Niemcy, Austria, Szwajcaria

Widmo rewolucji nad Niemcami?

Jeszcze w 1923 roku Trocki miał nadzieję na wybuch powstania w chwiejącej się w posadach Republice Weimarskiej. Jak opisywali tę sytuację polscy komuniści?

Andrzej Friszke

Wywiady

Holokaust to nie tylko wydarzenie historyczne. To także nasza wspólna odpowiedzialność za przyszłość

Choć mogłoby się wydawać, że temat Holokaustu nie budzi już na świecie większych wątpliwości i że jest zgodnie potępiany przez społeczność międzynarodową, okazuje się, że nic bardziej mylnego. Wciąż istnieją grupy, które nie uznają Zagłady Żydów za wydarzenie historyczne lub umniejszają jej rolę. Skąd bierze się ten negacjonizm? I jak pamięć o Holokauście wpływa na naszą europejską tożsamość? O tym opowiadają prof. Jan Rydel z Europejskiej Sieci Pamięć i Solidarność oraz prof. Piotr Trojański z Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau.

Natalia Pochroń

Multimedia

Między życiem a śmiercią. Historie pomocy w czasie Zagłady

Wystawa objazdowa „Między życiem a śmiercią. Historie pomocy w czasie Zagłady” to pochodzące z dwunastu krajów Europy historie osób niosących pomoc Żydom prześladowanym w czasie II wojny światowej oraz relacje ocalonych. Oddając głos zarówno ratującym, jak i uratowanym, wystawa prowadzi zwiedzających przez opowieść o aktach wielkiej odwagi i niezwykłej woli przetrwania.

Mat. pras.

Na Zachodzie bez zmian: powieść, którą palili naziści

„Na Zachodzie bez zmian” to antywojenna powieść, która odniosła wielki sukces komercyjny. W ciągu zaledwie roku sprzedano milion egzemplarzy książki i przetłumaczono ją na 26 języków. „Na Zachodzie bez zmian” to także trzy adaptacje filmowe – w tym dwie nagrodzone Oscarami.

Kacper Walczak

Konkursy

Konkurs: Na targu niewolników III Rzeszy

Zapraszamy do wzięcia udziału w naszym konkursie, w którym do wygrania są 4 egzemplarze książki „Na targu niewolników III Rzeszy” Wydawnictwa Świat Książki.

Redakcja

Eugeniusz Cezary Król – „Na początku była Mein Kampf” – recenzja i ocena

Dlaczego europejskie elity zlekceważyły „Mein Kampf”? Czy narodowy socjalizm był ideologią oryginalną? Jaki wpływ na miejsce i rolę kobiet w nazistowskim państwie miały osobiste sympatie i antypatie jego oficjeli? Wreszcie, czy w hitlerowskiej machinie zagłady znalazł się choć jeden sprawiedliwy Niemiec? Na te i inne pytania odpowiada prof. Eugeniusz Cezary Król w swojej najnowszej publikacji.

Patryk Krygier

Anna Augustyniak – „Na targu niewolników III Rzeszy”

„Na targu niewolników III Rzeszy” autorstwa Anny Augustyniak to napisana z odwagą i wnikliwością historia rodzinna, która przeplata się z tragicznym losem tysięcy robotników przymusowych wywiezionych w głąb III Rzeszy.

Ostatnie dni Auschwitz-Birkenau

„To wszystko było najbardziej poruszające i najstraszniejsze, co zobaczyłem i sfilmowałem podczas wojny. Czas nie ma władzy nad tymi wspomnieniami. Nie wycisnął on z mej pamięci wszystkich okropności, które zobaczyłem i nagrałem” – wspominał operator radzieckiej ekipy filmującej obóz. Już ponad 70 lat temu miało miejsce wyzwolenie obozu Auschwitz-Birkenau.

