Newsy

W czym może pomóc rekonstrukcja twarzy z czaszek starożytnych Meksykanów?

Czaszki to dla archeologów znaleziska niebagatelne. Nowe podejście do badań może jednak już wkrótce sprawić, że nie tylko badacze przeszłości będą mieli z nich pożytek.

Antoni Olbrychski

Izrael: archeolodzy odkryli ślady fortyfikacji z czasów antyasyryjskiego powstania

Na południe od Tel Awiwu na terenie dzisiejszego Izraela archeolodzy odkopali niedawno dobrze zachowane ściany budowli, które oceniają jako pozostałości muru mającego chronić istniejący tam port. Znalezisko pochodzi z epoki panowania asyryjskiego na tym terenie i możliwe, że wiąże się z burzliwymi buntami przełomu VIII i VII w. p.n.e., z pewnością jest jednak znaleziskiem unikalnym.

Kolejne odkrycia polskich badaczy na Krymie

Na terenie dawnej twierdzy Iluraton na Krymie polscy archeolodzy odkryli domostwa, ogromną cysternę do przechowywania wody i kilkanaście monet sprzed 2 tys. lat – poinformował PAP dr Jacek Rakoczy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.

Bałakława: Polacy odkryli dom rzymskiego dowódcy garnizonu

Praetorium, czyli posiadłość dowódcy garnizonu rzymskiego, odkryli pracujący na Krymie polscy archeolodzy – poinformował PAP dr Radosław Karasiewicz-Szczypiorski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, kierujący wykopaliskami w Bałakławie na Ukrainie.

Ciężarek sprzed 2400 lat najstarszym zabytkiem japońskiego systemu miar

Na podstawie przeprowadzonych badań archeolog Susumu Morimoto wywnioskował, że odkopany 30 lat temu zabytek nie służył jako młynek, był za to elementem systemu odważników. Poprzedni tego typu ciężarek jest przeszło 500 lat młodszy. Odkrycie może pomóc zweryfikować naszą wiedzę na temat stopnia rozwoju cywilizacji Kraju Kwitnącej Wiśni w tamtym czasie.

Czym żywią się robaki w morzach wokół Antarktydy i co z tego wynika dla badaczy przeszłości

Ostatnio w „Proceedings of the Royal Society B” opublikowano niezwykłe ciekawe badania. Na podstawie przeprowadzonych eksperymentów udało się m.in. ustalić, czym żywią się żyjące w tych wodach insekty z gatunku _Osedax antarcticus_. Ich jadłospis, oparty na licznie występujących w tych wodach wielorybich kościach, pozwala przypuszczać, że zatopione w oceanie drewniane statki wciąż znajdują się w tym niezbyt przyjaznym dla fauny środowisku wodnym.

Genetyczna historia Ameryki sprzed 15 tysięcy lat

Czy genetycy mogą pomóc historykom i archeologom? Ludzki organizm nosi w sobie fascynującą historię sprzed milionów lat, dzięki zapisowi DNA badacze mogą więc odszyfrowywać informacje, o jakich nie śniło się tym z „humanistycznych” specjalności.

Kto pierwszy zasiedlił Wyspy Owcze?

Dotąd sądzono, że Wyspy Owcze zostały skolonizowane przez wikingów. Ostatnio znaleziono jednak niezbite dowody na dużo wcześniejsze osadnictwo w tym rejonie. Czy datacja zaludnienia archipelagu zostanie przesunięta nawet o kilkaset lat wstecz?

Ameryka na globusie ze strusiego jaja?

Ostatnio odnalezione strusie jajo może być najstarszym globusem przedstawiającym Amerykę. Niektórzy badacze nie wykluczają jednak oszustwa.

Stare i nowe tajemnice żelaznej biżuterii sprzed 5 tys. lat

Odkopana przed 100 laty kolia ze staroegipskiego grobowca, przykład żelaznej biżuterii wyprzedzającej epokę żelaza, wykonana została z meteorytu - twierdzą naukowcy, którzy ponownie przebadali tajemniczy artefakt.

Czy odkryto prywatne Koloseum cesarza Kommodusa?

Dwa tygodnie temu naukowcy z Montclair State University w New Jersey przekazali elektryzującą wiadomość - podejrzewają, że odkryte przez nich w wiosce Genzano niedaleko Rzymu ruiny budowli to pozostałości prywatnego mini-Koloseum Kommodusa, cesarza przedstawionego m.in. w filmie Ridleya Scotta pt. _Gladiator_.

