arturiańskiej, którą przetłumaczył J.R.R. Tolkien

Poemat „Pan Gawen i Zielony Rycerz” to zwierciadło średniowiecznych oczekiwań wobec moralności i przewodnik po rycerskich cnotach. Najważniejszą z nich był honor. Czego dotyczył utwór i kim był tytułowy Zielony Rycerz?

Ateny i Peloponez – najciekawsze miejsca okiem archeologa

Subiektywny przewodnik po zabytkach starożytnych Aten i pobliskiego Peloponezu. Co warto zobaczyć wybierając się w ten rejon Grecji? Oto garść inspiracji i praktycznych wskazówek dotyczących zwiedzania.

„Greckie Pompeje” – starożytne miasto Akrotiri odkryte pod wulkanicznym pyłem

Akrotiri bywa nazywane „greckimi Pompejami”, gdyż podobnie jak rzymskie miasto, zostało zgładzone w wyniku erupcji wulkanu. Nie wiadomo jednak, co stało się z jego mieszkańcami – do dziś nie odnaleziono ich ciał. Jaka jest historia miasta, które porzucono po erupcji wulkanu między XVII a XVI wiekiem p.n.e.?

Wywiady

Henryk II Pobożny świętym? Rozmowa z członkiem Komisji Historycznej, biorącym udział w procesie beatyfikacyjnym

Rozpoczął się proces beatyfikacyjny księcia Henryka II Pobożnego. O tym jaka jest historia beatyfikacji, jak proces przebiega współcześnie i czym Henryk Pobożny przysłużył się Kościołowi rozmawiamy z ks. dr. Adamem Szpotańskim.

Homo sapiens i neandertalczyk spotkali się na terenie dzisiejszego Izraela?

Wyniki badań przeprowadzonych przez Israel Antiquities Authority wskazują, że przedstawiciele Homo sapiens spotkali neandertalczyków na terenie pustyni Negew około 50 000 lat temu.

„El Chapo” – król „narcos” z dożywociem, lecz jego imperium wciąż kwitnie

„El Chapo” czyli Joaquín Guzmán Loera to były szef meksykańskiego kartelu Sinaloa. Miliarder notowany na liście Forbes’a, pragnący sławy gangster, baron narkotykowy i morderca. Do czasu pojmania jeden z najbardziej poszukiwanych przestępców na świecie.

Najwybitniejsi polscy piłkarze Podcast

W historii polskiej piłki nożnej pojawiło się wielu znakomitych piłkarzy. Ich kariery klubowe i reprezentacyjne na lata definiowały piłkarską klasę. Przyjrzyjmy się sylwetkom kilku z najwybitniejszych piłkarzy, którzy w różnych dekadach, występowali w koszulkach z orłem na piersi.

Słowianie na duńskich wyspach w czasach wczesnego średniowiecza

Czy to możliwe, by w Skandynawii epoki wikingów swoje miejsce znaleźli także Słowianie? Wiele wskazuje na to, że tak, a ich pozycja społeczna była wyższa, niż się powszechnie przyjmuje. Jakie ślady pozostawili po sobie na duńskich wyspach?