Bogumił Rudawski

Magdalena Mikrut-Majeranek

Szymon Jagodziński – „Pułtusk–Gołymin 1806” – recenzja i ocena

Napoleońska I wojna polska kojarzy się z bitwą pod Frydlandem i traktatem w Tylży. Na mapie Europy pojawiają się po 12 latach zaczątki państwa polskiego o nazwie Księstwo Warszawskie. Cała ta epopeja zaczęła się w pod Jeną i Auerstedt. Ale co było pomiędzy? Wiadomo Pruska Iława, a jeszcze wcześniej…?

Michał Staniszewski

Wywiady

Mariusz Samp: Bolesław Chrobry pałał nienawiścią do króla Henryka II i czekał na okazję, by się na nim odegrać

Kiedy w maju 1003 roku w Rzeszy wybuchło powstanie przeciwko królowi Henrykowi II, Bolesław Chrobry chcąc wykorzystać sytuację, postanowił najechać kraj Głomaczów. Dlaczego zdecydował się to zrobić i jaki był tego efekt? Wyjaśnia to doktor Mariusz Samp, autor publikacji „Kraj Głomaczów 1003”.

Brendan Simms – „Hitler” – recenzja i ocena

Zdaniem niektórych druga wojna światowa, Trzecia Rzesza i osoba Adolfa Hitlera to tematy wyeksploatowane, o których już wszystko wiadomo. Jakby na przekór tym twierdzeniom, wciąż ukazują się niezliczone publikacje im poświęcone. Niektóre z nich na dodatek istotnie wnoszą trochę, a czasem wiele nowego. Czy nowa biografia Hitlera pióra profesora Uniwersytetu Cambridge Brendana Simmsa zalicza się do takich nowatorskich opracowań?

Michał Gadziński

Dieter Schenk, Witold Kulesza „Arthur Greiser. Biografia i proces namiestnika III Rzeszy w Kraju Warty” – recenzja i ocena

Według Namiestnika Kraju Warty Trzecia Rzesza miała trwać tak długo, jak długo będzie wschodzić i zachodzić słońce. Jego marzenia ostatecznie przekreślił 21 lipca 1946 roku wielki show – ostatnia publiczna egzekucja w historii Polski.

Daria Czarnecka

Elekcja po niemiecku: kampanie wyborcze kandydatów na cesarza

Habsburg, Walezjusz, a może Tudor? Chętnych na cesarski tron było wielu, ale zwycięzca mógł być tylko jeden. Jak Niemcy wybierali cesarza w 1519 roku i kim byli najważniejsi kandydaci?

Jakub Michał Pawłowski

Jak wybuchło powstanie w Sobiborze?

Powstanie i ucieczka więźniów Bunt w niemieckim ośrodku zagłady w Sobiborze więźniowie zaczęli planować w trakcie świąt Rosz Haszana (1–2 października). W żydowski Nowy Rok, Jom Kipur (10 dni po Rosz Haszana), wiedzieli już, jak go zorganizować, a zrealizowali swój plan w pierwszy dzień Sukot.

Marek Bem

„Zbrodnie nierozliczone. Niemcy, którzy uniknęli kary” – „Rzecz Historyczna” Muzeum Historii Polski

Dlaczego historia ma znaczenie? To wyjaśnia nowy projekt Muzeum Historii Polski. „Rzecz Historyczna” to seria opowieści o najważniejszych wydarzeniach z dziejów naszego kraju. Na poważnie i profesjonalnie, ale bez grama nudy!

Stanisław Nogaj – „Gusen. Pamiętnik dziennikarza”

Stanisław Nogaj w książce „Gusen. Pamiętnik dziennikarza” zdaje relację z funkcjonowania podobozu niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego Mauthausen w Austrii. Stanisław Nogaj trafił do Gusen I w maju 1940 r. i przebywał tam pięć lat.