Włochy: Korytarz Vasariego uszkodzony

Korytarz Vasariego nad Ponte Vecchio jest jednym z ciekawszych zabytków renesansowej Florencji. Ostatnio jego stan się pogorszył, m.in. zaczęły odpadać z niego fragmenty dachu.

Czy odnaleziono grób Aleksandra Wielkiego?

Archeolodzy przypuszczają, że odkopali grób jednej z najważniejszych postaci starożytności.

Borsuk pomógł niemieckim archeologom

Jedni archeolodzy ślęczą nad starymi mapami i manuskryptami, inni polegają na łopatach. Niemieccy badacze dokonali ostatnio znaczącego odkrycia dzięki pomocy... borsuka. Zwierzę zdradziło miejsce pochówku słowiańskich wojowników.

Badania genetyczne pokazują historię indyjskiego systemu kastowego

System kastowy jest w społeczeństwie indyjskim jedną z najbardziej zakorzenionych instytucji. Ostatnie badania genetyczne pozwalają ustalić, od jak dawna funkcjonują określone nim ścisłe podziały.

IPN ujawnia wyniki identyfikacji kolejnych ofiar UB. Wśród nich m.in. „Zapora” i „Łupaszka”

Na dzisiejszej konferencji prasowej w warszawskim Centrum Edukacyjnym Instytutu Pamięci Narodowej „Przystanek Historia” przedstawiono kolejne wyniki identyfikacji osób, zamordowanych przez komunistyczny aparat represji na przełomie lat 40. i 50. i pochowanych na tzw. Łączce na warszawskich Powązkach. Wśród zidentyfikowanych znalazły się szczątki m.in. płk Hieronima Dekutowskiego „Zapory” oraz mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”.

Tomasz Leszkowicz

W Walii susza odsłania zabytki

Częste podczas tego lata upały mają w Wielkiej Brytanii niecodzienne konsekwencje - tamtejsza susza przyczyniła się do odsłonięcia nowych zabytków z epoki starożytnej.

Staroegipska sztuka pokazuje spadek populacji ssaków

Dawna sztuka pomaga w poznaniu różnych aspektów życia w przeszłości. Ostatnio okazało się, że można dzięki niej poznać również zmiany w populacji zwierząt.

Miedziana kapsuła czasu przypomina historię dawnego przedsiębiorstwa

W szczecińskiej kamienicy odnaleziono 130-letnią kapsułę czasu, schowaną przez właścicieli zakładu Voss & Sohn, w XIX wieku produkującego wozy strażackie i dzwony.

Interaktywne Muzeum Państwa Krzyżackiego w Działdowie – o rycerzach-zakonnikach nowocześnie i bez stereotypów

Czy możliwe jest przekazanie historii relacji polsko-krzyżackich bez uprzedzeń? Próbę realizacji tego celu podejmie pierwsze w Polsce Interaktywne Muzeum Państwa Krzyżackiego w Działdowie.

Średniowieczny szpital w Jerozolimie zostanie otwarty dla zwiedzających

Po trzynastu latach badań część największego bliskowschodniego szpitala epoki krucjat zostanie otwarta... jako restauracja.

Izrael: skarby na śmietniku z przełomu starożytności i średniowiecza

Setki monet, nieużywanych lamp i złotą biżuterię odnaleziono w Izraelu na zagadkowym wysypisku śmieci.

Kościół w Gniewie odkrywa specyfikę staropolskich pochówków

W kościele p.w. św. Mikołaja w Gniewie zespół badaczy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika odkrył szereg bogato wyposażonych pochówków. Najstarsze pochodzą sprzed 500 lat. _Najbardziej interesujące groby z okresu XVI/XVII znaleźliśmy pod prezbiterium. Zmarłych pochowano w jedwabnych szatach i skórzanych butach_ – wyjaśnia PAP dr hab. Małgorzata Grupa.

Co kryje się pod powierzchnią metropolii?

Duże inwestycje budowlane to doskonała okazja dla archeologów, którzy zwykle nie mają okazji badać terenów w centrum dużych miast. Wykopaliska w Londynie i Nowym Jorku, przynoszące wciąż nowe odkrycia, pokazują wartość tego typu badań.

Reduta Ordona ujawnia archeologom swoją historię

W Warszawie na Ochocie, na terenie znanej z wiersza Adama Mickiewicza Reduty Ordona, odkryto mogiłę żołnierzy poległych w powstaniu listopadowym. Podczas prac archeologów z Państwowego Muzeum Archeologicznego w Warszawie znaleziono szczątki sześciu osób.