Wilm Hosenfeld – ten przyzwoity oficer z Wehrmachtu

Wilm Hosenfeld został zapamiętany za sprawą pomocy Władysławowi Szpilmanowi w zniszczonej Warszawie. Był jednym z nielicznych oficerów Wehrmachtu, którzy w życiu kierowali się wartościami. Czesław Cywiński powiedział o nim z patetyczną prostotą: Niemiecki żołnierz, który był Człowiekiem...

Eugeniusz Cezary Król

Zbigniew Michalczyk – „Zapomniane konteksty. Augsburg jako ośrodek rytownictwa wobec Rzeczypospolitej w XVII–XVIII wieku” – recenzja i ocena

Staraniem Narodowego Instytutu Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą POLONIKA ukazało się już kilka interesujących i wartościowych publikacji, poświęconych wychodźtwu polskiemu i społecznościom polskim za granicą w XIX i XX w. Pozycje te skupiały się na dziedzictwie materialnym, chociażby budynkach kościołów. Teraz POLONIKA przygotowała coś, co zainteresuje także osoby zainteresowane historią nowożytną i historią sztuki – pracę poświęconą związkom z Rzeczpospolitą augsburskiego ośrodka rytowniczego w XVI-XVIII w.

Michał Gadziński

„Teheran, Jałta i Poczdam - konferencje, na których zdecydowano o losach Polski” – „Rzecz Historyczna” Muzeum Historii Polski

Grzegorz Kucharczyk, Krzysztof Rak – „Polska, Rosja, Niemcy. Od XVI do XXI wieku”

„Polska, Rosja, Niemcy. Od XVI do XXI wieku” Grzegorza Kucharczyka i Krzysztofa Raka to opowieść o polityce Rosji i Niemiec (Prus) wobec Europy Środkowej (ze szczególnym uwzględnieniem Polski) zaczyna się wcześniej niż zwykle i kończy później.

„Wynalazki i alianci. Polska myśl techniczna na froncie” – „Rzecz Historyczna” Muzeum Historii Polski

„Dlaczego Polska nie zaatakowała Hitlera?” – „Rzecz Historyczna” Muzeum Historii Polski

Dieter Schenk, Witold Kulesza

Polacy w oczach Greisera

Niemiecki gauleiter i zbrodniarz gardził Polakami, a jego wypowiedzi stanowią dowód jego ogromnej arogancji. Jak on i jego poplecznicy odnosili się do Polaków?

7 kontrowersyjnych noblistów

Gloryfikowali zbrodnie Serbów na Bałkanach, należeli do organizacji nazistowskich lub biernie przyglądali się masakrom dokonywanym na mniejszościach religijnych. Kim byli i za co nagrodzono ich Noblem?

Redakcja

Kuli żelazo póki gorące. Kto odpowiada za wyobraźnię zbiorową Niemców?

Co wspólnego mają ze sobą magiczne miecze wykuwane w podziemiach Mitgardu i Otto von Bismarck jako żelazny kanclerz? Zobacz, jak kształtowała się zbiorowa wyobraźnia Niemców w okresie poprzedzającym wielkie wojny światowe.

Jakub Michał Pawłowski

Krampus: niemiecki anty-Mikołaj

Z świadomością kary od Krampusa – rózga wydaje się być naprawdę świetnym prezentem. Oto mroczny towarzysz św. Mikołaja, którego na pewno nie chcielibyśmy dziś zobaczyć!

Natalia Stawarz

Jak Hitler z Austriaka stał się Niemcem?

Dom rodzinny jednego z największych zbrodniarzy w dziejach znajdował się zaledwie 300 metrów od granicy z Cesarstwem Niemieckim. Sam Adolf już w 1913 określał siebie jako bezpaństwowca. To miało się wkrótce zmienić…

Brendan Simms

Kamil Anduła – „Lenino 1943” – recenzja i ocena

Bitwa pod Lenino obrosła tyloma mitami, że należało na nowo pochylić się nad tym wydarzeniem. Kamil Anduła z sukcesem podjął się tego zadania.

Michał Staniszewski

Denazyfikacja: jak alianci zmieniali powojenne Niemcy?

Denazyfikacja była procesem, bez którego militarne zwycięstwo aliantów w II wojnie światowej nie gwarantowałoby politycznej i społecznej stabilizacji. Jak przebiegała denazyfikacja kraju, który terroryzował Europę niosąc śmierć i zniszczenie?

Kacper Walczak

Pierwsze miesiące niepodległej Polski oczami chłopów

Co polscy chłopi myśleli o klerze i jak komentowali odzyskanie przez Polskę niepodległości? Tak pisała o tym prasa w dwudziestoleciu międzywojennym.

Dawid Arak

Te nowości wydawnictwa Bellona warto kupić w listopadzie

Tomasz Bohun w książce „Burze na wschodzie. Wojny polsko-rosyjskie od XV do XX wieku” opisuje konflikty zbrojne między Rzecząpospolitą a Państwem Moskiewskim w minionych sześciu stuleciach. Książka „Na początku była Mein Kampf” to zbiór esejów Eugeniusza Cezarego Króla nt. zbrodniczej ideologii Hitlera.

Jak sytuację w PZPR lat osiemdziesiątych przedstawiano w raportach Stasi?

Z czysto formalnego punktu widzenia obraz prezentowany przez Stasi był prawdziwy. Na co zwracał uwagę wschodnioniemiecki wywiad? Skąd pozyskiwano wiedzę? Z jakiego powodu sporządzano raporty na temat sytuacji w PRL?

Tytus Jaskułowski

Lenino 1943: Klęska drugiej operacji orszańskiej

Bitwa pod Lenino okazała się chrztem bojowym 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. Operacja orszańska, której częścią była bitwa pod Lenino, okazała się porażką. Niewielkie postępy Armii Czerwonej zostały okupione znacznymi stratami.

Kamil Anduła

Mateusz Szpytma – „Sprawiedliwi i ich świat w fotografii Józefa Ulmy” – recenzja i ocena

W czasie II wojny światowej wielu Polaków stanęło przed dramatycznym wyborem: pomóc Żydom ryzykując przy tym życie swoje i swoich bliskich lub zachować bierność. Ulmowie wybrali to pierwsze i zapłacili za to najwyższą cenę...

Konrad Ruzik

Waląc głową w mur, czyli porażka Niemiec nad Miusem

Nad rzeką Mius zapanował impas. Niemcy planowali przejąć inicjatywę, rzucając znaczne siły przeciw Sowietom. Jak to się stało, że ostatecznie to Armia Czerwona wyszła ze starcia zwycięsko?

Damian Piątkowski

Stephen E. Ambrose – „D-Day. 6 czerwca 1944” – recenzja i ocena

6 czerwca 1944 roku rozpoczęła się największa morsko-powietrzna inwazja w historii. Klasyczna już pozycja Stephena E. Ambrose’a poświęcona D-Day wciąż zasługuje na uwagę.

Piotr Bejrowski

Reinhard Heydrich: synonim zła

Reinhard Heydrich był jednym z największych zbrodniarzy hitlerowskich Niemiec. Stanowczy, ambitny i zdyscyplinowany szybko piął się po szczeblach nazistowskiej hierarchii. Był pozbawionym skrupułów brutalnym służbistą i zaufanym człowiekiem Himmlera.

Michał Danowski

Sven Hassel – „Więzienie NKWD” – recenzja i ocena

Walki na froncie wschodnim II wojny światowej należały do najbardziej wyczerpujących i brutalnych. Obie strony zwarte w morderczych zmaganiach nastawione były tylko na jeden cel: absolutna zagłada przeciwnika.

Daria Czarnecka

Najdłuższy Dzień: spadochroniarze w Normandii

Ponad dwadzieścia tysięcy amerykańskich i brytyjskich spadochroniarzy... Sierżant Elmo Jones po lądowaniu w Normandii wspominał: „pierwszą rzeczą, jaką pomyślałem, nie próbując nawet wyplątać się z materiału, było: cholera, właśnie przełamałem Wał Atlantycki”.