Badania archeologiczne przybliżą historię obozu internowania dla Japończyków

Mało znanym w Polsce epizodem z historii drugiej wojny światowej są utworzone w USA obozy internowania dla Japończyków. Na terenie jednego z nich, znajdującego się w Idaho, trwają właśnie badania archeologiczne.

Najsłynniejszy plakat werbunkowy nigdy nie był plakatem

Jednym z najlepiej kojarzonych z pierwszą wojną światową obrazów jest brytyjski plakat z lordem Kitchenerem wskazującym palcem na widza i mówiącym _Kraj cię potrzebuje_. Był on wielokrotnie imitowany, ostatnio okazało się jednak, że plakat ten prawdopodobnie nigdy nie był w użyciu.

Grodzisko we Włoszczowie odkrywa szczegóły średniowiecznej infrastruktury

Pierwszy w Polsce most prowadzący do grodziska stożkowatego odkryli archeolodzy badający Kopiec Św. Jana we Włoszczowie (woj. świętokrzyskie). Dr Czesław Hadamik z Kielc odnalazł właśnie elementy konstrukcyjne przeprawy nad dawną fosą.

Dziesięcioletni chłopiec odkrył mumię na strychu w domu babci

Do nietypowego znaleziska doszło w północnoniemieckiej miejscowości Diepholz. Dziesięcioletni Aleksander Kettler bawiąc się na strychu w domu swojej babci znalazł we wnętrzu drewnianej skrzyni... mumię.

W Azji Mniejszej odkryto zbiór greckich graffiti

Do niecodziennego odkrycia doszło w miejscowości Izmir położonej na zachodnim wybrzeżu Turcji. Grupa archeologów znalazła zbiór graffiti z czasów greckich, które pozwalają lepiej poznać obyczaje i wierzenia ludzi żyjących w II-IV w. n.e.

Hammershus: zamek pełen ciekawych znalezisk

Pierwsze archeologiczne badania prowadzone przez badaczy z Instytutu Archeologii UW na zamku Hammershus na Bornholmie przyniosły znaleziska w postaci średniowiecznych szwedzkich i duńskich monet.

We Francji zniesiono XIX-wieczny delikt obrazy głowy państwa

W celu dostosowania prawa do wymogów stawianych przez Unię Europejską, francuski Senat zniósł w miniony czwartek przepis mówiący o odpowiedzialności karnej osób obrażających głowę państwa. Sprzeczność ujrzała światło dzienne dzięki głośnej sprawie, której głównym bohaterem był ówczesny prezydent Francji Nicolas Sarkozy.

Hiszpanie kolonizatorami Ameryki Północnej? Odkryto szczątki fortu poszukiwaczy złota

Niemal pół wieku zanim Anglicy założyli Jamestown – swą najstarszą osadę na terenie Ameryki Północnej - hiszpańscy konkwistadorzy zbudowali u podnóża Appalachów fort San Juan, którego fundamenty dopiero teraz odnaleziono. To nieistotne z pozoru odkrycie jest dowodem na to, że tylko dzięki przypadkowi Ameryka Północna nie stała się terenem hiszpańskiej ekspansji kolonialnej.

Nieoczekiwane odkrycie skarbu Wikingów

Zespół archeologów z muzeum w Roskilde w Danii odkrył na niewielkim i ubogim dotąd stanowisku bezcenną biżuterię pochodzącą z czasów Wikingów. Było to dla nich wielkim zaskoczeniem, bowiem nikt nie spodziewał się aż takich skarbów wśród pozostałości zwyczajnych, drewnianych chat. Jak rozwikłano tę zagadkę?

Santiago de Compostela i niezwykłe święto niezwykłego patrona

Smutne wieści płyną dziś z Hiszpanii: w katastrofie kolejowej pod Santiago de Compostela zginęło 78 osób a ok. 140 zostało rannych. Wydarzenie to jest tym tragiczniejsze, że właśnie dziś Hiszpanie obchodzą święto patrona swojego kraju – św. Jakuba Apostoła. Poświęcone mu sanktuarium, znajdujące się właśnie w Santiago de Compostela, już od IX wieku było jednym z trzech najważniejszych chrześcijańskich centrów pielgrzymkowych: wiąże się z nim pierwszy w historii przewodnik turystyczny i tzw. Droga św. Jakuba, wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Rejs za miliony dolarów – wielki powrót „Charlesa W. Morgana”

Dziesięć milionów dolarów – tyle kosztowała renowacja jedynego zachowanego drewnianego statku wielorybniczego. „Charles W. Morgan” po blisko 100 latach bezczynności wraca na wody oceanu, by zapisać kolejny rozdział w swojej historii.

„Miasto 44” - Powstanie Warszawskie trafi na ekrany kin

Powstaje największa w historii produkcja filmowa poświęcona Powstaniu Warszawskiemu. Jej reżyser i scenarzysta Jan Komasa, z zapleczem 24 milionów złotych budżetu, przygotowuje film na premierę 1 sierpnia 2014 r., w 70. rocznicę wybuchu powstania.

Maciej Szumowski

Poszukiwane „Drzewa Sobieskiego”

„Drzewa Sobieskiego. Na odsiecz dębom, lipom i innym drzewom” to wspólna akcja Narodowego Instytutu Dziedzictwa i Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska związana z 330. rocznicą zwycięstwa króla Jana III Sobieskiego w bitwie pod Wiedniem.

Pensylwania: spłacą miejski dług historycznymi pamiątkami

Położone w Pensylwanii miasto Harrisburg chcąc załatać dziurę budżetową wystawiło na aukcję zbiór pamiątek związanych z losami Dzikiego Zachodu.

Ciekawostki i rocznice

„Wampiry? Nie, to tylko sezon ogórkowy”

Najnowsze odkrycie archeologiczne, którego dokonano w trakcie budowy trasy szybkiego ruchu na Górnym Śląsku, budzi wiele emocji na polskich i zagranicznych portalach internetowych. Znalezisko zostało szybko okrzyknięte przez media mianem „grobów wampirów”, jednak określenie to może prowadzić czytelników do mylnych wniosków.

Niecodzienna historia japońskiej skrzyni

Gdyby przedmioty umiały mówić, ta skrzynia miałaby do opowiedzenia nie lada historię. Wykonana w XVII wieku przez japońskiego mistrza dla szefa Holenderskiej Kompanii Wschodnioindyjskiej, wbrew zakazowi przewieziona do Europy trafiła w końcu w ręce potężnego kardynała Mazariniego. W muzeum znalazła się dopiero w czerwcu tego roku, wcześniej pełniąc rolę... zwyczajnego mebla!

Ziemia bogata w odkrycia

Jerozolima po raz kolejny ujawnia przed archeologami ślady przeszłości. Najnowszym znaleziskiem jest fragment inskrypcji z czasów króla Salomona – to najstarszy odkopany w tej okolicy zapis w piśmie alfabetycznym.

Pożar w Hotelu Lambert

Słynny paryski budynek, od którego pochodzi nazwa stronnictwa emigrantów polskich skupionych wokół księcia Adama Czartoryskiego, w nocy z 9 na 10 lipca stanął w płomieniach. Na razie nie wiadomo ile uda się uratować z zabytkowego obiektu.

Poznać bliżej... mumię

Muzeum Morza Śródziemnego w Sztokholmie szykuje nie lada atrakcję dla miłośników starożytności (i nie tylko). Dzięki innowacyjnym rozwiązaniom technologicznym już od lutego przyszłego roku będzie można odwinąć mumie ze zwojów tkaniny i zbadać, co skrywają sarkofagi. Połączenie historii z nowoczesną techniką już przyniosło nieoczekiwane odkrycia.

Czy powstanie Park Narodowy Projektu Manhattan?

Decyzja Izby Reprezentantów Stanów Zjednoczonych przybliża ustanowienie Historycznego Parku Narodowego Projektu Manhattan, w którym znajdą się obiekty z Oak Ridge, Hanford i Los Alamos.

Maciej Szumowski

Niezwykła kradzież w katedrze św. Piotra w Bremie

Z zamkniętej gabloty katedralnego muzeum zniknął pierścień biskupi z XII wieku, będący częścią bezcennej kolekcji. Złodziej, nękany wyrzutami sumienia, zgłosił się na policję, nie był to jednak jeszcze koniec przygód klejnotu.

Czy poległych pod Grunwaldem pochowano w kościele w Stębarku?

Badania archeologiczne wykażą, czy kościół parafialny w Stębarku koło Grunwaldu jest miejscem pochówku zacniejszych rycerzy poległych w bitwie. Ubiegłoroczne badania georadarowe wykazały, że w centralnej części kościoła prawdopodobnie znajduje się wkop.