Stephen E. Ambrose

Ciekawostki i rocznice

5 listopada 1916 roku - Niemcy i Austro-Węgry obiecują wskrzesić Polskę

5 listopada 1916 r. cesarze Niemiec i Austro-Węgier ogłosili odezwę, zapowiadającą utworzenie państwa polskiego, pozostającego w sojuszu z obydwoma mocarstwami. Chociaż akt ten faktycznie nie skutkował osiągnięciem niepodległości, był ostatecznym złamaniem antypolskiej współpracy trzech zaborców, nagłaśniającym sprawę polską w świecie. Stworzył też administracyjne fundamenty pod odrodzenie Rzeczpospolitej.

Tomasz Leszkowicz

French L. MacLean – „Okrutni łowcy” – recenzja i ocena

To chyba najbardziej osławiona jednostka SS. Sadystyczny dowódca i jego żołnierze – kłusownicy, przestępcy wypuszczeni z więzień oraz zdegradowani żołnierze i SS-manni. Właśnie oni są odpowiedzialni za niewyobrażalne zbrodnie podczas walk na Wschodzie czy pacyfikacji Powstania Warszawskiego: Brygada Dirlewangera.

Daria Czarnecka

Piotr Greszta – „Tomaszów Lubelski 1939” – recenzja i ocena

Bitwy pod Tomaszowem Lubelskim były ostatnim akordem prób zorganizowanego oporu wobec niemieckiej inwazji z 1939 roku. Przedstawia je w najnowszym HaBeku Piotr Greszta. Może trochę spoleruję, ale przyznam, że zrobił to bardzo dobrze, wziąwszy pod uwagę prawa popularnonaukowej serii.

Michał Staniszewski

Jak przebiegała pierwsza faza bitwy pod Tomaszowem Lubelskim?

Bitwa pod Tomaszowem Lubelskim była drugą po bitwie nad Bzurą największa batalia Września 1939 roku. Pierwsza faza bitwy zakończyła się 20 września.

Piotr Greszta

W cieniu bitwy pod Kurskiem: walki nad rzeką Mius

Długo przygotowywana operacja „Cytadela” była obarczona wysokim ryzykiem. Aby osiągnąć sukces pod Kurskiem, Niemcy rzucali większość swoich wartościowych wojsk. Sowieci dysponowali większymi zasobami ludzi i sprzętu, toteż równolegle z toczeniem bitwy obronnej mogli spróbować wykorzystać okazję i uderzyć w osłabione części frontu.

Damian Piątkowski

Walter Kempowski – „Wszystko na darmo” – recenzja i ocena

Prusy Wschodnie w początkach 1945 r., wydaje się, że w miasteczku Mitkau i dworku Georgenhof mimo wojny życie płynie spokojnie. Senna rzeczywistość mieszkańców zmienia się jednak w miarę postępu Armii Czerwonej na zachód, a koniec ich świata ukazuje Walter Kempowski w powieści „Wszystko na darmo”.

Iwona Szymichowska

Dilek Zaptcioglu-Gottschlich, Jürgen Gottschlich – „Łowcy skarbów. Jak ojcowie archeologii rozkradli bogactwa Orientu” – recenzja i ocena

Wiele zabytków, które możemy podziwiać w znanych muzeach, zostało pozyskanych w sposób nielegalny. O tej kwestii w odniesieniu do niemieckich zbiorów i często niemoralnej postawy niemieckich archeologów piszą autorzy książki „Łowcy Skarbów”.

Mateusz Okoński

„Dyktator” Chaplina: nadzieja na lepszy świat

„Dyktator” Chaplina to jedno z najważniejszych dzieł w dorobku tego artysty. Nakręcenie filmu o Hitlerze zasugerował mu Aleksander Korda. Pomysł wziął się stąd, że zarówno przywódca III Rzeszy jak i reżyser „Dzisiejszych Czasów” mieli podobny wąsik.