Archeolodzy odkryli ślady kartagińskiej ewakuacji

Konflikt, który odcisnął poważne piętno na historii basenu Morza Śródziemnego nie daje o sobie zapomnieć. Tym razem badacze natrafili na przeszło 2000-letnie kotwice, które pozostawiła po sobie uciekająca przed Rzymianami flota kartagińska.

Rekonstrukcja sumeryjskiego piwa sprzed 5 tysięcy lat

Nie od dziś wiadomo, że odtwarzanie dawnych dziejów wymaga częstokroć sięgnięcia po innego rodzaju pomoc niż źródła historyczne. Ale jaką korzyść może przynieść współpraca archeologów... z piwowarami?

Antoni Olbrychski

Syria: teren ważnych badań archeologicznych zagrożony

Clemens Reichel z Instytutu Orientalnego Uniwersytetu w Chicago obawia się o losy miejsca, w którym przeprowadzane są badania mogące potwierdzić jedną z najbardziej przełomowych tez dotyczących historii rozwoju cywilizacji ludzkiej, jaką postawiono w ostatnim dziesięcioleciu.

Tomasz Leszkowicz , Mat. pras.

Jak zacząć przygodę z cyfrową nauką? Darmowe poradniki już w Sieci

Ostatnio wiele mówi się o konieczności wejścia badań historycznych (czy szerzej: nauki) do Internetu. Jak wygląda to w praktyce? W ostatnich dniach polski czytelnik dostał szansę zapoznania się za darmo z dwoma publikacjami, które mają na celu wytłumaczenie naukowcom, na czym polega Open Access i cyfrowa humanistyka.

Zmarła wybitna polska archeolog – prof. Cofta-Broniewska

W wieku 87 lat zmarła 12 maja w Poznaniu nestorka polskiej i poznańskiej archeologii - prof. Aleksandra Cofta-Broniewska (1926-2013), która całe swoje życie zawodowe poświęciła archeologii, pracując w Instytucie Prahistorii Uniwersytetu im. A. Mickiewicza.

Zmarła prof. Krystyna Śreniowska (21 listopada 1914–12 maja 2013)

Środowisko historyczne z wielkim żalem przyjęło informacje o śmierci zasłużonej badaczki dziejów historiografii, prof. Krystyny Śreniowskiej. Zmarła w swoim rodzinnym domu w Łodzi 12 maja 2013 roku w wieku 99 lat.

Michał Kozłowski

Multimedia

„Uczmy się od staropolskiego parlamentaryzmu” - Sebastian Adamkiewicz w Polsat News

Czy Konstytucja 3 maja była zamachem stanu? Czy współczesna konstytucja powinna być zmieniona? Na te i inne pytania 3 maja odpowiadał w porannym programie Polsat News red. Sebastian Adamkiewicz.

Redakcja

Opinie

Profesor Andrzej Garlicki (1935–2013)

15 kwietnia 2013 roku zmarł prof. dr hab. Andrzej Garlicki. Był profesorem Uniwersytetu Warszawskiego, jednym z czołowych polskich historyków powojennych, wybitnym specjalistą w zakresie dziejów międzywojennej Polski. Dał się poznać jako autor monumentalnej biografii Józefa Piłsudskiego, popularyzator historii i publicysta, nauczyciel kilku pokoleń badaczy, a także znany smakosz.

Tomasz Siewierski

Mat. pras. , Paweł Rzewuski

Bursztynowa komnata odnaleziona?

Czy udało się ustalić miejsce ukrycia największego z zaginionych skarbów II wojny światowej? Tak twierdzą nagłówki dzisiejszej niezależnej prasy rosyjskiej oraz angielskich i amerykańskich portali informacyjnych. Wczoraj późnym wieczorem obiegła świat informacja, że zaginiona przed siedemdziesięciu laty bursztynowa komnata najprawdopodobniej została odnaleziona!

Zmarł gen. Florian Siwicki

W szpitalu w Warszawie zmarł gen. Florian Siwicki, Minister Obrony Narodowej w latach 1983—90, członek Wojskowej Rady Ocalenia Narodowego, jedna z osób, które przygotowywały i wprowadzały stan wojenny w grudniu 1981 roku. Miał 88 lat.

Roman Sidorski

Powstaje fabularyzowany film dokumentalny o Mikołaju Koperniku

Życie i dokonania wielkiego uczonego, astronoma, lekarza i stratega Mikołaja Kopernika a także jego życie prywatne (w tym „tajemniczą miłość”) ma pokazać fabularyzowany film dokumentalny zatytułowany _Kopernik_. Premierę obrazu zaplanowano na grudzień.