Agata Łysakowska-Trzoss

Beletrystyka

Bieg z przeszkodami do mamra

Nastroje wśród ponoszących klęski Niemców są morowe. „Germanio, stary domu, Twój skrwawiony sztandar wisi w strzępach...” [Uwaga! Materiał 18+!]

Sven Hassel

Beletrystyka

Prusy Wschodnie: Rosjanie nadchodzą

„Los się odwróci”? Co mężczyzna miał na myśli? Mówił o Rosjanach, którzy stali na granicy. W każdej chwili mogli uderzyć, „a wtedy biada nam”!

Walter Kempowski

Dirlewangerowcy w Norymberdze

Dirlewangerowcy byli jednostką Waffen-SS złożoną z różnej maści kłusowników, kryminalistów i elementów aspołecznych. Szacuje się, że są odpowiedzialni za wymordowanie przynajmniej 60 tys. osób, głównie nieuzbrojonych cywilów. Jednak żaden z nich nie został oskarżony przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze…

French L. MacLean

Szczypiorno: miejsce, w którym narodził się szczypiorniak!

Czy zastanawialiście się kiedyś skąd wzięła się nazwa „szczypiorniak”? Wiąże się ona z polskimi legionistami i obozem jenieckim. Oto historia miejsca, w którym narodziła się polska piłka ręczna.

Kamil Małyszko

Walter Kempowski – „Wszystko na darmo”

Książka autorstwa Waltera Kempowskiego „Wszystko na darmo” to najpełniejszy obraz zagłady niemieckiego świata w Prusach Wschodnich, jego moralnej, kulturowej i materialnej klęski.

Harald Jähner – „Rausz. Niemcy między wojnami” – recenzja i ocena

Harald Jähner znany jest polskiemu czytelnikowi zainteresowanemu historią ze swojej znakomitej pracy „Czas wilka” poświęconej powojennym losom Niemców. Wydana przed dwoma laty książka pozwoliła także nam spojrzeć również z innej niż zazwyczaj perspektywy na doświadczenia przedstawicieli narodu, który z oczywistych przyczyn w kontekście II wojny światowej postrzegany jest przede wszystkim jako naród sprawców. „Czas wilka” opowiadał o powojennych konsekwencjach zawierzenia przez naród niemiecki Hitlerowi, „Rausz” stanowi niejako „prequel”, ukazując „jak do tego doszło”. Czy jest to pozycja równie satysfakcjonująca czytelniczo i wartościowa poznawczo?

Michał Gadziński

Zbigniew Michalczyk – „Zapomniane konteksty. Augsburg jako ośrodek rytownictwa wobec Rzeczypospolitej w XVII–XVIII wieku”

Zbigniew Michalczyk w książce „Zapomniane konteksty. Augsburg jako ośrodek rytownictwa wobec Rzeczypospolitej w XVII–XVIII wieku” opowiada o Augsburgu, który należał w XVII w., a przede wszystkim w XVIII, do najważniejszych ośrodków rytownictwa na świecie.

Roxane van Iperen – „Siostry z Auschwitz” – recenzja i ocena

To nie jest lektura łatwa i przyjemna w odbiorze. „Siostry z Auschwitz” są opowieścią o człowieczeństwie potwornych czasach.

Anna Bernacka-Kozek

Wspomnienia

Uciekłam z transportu do Auschwitz. Uratowali mnie Polacy

„Wacława przyjęła mnie bez wahania, bez względu na niebezpieczeństwo, które groziło jej samej i jej rodzinie”.

Adela Leneman

Dilek Zaptcioglu-Gottschlich , Jürgen Gottschlich

Jak Niemcy rozkradali starożytne dzieła sztuki?

Zamiast ocalić starożytne skarby – rozkradali je. Ołtarz pergamoński, popiersie Nefretete i skarb Priama to tylko niektóre bezcenne zabytki, które padły łupem niemieckich archeologów.